සතුටේ ‘සතුට’ සොයන ගමන්.... - පළමුවෙනි කොටස

මේ දුර්දාන්ත පාලනය හමාර වී, අරගලයට ජයග්‍රහණය අත්වීම මගේ ඒකායන ප්‍රාර්ථනයයි!

මට නං වටිනාම දේ සතුටයි.
සතුට ලබා ගන්නටය මං වහන්සේ හැමදේම කරන්නේ.

ඒත් අද; 2022 ජුලි 9 වෙනිදා මා ඉන්නේ අසතුටෙනි. ඒ මටම වලංගු නැති මගේ දෙතිස් කුණපය හින්දාය. හොඳ හයිය ඇති කොන්දක් තියෙද්දීත්, දැන් මට වැඩි වෙලාවක් හිටගෙන ඉන්නට බැරිය. හදිසියකදී වුණත් දුවගන්නට බැරිය. තනියෙන් කොහාටවත් යන්නට අකැමැති ඒ නිසාය.

හයිය හත්තිය තියෙනවා නම්, අද උදේ මාත් ඉන්නේ කොළඹය; ආදරයේ අරගලයේ අලුත්ම අදියර ‘දෙවෙනි නිදහස් සටන’ට එකතු වෙමිනි. රටට ආදරය කරන පුරවැසි හැමෝම මේ සටනට එකාවන්ව කොළඹට පැමිණෙනු ඇත!

අනේ, මටත් එහි යන්නට තිබුණා නම්...

මගේ හෘදය සාක්ෂිය වද දුන් නිසාම ‘ගෝඨා ගෝ ගමේදී’ පැය 69 -1 = 68 උපවාසය  කරන්නට ගිය බව මෑත අතීතය කියයි. ඒ දුෂ්කර ප්‍රයාමයෙදී මගේ නෑ-හිත මිතුරු කැල මෙන්ම, මා ඊට පෙර නොදැක සිටි- කලින් හඳුනා නොගෙන සිටි අය පවා මා තනි නොකළහ. ඒ උපවාස කුටියේදී ‘No Parking’ බෝඩ් එකක් කකුල උඩට පෙරලීම නිසා හටගත් තුවාල සුව වෙනතුරු දෙමාසයක්ම ‘ගෙට වෙලා හිටින්න’ට මට සිද්ද වුණේය. එයිනුත් මට වඩා කරදර වින්දේ මගේ හිතවතුන්ය.
එය මට පාඩමක් ඉගැන්නුවේය!

‘තමුසෙ විහින් මැරෙන එක වෙනම වැඩක්. හැබැයි, තමුසෙ නිසා අනිත් මිනිස්සුන්ව අමාරුවෙ වැටෙන්න ඉඩ තියෙන වැඩවලට බහින්න එපා...’

ඒ හින්දාය මං අද කොළඹට නොයන්නේ.

ඒත් මට කළ හැකි උපරිමය කරන්නෙමි. (ජුලි 9 උදේ අවට නිවැසි පිරිසක් සමඟ වීදි බැස අපේ විරෝධතාව පෑමටයි, මා සැරසී සිටින්නේ!) මේ දුර්දාන්ත පාලනය හමාර වී, අරගලයට ජයග්‍රහණය අත්වීම මගේ ඒකායන ප්‍රාර්ථනයයි!
මගේ පරම පැතුම එයයි- මගේ පරම සතුට එයයි- එතැනට මා යොමු කරන්න.

ඉතිං, ආයෙමත් සතුට ගැන කතාවට යනවා නම්...

අබිං වතාවතෙන් පස්සේ සීයා මහරගමට යයි. තේ කඩේකින් ඥානකතාවක්, විස්කිරිඤ්ඤ එකක්, හුළං විස්කෝත්තක් හරි රෝස් පාන් එකක් හරි කාලා- තේකක් බීලා...

‘නිදිගෙ පංච තන්තරේ blog අඩවියේ රචක මං වහන්සේ හෙවත් නිමල් දිසානායක හෙවත් (ගෙදරට) රංජි හෝඩියේ පන්තියට යන්නටත් කලින්ම හඬ නඟා පත්තරය කියවන්නට පුරුදු වී හිටි ගොබිලෙකි!’ කියා පටන් ගනිමි.

‘කියෙව්වාට වස් නැත.’ මං එහෙම කියෙව්වේ ටෛම්ස් කන්තෝරුවෙන් අච්චු ගස්වා, පරසිද්ධියට පත් කරපු ‘ලංකාදීප’ පත්තරයයි.

එතකොට අපේ ආච්චී සරුවටම‘අන්ජිසාම් පැකට්’ වියාපාරයේ නිරතවී උන්නාය. ඒ නිසාම මඤ්ඤොක්කා ආච්චී ලෙසින් පමුණුවේ නම රන්දාගෙන හිටි දසනායක රත්නවතී, පමුණුවේ සිල්ලප්පු වත්තේ තිබුණු එකම පොල් අතු ගෙයි පදිංචි වී හිටියේ වත්තම බද්දට අරගෙනය.

ඉරිමා උදෙන්ම කෝපි වැක්කිරීමෙන් අපේ ආච්චී වැඩ අල්ලයි.

