ටිකිරි මාමට මනාලියෙක්....

ඔය ලක්ෂ ගණනාවක් දැන් මන්තරේ වගේ ජප කරමින් ඉන්නේ ‘අපිට වැරදුණා’ කියලා….

‘අපේ කොල්ලා ඉස්කෝලෙ යන කාලේ ක්‍රීඩාවට නැඹුරු වෙලා හිටියේ. එයා මළල ක්‍රීඩා, ක්‍රිකට්, ශිෂ්‍ය භට, රයිෆල් වෙඩි තැබීම වගේ බොහෝ ඉසව්වලට සහභාගී උනා. ඒ කාලේ පාසලේ ක්‍රීඩා ගුරුවරයාව හිටියේ ටිකිරි සර්! එයාගේ නම ටිකිරි බංඩා හෝ ටිකිරි බණ්ඩාර විය යුතුයි. ඒත් අපි හැමෝම එයාට කිව්වේ "ටිකිරි සර්!" කියලා.

ටිකිරි සර් අහිංසක මනුස්සයා. එයා කාගෙවත්...’

තට්ටයාගේ කොලම කියවන කෙනෙකුට නං දැනටමත් විචිකිච්ඡාවක් ඇති වෙලා තියෙන්ඩ ඕනෑ. පුදුමයක්යැ! තට්ටයාගේ කොලමේ ‘206. මා වෙතින් අල වූ ව්‍යාපෘථියක් (2)’ ලිපියෙන් තමයි මේ post එකේ මුල් හරිය උපුටා ගත්තේ.

එහෙම ගත්තේ, ටිකිරි මාමා ගැන විස්තර ඇතිව ලියන්න හිතුණේත් ඒ පෝස්ටුව කියවනකොට නිසයි. 2020 ජනවාරි මාසේ මං ලියපු post එකක එකම-එක වාක්කියකින් විතරක් මේ ගැන යන්තමින් ලියවුණා.... කමක් නෑ, අද කියවමුකො විස්තර එක්කම! 

අපේ ටිකිරි මාමාටත් බණ්ඩාර කෑල්ල තිබුණද කොහෙද. හැබැයි, මේ දෙන්නා එක්කෙනාම නං නෙවෙයි.

ටිකිරි මාමා කෙට්ටුයි, උසයි, සුදුයි. මූණ දිගටියි. හැබැයි, මුහුණ පුරාම කුරුලෑ පිරිල.
එයා සුදු හින්දාද මන්දා, අර කුරුලෑ රතට-රතේ කැපිලා පෙනුණා. දන්නවනේ, ඔය කිව්වේ ටිකිරි මාමා ගැන මට මතක හරිය. ම් ම් ම්... දැනුයි මතකෙට එන්නෙ, එයා ඇන්දෙ සුදුම සුදු පාට කලිසං කමිස. මං හිතන්නේ එයාලට අඳින්න වෙච්චි යුනිෆෝම් එක වෙන්ඩ ඇති ඒ.

ටක්කෙටම දන්නවා වගේ කියාගෙන ගියාට, මං වැරදියි වෙන්නත් ඇහැකියි, හොඳේ. තනි මට වැරදුණාම මොකෝ, ඔය ලක්ෂ ගණනාවක් දැන් මන්තරේ වගේ ජප කරමින් ඉන්නේ ‘අපිට වැරදුණා’ කියලා. එහෙම කියන්නේ හිච්චෝ නෙවෙයි; දහඅට පිරිලා පරමෝත්තම ඡන්දදායක අයිතිය හිමි වෙච්චි වැඩිහිටි උදවිය.

අපේ තාත්තා කෝච්චියේ එන්ජිමේ යෝධ ළිපට ගල් අඟුරු සවල් කරන රාජකාරිය කරමින්....

ඉතිං මේ කියන කාලේ මං පැටියා; අකලට මෝරපු!

ටිකිරි මාමා අපේ ගෙදරට ඉස්සෙල්ලම ආව කාලේ, අපි හිටියේ බදුල්ලේ, රේල්වේ ක්වාටර්ස්වල. තාත්තා එයාගේ පළමුවෙනි රස්සාව- ‘ගිනි භටයා’ තනතුර ලැබිලා, බදුල්ලේම බින්න බැහැලා හිටි කාලේ; දරු කැලතක් ජාතක කිරීමේ උත්තම project එක ආරම්භ කරලා තිබුණු කාලේ.

අපේ නංගිලා මල්ලිලාගෙන් එතකොට ඉපදිලා හිටියේ සුනිලුයි, නෝනයි, අනිලුයි විතරයි. මාත්තෙක්කම හතරයි!

රේල්ලුවේ රස්සාවට අමතරව කිරි හරක් හැදිල්ලයි, රත්තරං බඩු උගසට තියාගෙන සල්ලි පොලියට දීමයි, බූරුවා ගැහිල්ලයි හෙමත් අපේ තාත්තා කළා. ඔව්වා විඩෙන්-විඩේ මගේ postsවල ලියල තියෙන කාරණා. මං හිතන්නේ, ඒ දවස්වල රේල්ලුවේම වැඩ කරන තනිකඩයන් කිහිප දෙනෙකුටම අපේ ගෙදරින් කෑමත් දුන්නද කොහෙදයි. 