රත්නවතී එහෙම කළේ දිසානායක හේවගේ චාර්ල්ස් හෙවත් අමු කැලේ හෙවත් ‘ජලා හුකා හුකා පරියා’ වගේ අනන්‍යතාවන් ගණනාවක්ම තිබුණු ඇයගේ ප්‍රියාදර ස්වාමි පුරුෂයා වෙනුවෙනි.

කෝපි කෝප්පය නැත්තං අපේ සීයා වෙවුළයි. ‘නැඟිට ගන්නටවත් පණ කළඳක් නෑ ඕයි!’ කියමින් කෙඳිරි ගාන්නටත් වෙයි. අපේ සීයාට දිවිය අවුසදයක් වුණේ කෝපි කෝප්පය නොව, ඒකත් එක්කලා නිය’ගින් චුට්ට චුට්ට දිව ගෑ ‘බෙහෙත්’ය.

අපේ සීයා එහෙම ‘බෙහෙත්’ කියලා කිව්වේ අබිංවලටය. එයා තදින්ම අබින්වලට ඇබ්බැහිවී හිටි කෙනෙකු බව අප දැන ගත්තේ පස්සෙන් පහු කාලයේය.

ඒ අබිං වතාවතෙන් පස්සේ සීයා මහරගමට යයි. තේ කඩේකින් ඥානකතාවක්, විස්කිරිඤ්ඤ එකක්, හුළං විස්කෝත්තක් හරි රෝස් පාන් එකක් කාලා- තේකක් බීලා... ලංකාදීප පත්තරෙත් අරං උන්නැහේ ‘සුරුස් ගාලා’ ආපහු එයි.  සුරුස් ගාලා ඒම කොහොම වෙතත් එහෙම එන විත්තිය කියලාය, සීයා ආච්චීගෙන් උදේට සල්ලි කීයක් හරි ඉල්ල ගන්නේ.

පත්තරේ උඩින්ම ‘ලංකාදීප’ logo එක දෙපැත්තෙන් තියෙන ඉර උදාව- රාහු කාල දෙකේ හිට...

(සීයා පෙන්ෂන් පඩිය අරගෙන ගෙදරට පය තියූ ගමන්ම අපේ ආච්චී එය ‘රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයට’ පවරා ගනී.

-මඤ්ඤොක්කා/ කොස්/ දෙල්/ හෝ බතල ගැඹුරු තෙලෙන් බැද, සීනි පත්පැණි කොට දවටා- පැකට් කොට එකක් සත පහ බැගින් විකුණන්නට ගෙනිහින් ආවාමත්, සීයා ඒ සල්ලි සේරම ආච්චිට දෙන්නට ඕනෑය. බෙහෙත් ගන්නට, බීඩිවලට, රේස් දාන්නට වගේ දේවල්වලට සීමාවක් ඇතිව ඒ සල්ලිවලින් ටිකක් සීයාට නිකුත් කෙරෙන එක වෙනම වැඩකි.)

ඉතිං ‘අනෙඃ, මං නොදන්න ඔහෙගෙ සුරුස්...’ වගේ ඇනුමක් කියන ආච්චී සීයාට සල්ලි දෙයි.

සීයා ආපහු ආවාම තේ කඩෙන් කෑවේ මොනවාදැයි ආච්චීට හෙළි වෙයි. එහෙම වෙන්නේ මෙහෙමය. සීයා මොනවා කෑවත් ඒ වර්ගයෙන්ම එකක් සරමේ මඩිස්සලේ දමාගෙන ආච්චිටත් ගෙනෙන හින්දාය. එතකොටත් බටු ඇට රංජි හාන්සි පුටුව උඩට නැඟලා හරි-බරි ගැහිලා වාඩි වෙලා හෙම ලැහැස්තිය.

සීයාගෙන් ලංකාදීප පත්තරය අරගන්නා ආච්චී පත්තරෙන් කියවන්නේ ‘මායාකාරී’ විතරය.
ඊළඟට පත්තරය මගේ අතට වඩින්නේය. “රංජියො, කුමන්ත්‍රණ නඩුව කියෝපන් පුතේ” පත්තරය දෙන අතරේ ආච්චීට කියවෙන්නේ ඉබේමය; පුරුද්දටය.
පිටුවක්- දෙකක් පුරා තියෙන නඩු වාර්තාව කියෙව්වාට පස්සේ රංජි පත්තරේ මුල් පිටුව පෙරළා ගනී. පත්තරේ උඩින්ම ‘ලංකාදීප’ logo එක දෙපැත්තෙන් තියෙන ඉර උදාව- රාහු කාල දෙකේ හිට මුළු පත්තරයම ආච්චිලා වෙනුවෙන් හඬ නඟා කියවෙන අතරේ, වයසක ජෝඩුව වියාපාරයේ වැඩ කරති.

“අනේ රංජි පුතේ, ඒ දවස්වල උඹ පත්තරේ බිමින් තියන්නෙ, අන්තිමට තියෙන පත්තරේ අච්චු ගහපු වාක්කියත් අපට ඇහෙන්න කියෙව්වට පස්සේ!” අපේ ආච්චී පණ පිටින් ඉන්නා තෙක්ම සිහිපත් කළාය.

මගේ පුරුද්දෙ විදිහටම, හතර වටේ පඳුරු තලමින් වටේ-පිටේ විස්තරත් ලියන හින්දා අදත් ප්‍රධාන කතන්දරේ කීම පරමාද වෙන්නේය.

ඒ ඉපැරණි ලෙන් බිතු සිතුවම්වලින් මෙතෙක්ම සොයාගෙන තිබෙන ඉතාම ආදිකාලීන සිත්තම් පෙළ දැක්ක හැක්කේ දකුණු ප්‍රංශයේ ‘ලැස්කෝ’ ලෙනේයි.

මං වහන්සේ පත්තරේ කියෙව්වෙත් අපේ ආච්චී වගේම ‘මායාකාරී’ තීරු චිත්‍ර කතාව කියවලා ඉවර වෙලාය. මට මතක හැටියට නම් ‘මායාකාරී’ ඉවර වෙනවාත් එක්කම ‘මැණික් කුමාරි’ත් ඊට පස්සේ ‘සඳ කුමරිය’ත් දිනපතා ලංකාදීපයේ පළ වුණේය. (වෙනත් චිත්‍ර ශිල්පියෙකුගේ? හෙවණැල්ල? කියලා චිත්‍ර කතාවකුත් එතන පළ වුණා වගෙත් යන්තම් මතකය.)

‘ශ්‍රී වික්‍රම’ කතාවත් එතැනම පළ වුණත්- ඒ මායාකාරීට පස්සේද, මැණික් කුමාරිට ඉස්සෙල්ලාද කියලා නං මේ පුතයාට හරියටම නිනව් නැත.

ලංකාදීපයේ මැද පිටුවක පහතින්ම, භීම නම් වීරයෙකු ප්‍රධාන චරිතය කොටගත් (භීමගේ වික්‍රම නම්?) චිත්‍ර කතාවකුත් පළ වුණේය. මගේ හැඟීම නම් එය ඉංගිරිසි පන්නයට අඳින ලද්දක් හෝ, ඉංග්‍රීසි කතාවක් සිංහල අකුරු යොදා සකස් කෙරුණක් බවයි.
මොක වුණත්, ඒ කතාව මට නම් වැඩිය නෑල්ලූ එකකි!

කුමන්ත්‍රණ නඩු විභාගය ඉවර වුණාට පස්සෙත්, අපේ ආච්චී ලංකාදීපය ගැනිල්ල නැවැත්තුවේ නැත්තේ ඔය චිත්‍ර කතා හින්දාය.

මුලින් කී කතා ත්‍රිත්වයම ලිව්වේ ධර්ම ශ්‍රී කල්දේරා මහතාය. චිත්‍ර ඇන්දේ පුරවිජය ෆොන්සේකා මහතාය.    

චිත්‍ර කතාව විසි දහස් වසරක කතාවකි

මිනිසා රූපයෙන් කතා කතා කීමේ කලාව පටන් ගත්තේ මෙයට හවුරුදු විසි දහසකටත් ඉස්සරදීය. මේ ආදිකාලීන මිනිසාගේ චිත්‍ර කතා ගල් යුගයේ ලෙන් බිතුවල සටහන්ව පවතී.

ඒ ඉපැරණි ලෙන් බිතු සිතුවම්වලින් මෙතෙක්ම සොයාගෙන තිබෙන ඉතාම ආදිකාලීන සිත්තම් පෙළ දැක්ක හැක්කේ දකුණු ප්‍රංශයේ ‘ලැස්කෝ’ ලෙනේයි.

අපේ බෞද්ධ සිද්ධස්ථානවල බිතු සිතුවමින් කියවෙන...(foto- ත්‍රිසිංහලේ අඩවියෙනි.)

නවීන චිත්‍ර කතාවන් සතු අපූරු බලය ලෝකයාට පෙන්වා දෙන ලද්දේ පළමුවෙන්ම ළමා ළපටින් විසිනි. මක්නිසාද යත් මුලින්ම චිත්‍ර කලාවට වශී වූයේ ළමා ළපටින් නිසයි.

විශ්මයකට මෙන් ඉහත කී ‘ලැස්කෝ’ ලෙනත් පළමුවෙන් ලෝකයට අනාවරණය කොට දෙන ලද්දේ ළමා ළපටින් කණ්ඩායමක් විසිනි. ඔවුහු මේ ලැස්කෝ පෙදෙසේ වන ලැහැබ්වල කෙළි සෙල්ලමෙහි යෙදී සිටියහ. හදිසියේම ඒ ළමයින්ගෙන් එක්කෙනෙක් ගැඹුරු වළක වැටුණේය. වළේ වැටුණු සිය සගයා සොයන්නට ගිය සෙස්සන් දැක්කේ තමන්ගේ යහළුවා වැටී සිටින්නේ ආදි කාලීන ලෙනක් තුළට බවයි. ඒ ලෙනත් බිතු සිතුවමුත් ගැන අර ළමයින් කී කතාව නිසා නවීනයනට ඒ ලැස්කෝ ලෙන පාදාගත හැකි වූයේය.

පැරැණි ලෙන් බිතු සිතුවම් කලාව අනුක්‍රමයෙන් විකාශනය වී මිසර සංස්කෘතියේ පැරැණි සිද්ධස්ථාන සතු බිතු සිතුවම් පහළ වූයේය. මේ මිසර බිතු සිතුවම් හැම අතින්ම පාහේ නවීන චිත්‍ර කතාවලට සමානය.

නවීන චිත්‍ර කතාවකදී මෙන්ම ඒ පැරණි බිතු සිතුවම්වලදීත් චිත්‍ර කතාවක් කියවීගෙන යන්නේ ප්‍රධාන සිද්ධි පෙළක් රූපයට නැගීමෙනි. නවීන චිත්‍ර කතාවල තිබෙන සංවාද ‘බැලුන’ මෙන්ම මේ මිසර චිත්‍ර කතාවලද හයරෝග්ලිපික් අකුරෙන් ලියවුණු විවරණ පාඨ ඇත්තේය.

අපේ බෞද්ධ සිද්ධස්ථානවල බිතු සිතුවමින් කියවෙන කතාවක් ගෙන බලන්න. පාඨකයා පුවත්පතක චිත්‍ර කතාවක් පෙදෙන් පෙද වැඩෙන හැටි බලා ගන්නාක් මෙන්ම බෞද්ධ සිද්ධස්ථානයකට යන බැතිමතාටත් විහාර ගෙයි එක් කොණක සිට අනෙක් කොණට යමින් යම්කිසි චිත්‍ර කතාවක් කියවා බලාගත හැකි වෙයි.

නවීන චිත්‍ර කතා සතු බැලුන මෙන් මේ මේ බෞද්ධ විහාරවල නිරූපිත චිත්‍ර කතාවලද යටින් යොදන ලද විවරණ පාඨ ඇත්තේය.

තවත් ඒවා කැප්ටන් මාවල් වැනි විශ්ව වීරයන් ගැනයි. තවත් එකක...

පැරණි ලෝකය පුරාම මේ චිත්‍ර කතා ක්‍රමය පැවති බවට ප්‍රබල සාධක සැපයෙන චිත්‍ර කතා පොතක් දකුණු ඇමෙරිකාවේ මෙක්සිකෝවේ තිබී සොයා ගන්නා ලදී. මේ චිත්‍ර කතා පොත අඳින ලද්දේ 1960 ටේ* තරමි. එහි නම ‘ලියෙන්කෝ ද කැලැක්ස්’ය. ඉන් නිරූපණය වන්නේ දකුණු ඇමෙරිකාවේ ඇස්ටෙක් ගෝත්‍රිකයන්ගේ අධිරාජ්‍යයත් මෙක්සිකෝවත් ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් විසින් යටත් කොට ගැනීමේ පුවතයි. (*- මෙතැන අවුරුද්ද වැරදී තිබෙනවා විය යුතුය! සෝදුපත් බැලීමේදී මේ වැරැද්ද හසුවී නැති පාටය. මෙය 1860 යනුවෙන් නිදොස් විය යුතුය. - නිදි)

විශ්මයකට මෙන් මේ චිත්‍ර කතාව රූප කොටු අසූවකින් කියා තිබෙන්නේ හරියටම නවීන යුගයේ චිත්‍ර කතාවක ශෛලියෙනි.

මේ නයින් සලකා බලන කල්හි නවීන යුගයේ චිත්‍ර කතා කලාව මානව සංස්කෘතියෙහි ඉපැරණි යුගයක පටන් පැවැති කලා අංශයක් අලුතෙන් සොයා ගැනීමක් පමණි.

ඇතැම් චිත්‍ර කතා ලෝකය මුළුල්ලේම පාඨකයන්ගේ සමාදරයට ලක් වන්නේය. අද ලොව ඉතාම ජනප්‍රිය චිත්‍ර කතාව වශයෙන් විචාරකයන් විසින් ගණන් ගනු ලබන ෂූල්ස්ගේ ‘පී නට්ස්’ නම් චිත්‍ර කතාව පුවත්පත් 1,340 ක පළ වෙයි.

අද ඇතැම් චිත්‍ර කතා අනාගත වංශ දේශනා වැනි විද්‍යාත්මක කතායි. තවත් ඒවා කැප්ටන් මාවල් වැනි විශ්ව වීරයන් ගැනයි. තවත් එකක ජනප්‍රිය චිත්‍ර කතාවක් හුදෙක්ම ළමා ළපටින් පිළිබඳව පමණි.

අතිශයන්ම ජනකාන්ත වූ ඒ ළමා ළපටි චිත්‍ර කතාව ‘පී නට්ස්’ නම් වේ. එහි නිර්මාතෘවරයා චාර්ල්ස් ෂූල්ට්ස්ය. එහි ප්‍රධාන චරිතය චාලි බ්‍රවුන් නමැති දරුවෙකි.

චිත්‍ර කතාව විද්‍යා කතාවක් වුවද වීර කතාවක් වුවද සිනා කතාවක් වුවද ඉන් මාහැඟි සෙතක් සැලසේ යැයි මනෝ විද්‍යාඥයෝ පවසති. මක්නිසාද යත් චිත්‍ර කතා මිනිසාට විනෝදය පෙරටු කොටගෙන දැනුම සපයමින් නවීනයන්ගේ දැඩි අසහනයන් තුනී කරන හෙයිනි.

‘සතුට’ මංගල කලාපයේ දෙවෙනි පිටුවටය, එඩ්වින් ආරියදාස මහතා විසින් ඒ චිත්‍ර කතා විවරණ ලිපිය...

චිත්‍ර කතා නවීන ලෝකයේ කොපමණ වැදගත් දැයි කිවහොත් බ්‍රවුන් විශ්ව විද්‍යාලය විසින් චිත්‍ර කතා කලාව එහි පාඨශාලාවටත්* ඇතුළු කොට ඇත්තේය. කැප්ටන් මාවල් නමැති විශ්ව වීරයා පිළිබඳ චිත්‍ර කතාව තනන ස්ටෑන් ලී වැනි ශිල්පීහු සුප්‍රසිද්ධ සිනමා නළු නිළියන් සේ හෝ ජනප්‍රිය රොක් සංගීතකාරයන් සේ හෝ චිරාභිවාදනයට ලක් වෙති.

(*- මෙයද මුද්‍රණ දෝෂයක් විය යුතුය. පාඨමාලාවලටත් යනුවෙන් නිවැරදි වූ විට අරුත්බර වෙයි. -නිදි)

චිත්‍ර කතා නවීන යුගයේ ජන කලාවකි. ඉන් ඒ ඒ ජන කණ්ඩායමේ ඇතුළු හද ප්‍රකාශ වන්නේය. (+මේ) ප්‍රකාශනය චිත්‍ර (+කතා පත්තර) කලාවේ ස්වර්ණ යුගයක් ලංකාවටත් උදා වීමේ විභූතිමත් පෙර නිමිත්තකි.

දැන් ‘නිදිගෙ පංච තන්තරේ’ බ්ලොගයෙන් ‘අකුරු මැකී නෑ’ කැටගරිය යටතේ ඉදිරිපත් කරන පොත්-පත්වල කොටස් උපුටා දක්වන්නේ රතු පාටින්ය. මගේ ඒ පුරුද්ද අනුගමනය කරමිනි, ඉහත ලිපිය රතු පැහැති අකුරෙන් යෙදුවේ.

මේ ලියවිල්ලත් පරණ එකකි.තව සති කිහිපයකින් අවුරුදු පනහක් පිරෙන ලියවිල්ලකි. එය පළවී තිබුණේ ‘ලංකාවේ පළමුවන චිත්‍ර කතා පත්තරයේ’ මංගල කලාපයේය. එය; ‘සතුට පත්තරය’ පළ වුණේ 1972 අගෝස්තු 29 වෙනි අඟහරුවාදාය. ලේක්හවුස් ප්‍රකාශනයක් ලෙසිනි.

එහි දෙවෙනි පිටුවටය, එඩ්වින් ආරියදාස මහතා විසින් ඒ චිත්‍ර කතා විවරණ ලිපිය ලියා තිබුණේ.

එතකොටත්, එඩ්වින් ආරියදාස මහතා ලේක්හවුසියේ ප්‍රකාශනවල මහදැනමුත්තාය.
එතුමා පත්තරවලට ලියන්නට පටන් ගෙන තිබ්බේ, මං වහන්සේ ඉපදෙන්නට හිතලාවත් නැති කාලයේය;
බදුල්ලේ ‘රහුබැද්දේ විදානේලගේ ලීලාවතී මෙනෙවිය’ව දෛවෝපගත ලෙසින් හමු වීමට ‘දිසානායක හේවගේ ගුණපාල’ තරුණයා රේල්ලුවට බැඳෙන්නට හිතලාවත් නැති කාලයේය;
1949 අවුරුද්දෙය, ජනමාධ්‍යවේදියෙකු ලෙස එඩ්වින් තරුණයා සිය පළමු ලිපිය ලියා තිබෙන්නේ!

සතුට මංගල කලාපය පිටපත් ලක්ෂයකට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් මුද්‍රණය වුණු බව කියැවේ. 

නවයුගය පත්තරේ ප්‍රධාන කර්තෘ ධුරය දැරුවෙත් එතුමාමය.

එඩ්වින් ආරියදාස මහත්තයා ගැන මෙසේ විශේෂයෙන් සටහන් කළේ, මගේ වරුණයකුත් කියන්නට ඉඩ පාදා ගන්නටය. (මං වහන්සේම නොකියා ඉතිං මගේ පම්පෝරි වෙනිං කවුරු කියන්නද?)

එඩ්වින් ආරියදාස මහතාගෙන් සන්නිවේදනය ගැන ඉගෙන ගන්නට මට ඉඩ ලැබිණි; නායකත්වය ගැන ඉගෙන ගන්නට මට ඉඩ ලැබිණි; එතුමා සමඟ ශ්‍රී ලංකා පරිසර පර්ෂදයේ ක්‍රියාකාරී කමිටුවේ සාමාජිකත්වය දරන්නට මට ඉඩ ලැබිණි; එකම වෑන් රියක නැඟී රට පුරා ගිහින්- විවිධාකාරයේ තරුණ වැඩ සටහන්වලට දේශකයෙකු ලෙස සහභාගී වෙන්නටත් මට ඉඩ ලැබිණි.
ඒ, මා ‘ශ්‍රී ලංකා පවුල් සංවිධාන සංගමයේ- තරුණ ජනගහන කමිටුව’ට සම්බන්ධ වීමෙන් පස්සෙය; ඒ හරහාය.

සතුට මංගල කලාපය පිටපත් ලක්ෂයකට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් මුද්‍රණය වුණු බව කියැවේ.

ඒ කලාපයේ පිට කවරය ‘පස් පෙති මලකින්’ හැඩවී තිබිණි. තොරණ ආකෘතියක අදහස රැගෙන අනුර විජේවර්ධන ශිල්පියා එය ඇන්දා විය යුතුය.

කිසිම පළපුරුද්දක් නැතිව; සෝදු පත් බලා තිබුණු දැනීම විතරක් ඇතිව; අහම්බෙන් මුද්‍රණ කර්මාන්තයට පිවිසී- දශක දෙකකට වැඩි කාලයක් එහි නියැලෙන්නට මේ මැට්ටාට සිද්ද වුණේය. අන්න එතැනදී විවිධාකාරයේ ‘හපනුන් රැසක්’ම හඳුනා ගන්නටත්, ඔවුන්ගේ ඇසුර ලබන්නටත් මට වාසනාව පෑදුණේය. එයින් මට ලැබුණු විරල chances ගොඩකි. ඒවායින් සමහරක් ගැන ‘කූචු කුචයියෝ’ වැනි posts කිහිපයක්ම මා දැනටමත් ලියා තිබේ. (දැන් මගේ ජීවිත කතාවෙන් වැඩි හරියක් ලියලා ඉවරය. ඒ නිසාම සමහර අතීත posts කියවා නැති පාඨකයනට ඒවාට පිවිසීම පහසු කරවන්නටය links යොදන්නේ.)

තවත් එහෙම පෝස්ටුවක් ලියන්නට කලින් මම ගුණසිරි කොළඹගේ මහතාණන් හමු වුණෙමි. එතුමා සමඟ දිගු සාකච්ඡාවකුත් කළෙමි. කෙටි සටහනුත් පිළියෙළ කළෙමි. අපේ ඒ පිළිසඳර කෙරුණේ 2019 අප්‍රේල් 5 වෙනිදාය.
ඒ post එකට ඇතුළු කරන්නට වෙන වැදගත් සිදුවීමක් ගැන තවත් විස්තර සොයන්නට කාලය ගත විණි. අන්තිමේදී ඒ වැඩේ කරන්නට ‘ජාතික ලේඛනාගාරය’ට යන්නටත් තීරණේ වුණේය.

Bloggers Eve එකේදී අපේ ගෙදරට පැමිණි හිතවතුන් අතරේ හිටි ගවේෂණකාමී; බ්ලොග්කාරයන්ව උසි ගැන්වීමේ රුසියෙකු වූ Pra Jay මහත්තයා මට උදව් කරන්නටත් ස්වෙච්ඡාවෙන්ම ඉදිරිපත් වුණේය.

‘ඔයාට නැති බඩු තියෙනවා නම් කියන්න. කඩයක් කඩලා හරි ගෙනත් දෙනව!’ සුමිතුරු පාලිත කරුණාරච්චිත් කීවේය. (පාලිත පවුලේ අය හා...)

“නිමල්ට ලේසි, fit කියලා හිතෙන ඕනිම දවසක මම එන්නම්... ඔයාව ආකයිව්ස් එකට එක්ක ගිහින් ආපහු ගෙනල්ලත් දාන්නං. ඔයාගේ තත්ත්වේ හැටියට බස් එකේ යන්න අමාරුයිනේ. ඔයාගේ වැඩේ ඉවර වෙනකං ඉන්නත් මට පුළුවන්!” Pra Jay මහතා කිව්වේය.

ඒ කතාව හෙනහුරු උන්නාන්සේටත් ඇහිලා වගේය.

හෙනහුරා කොරෝනා වසංගතය එව්වේය; lock down එව්වේය.
“නිමල් අයියේ, ඔයා වගේ අයට තියෙන risk එක වැඩියි. කොහෙවත් යන්න එපා. ගෙදරටම වෙලා ඉන්න. ඕනි කරන දෙයක් තියේ නං කියන්න. අපි ගෙනත් දෙන්නම්.” අයස්මන්ත, ශිරන්ත, චමින්ද (පෝල්) දොස්තර මහත්තුරුන් ඇතුළු මගේ මිතුරු සංසදයේ සාමාජිකයෝ මාව නිවාස අඩස්සියේ තැබූහ.

“නිමල් අයියේ, කොහාටවත් යන්න එපා. ඔයාට නැති බඩු තියෙනවා නම් කියන්න. කඩයක් කඩලා හරි ගෙනත් දෙනව!” සුමිතුරු පාලිත කරුණාරච්චිත් කීවේය. (ආඩම්බරයෙන් මේවා ලියන ගමන්ම, මගේ හිතවතුන්- අසල්වැසියන් හා නෑදෑයන් එකාවන්ව එකතු වී, මා ජීවතුන් අතර තබා ගැනීමට දරන වෙහෙස ගැන ඒ හැමටම පිං දෙමි!) ඉතිං, ලේඛනාගාරයට යන ගමනත්- අර පෝස්ටුව ලිවීමත් පරක්කු වුණේය.

Pra Jay මහත්තයා 2021 නොවැම්බර් 24 වෙනිදා මාව ලේඛනාගාරයට කැන්දන් ගියේය. අර කාරණයට අදාළව හොයාගත්තු සමහර විස්තර එකිනෙකට පරස්පරය! ඒ පෝස්ටුව ලිවීම තවත් පස්සට දැමුණේය.    

නමුත් ‘මහරගම පත්තරය’ හා තවත් පොතක් ගැන මගේ මතකය නිවැරදි බව හොඳටම තහවුරු වුණේය!

ගුණසිරි කොළඹගේ මහත්මාණෙනි, එදා අපේ සාකච්ඡාවේදී ඔබතුමාගෙන් කියවුණු කොටසක් පමණක් අද පාවිච්චියට ගන්නෙමි. ඒ ගැන ඔබට අනේක වාරයක් ස්තුතියි. එසේ කරන්නේ ඒ තොරතුරු ඉතා ඈත ඉතිහාසයට අයිති- මෙතෙක් හෙළි නොවුණු ඒවා වන බැවිනි.

“ලංකාවෙ ලීඩින් ඇඩ්වර්ටයිසින් කොම්පැනියක කරන රස්සාව අත ඇරල දාලා පත්තරේකට යන්න,මං? පිස්සුද නිමල්....” ගුණසිරි කොළඹගේ මහත්තයා...

“නිමල්.... ඔය දවස්වල ලේක්හවුස් එකට ඕනි වුණා චිත්‍ර කතා පත්තරයක් පටන් ගන්න. එතකොට මම ඇඩ්වර්ටයිසින් කොම්පැනියක වැඩ. ධර්මසිරි වික්‍රමරත්නත් ඒකෙ හිටියා මගෙත් එක්ක...”

එතකොට නං මගේ කැත පුරුද්ද ඉස්සරහට පැන්නේය. ඒ තවත් විස්තර තහවුරු කර ගන්නටය.

“ඒ කිව්වේ රන් තෝඩු, ඔන්න බබෝ ඇතින්නියා වගේ නාට්‍ය කරපු..”
“අන්න හරි, එයා තමා. ඔන්න ලේක්හවුස් එකෙන් මටයි ධර්මෙටයි දෙන්නට ආරාධනාවක් ආවා කියමුකො චිත්‍ර කතා පත්තරේ පටන් ගන්න එන්නෙයි කියලා... ලංකාවෙ ලීඩින් ඇඩ්වර්ටයිසින් කොම්පැනියක කරන රස්සාව අත ඇරල දාලා පත්තරේකට යන්න, මං? පිස්සුද නිමල්....”
කොළඹගේ මහත්තයා හිනා වෙන්නේ මහ සද්දෙටය; දිගට දිගේය.

එතකොට කොළඹගේ මහත්තයා J වෝල්ටර් තොම්සන් වෙළෙඳ ප්‍රචාරක සමාගමේ රාජකාරියේය. ‘එහෙම තැනක රස්සාවක් දමා ගහල පත්තර කන්තෝරුවකට යන්න?’ ඔහු අසයි.

විෂ්ණු ෂර්මන් පඬිතුමාගේ ‘පංච තන්ත්‍රය’ පොතේ ශෛලිය මං වහන්සේ  ‘නිදිගෙ පංච තන්තරේ’ට කොපි කර ගත්තේ, මගේ කතන්දරය කියන්නට මගේම ශෛලියකට වඩා ඒක ගැලපෙන හින්දාය.

ගුණසිරි කොළඹගේ මහත්තයා එහෙම නොවේ. ස්ටැන්ලි අබේසිංහ, ජී.ඇස්. ප්‍රනාන්දු චිත්‍ර ශිල්පී ගුරුවරුන්ගෙන් දිය සායම් චිත්‍ර ඇඳීම ගැන ඉගෙනගෙන, තමාගේම ශෛලියක් ගොඩ නඟා ගත්තේය. චිත්‍ර කලාවෙහි මෙන්ම දැන්වීම් කලාවෙහිත් මැනවින් හපන්කම් පෙන්නුවේය.

මට ගුණසිරි කොළඹගේ මහත්මා මුණ ගැස්සුවේ මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්න මහත්මාණන්ය. (ස්තුතියි සුනිල් සර්!) ඒ විස්තර වෙනම පෝස්ටුවකදී කියන්නටය, මගේ හිත.

“නිමල් දන්නවනෙ, උපාලි ග්රූප් එකෙන් ඩෙල්ටා ටොෆී හදද්දී ඒකට චුට්ටවයි- චුට්ටිවයි ඇන්දෙත් මං බව.” කොළඹගේ මහත්තයා අසයි.
ඒ පරිණත මනුස්සයා එක්ක කතාවට ගියාම වෙනම ලෝකයකට ගියා වගෙය. තෙල් තියෙන්නේ පැහුණු පොල්වලනෙ; කලටි පොල්වල නෙවෙයිනෙ.

පොත්- පත්තර කෙරුවාවෙදී ඔහොම හුටපට සිද්ද වෙන බව මං දැනගත්තේ... 

“තරහ වෙන්න එපා! මට නං ඔබතුමාගේ නම මතක හිටියේ මහ බොරුකාරයෙක් විදිහට.”

“ඈ.., බොරුකාරයෙක්! මේ මං... ඒ මොකද නිමල්?”
“සරසවිය පත්තරේට කොළඹගේ මහත්තයා ඇන්දා නේද චිත්‍ර කතාවක්- ඩ්රැකියුලා පන්නයේ....”
“ඇන්දා නේන්නං... මට නම නං...” කොළඹගේ මහත්තයාටම මතක් කර ගන්නට වෙලාව දීම මට පාඩුය. “හෙවණැල්ල නේ?” මම මතක් කළෙමි.

ඒ ඇතිය!

“හඃ හඃ හා! දැන් මට තේරෙනව නිමල්ගෙ හරුපේ... ඒක වුණේ මෙහෙමනෙ නිමල්. විමලසිරි පෙරේරා* සරසවිය පත්තරේ කර්තෘ විදිහට පත් වෙලා ඉඳිද්දී සරසවිය පත්තරේට චිත්‍ර කතාවක් අඳින්නය කියලා ලේක්හවුස් එකෙන් මට ආරාධනාවක් ආවා.
ෆ්‍රී ලාන්ස් විදිහටනේ... අපි දෙන්නත් වැඩේට set වුණා. කතාව ලියන්නෙ ධර්මසිරි. අඳින්නෙ මං.
එක පත්තරේකට කොටස් තුනක් අඳින්න ඕනි. දෙවෙනි පිටුවෙයි, අග පිට කවරෙ ඇතුළු පැත්තෙයි අන්තිම පිටුවෙයි පළ කරන්න...” කොළඹගේ මහත්තයා හිනා වෙවී කියාගෙන යයි.

(විමලසිරි පෙරේරා*
බදුල්ලෙන් මහරගමට සංක්‍රමණය වුණාට පස්සේ, මාව ඇතුළත් කළේ ‘මහරගම විද්‍යාකර විද්‍යාලයේ’ හතරේ පන්තියටය. අපේ පන්තිය භාර ගුරුතුමිය වුණේත්, අපට සිංහල විෂය ඉගැන්නුවෙත් එන්.එම්. පෙරේරා ටීචර්ය. එතුමිය, සරසවිය පත්තරේ කතුතුමාගේ ප්‍රියාදර බිරියයි.)

“සමහර දවසට චිත්‍ර කතාවේ කොටස් තුන ගෙනියන්න J. වෝල්ටර් තොම්සන් කොම්පැනියේ office එකට එන්නෙ සෝමවීර සේනානායක.
අපේ office එක තිබ්බෙ ගෝල්ෆේස් එකේ. සෝමවීර එනකලුත් ධර්මේ කතාවේ කොටස් මට එවල නෑ.... අර මනුස්සයාව හිස් අතින් යවන්නයැ. අනික, පත්තරේ වෙලාවට complete වෙන්නත් එපැයි...”

ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු චිත්‍ර කතාව නීලා’ය. පළමු චිත්‍ර කතා පොතත් ඒකම යැයි කියැවේ.

“ආහා... එහෙම වෙලාවට තමයි එහෙනං කෙළවරක් නැතිව වවුල්ලු ඉගිලුණේ.... හඳ පෑව්වෙ.” මම සහතික වීමි.

“ඔව්නෙ නිමල්. මං කොටස් තුන ඒ විදියට දඩි-බිඩියෙ ඇඳල දෙනකල් සෝමවීරත් ඉන්නවා....”

පොත්- පත්තර කෙරුවාවෙදී ඔහොම හුටපට සිද්ද වෙන බව මං දැනගත්තේ පස්සෙ කාලෙකය.
“ඉතිං මාත් අඳිනවා... කතන්දරේට හානියක් වෙන්නෙ නැති විදිහට. පත්තරේ සම්පූර්ණ වුණාට, ඒ සුමානේ කතාව ඉස්සරහට යන්නෑ. එතකොට නිමල්ට මොකද හිතුණේ, හැබෑට?”

“ඇත්තටම කොළඹගේ මහත්තයෝ, මාර තරහයි! එතකොට අපි පත්තර පිස්සොනේ. TV තිබුණු කාලයකුත් නෙවෙයිනේ...
ඒක නෙවෙයි. ඇයි කොළඹගේ මහත්තයා ලේක්හවුස් එකේ චිත්‍ර කතා පත්තරේට නොගියේ? ගියා නම් එහෙම කොළඹගේ මහත්තයත් ලංකාවේ පළමුවෙනි චිත්‍ර කතා පත්තරේ කොටස්කාරයෙක් වෙනවා!”

“නිමල් දන්නවද...?” කොළඹගේ මහත්තයා අසයි. එතුමා කීවේ මට නම් හිතා ගන්නටවත් බැරි කතාවකි. හැබැයි එය ඔබට කියන්නට වෙන්නේ ඊළඟ පෝස්ටුවෙනි.

ඉතිං ඊට පස්සේ.....