ටිකිරි මාමාත් නිතර නිතරම අපේ ගෙදරින් කෑම කන්න ආවා.
එතකොට අපේ තාත්තාගේ හොඳම යාළුවන් විදිහට මං දැක්කේ අල්විස් මාමයි, පිච්චෙ මාමයි, ටිකිරි මාමයි තමා.  

අපේ තාත්තා කෝච්චියේ එන්ජිමේ යෝධ ළිපට ගල් අඟුරු සවල් කරන රාජකාරිය කරමින්, කෝච්චියේ ඉස්සරහම එන්ජිමේ යද්දී, ටිකිරි මාමා ගියේ අන්තිම පෙට්ටියේ. ඒ එයාගේ රාජකාරිය කරමින්. ගාඩ්!
එකම දුම්රියේ කොන් දෙකක හිටිය දෙන්නෙකුගේ යාළුකමක්!!

ඔන්න බොලේ, නාරිලතාව මතක් වුණා ඒක ලියනකොටම. තාත්තගෙයි- ටිකිරි මාමාගෙයි යාළුකම වගේ එකක් ‘නාරිලතා’ film එකෙත් තිබ්බා. හැබැයි ඒකෙ යාළුවො දෙන්නා කෝච්චි ඩ්රයිවරුයි, ගාඩුයි. ජෝ අබේවික්‍රම, ටෝනි රණසිංහ, කිත්සිරි පෙරේරා, අනුලා කරුණාතිලක, සන්ධ්‍යා කුමාරි එහෙම තමයි ඒකෙ act කළේ. තිස්ස ලියනසූරිය අධ්‍යක්ෂණය කළ ඒ ෆිලුම ආවේ 1969 අවුරුද්දේ.

අපි බදුල්ලට බායි කියලා මහරගමට ආවාට පස්සේ හිටියේ පමුණුවේ සිල්ලප්පු වත්තේ. වත්තක් කිව්වාට ගෙවල් මණ්ඩියක් නෙවෙයි, ගෙවල් දෙකයි. එකක සිල්ලප්පු ගොයියලා. (අපේ ආච්චී එහෙමයි කිව්වේ.) අනෙකේ අපි. අපි හිටිය කොටස අයිති වෙලා තිබුණේ එළිසා ආච්චිට. සිල්ලප්පු ආතලාට ඒ ගෙයයි, ඉඩම් කොටසයි අයිති වුණේ දෑවැද්දට. සිල්ලප්පු ආතා මුලින්ම කසාද බැඳලා තිබුණේ එළිසා ආච්චිගේ එකම දූ. එයා අකාලේම මැරිලා.

ඔහොම ආව වෙලාවක තමා එළිසා ආච්චිට.. (එළිසාච්චීත් සිරියාවන්තය; නිවිලාය.)

එළිසා ආච්චිල පවුලේ දරුවෝ තුන් දෙනයි. ගෑනු දෙන්නයි, එක පිරිමියයි- පිරිමියා චලෝ සිඤ්ඤෝ. පමුණුවේ එක්සත් සුභසාධක මාවතේ ඉඩකඩම්වලින් 75%ක් විතරම අයිති වෙලා තිබුණේ එයාලගෙ කට්ටියටයි!

තව ඉසව්වක ඉඩමුත්....ඒ ඉසව්වේ නම නොලියන්නේ ඒ පැත්තේම ඉන්න කෙනෙකු අද කතන්දරේ ප්‍රධාන චරිතයක් වෙන නිසයි.

ඉතිං, මහරගමට ආවයි කියලා තාත්තලාගේ- ටිකිරි මාමලාගේ යාළුකම් අඩු වුණේ නෑ. ගොඩ දවස්වල රෑ 9.30ට දෙමළ show එකක් බලන්න යද්දී මාවත් එක්කං ගිය පිච්චෙ මාමා නම් ආවේ නැතත්, අල්විස්- ටිකිරි මාමල දෙනාම සැරෙන්-සැරේ මහරගමට ආවා.

එහෙම ආවේ එයාලට අයිති pass එකෙන් වැඩක් ගන්නත් එක්කලා.

ඔහොම ආව වෙලාවක තමා එළිසා ආච්චිට ටිකිරි මාමාව මුලිච්චි වුණේ. එළිසා ආච්චී ඉඳහිට වෙලාවක අපේ ආච්චිව හම්බ වෙන්න ආවේ සල්ලි ටිකක් අර ගන්න. අපේ ආච්චී එළිසාච්චිට අයිති පර්චස් 34 රුපියල් හය දාහට අරගෙන තිබුණේ ‘හීන් සීරුවේ ටික-ටික දෙන්නං කාසි’වලට. 
මඤ්ඤොක්කා බැදලා විකුණමින් කීය-කීය හරි ඉතිරි කරපු අපේ ආච්චී, ඒ ඉතිරි කොරපු සොච්චම එළිසාච්චිට දුන්නේ අරහෙම ආව වෙලාවටයි.

“ගුණේ...” එදා හැන්දෑවේ අපේ ආච්චී අපේ තාත්තාට කතා කරනකොට මාත් හිටියේ ඒ ළඟ. හිතාමතා නෙවෙයි එහෙම උන්නෙ. එකම එක කෑල්ලක් තිබුණු වරිච්චි ගෙදර ඇතුළේ මිස එළියෙ ඉන්නයැ කරුවල වැටුණාට පස්සේ...
“ඈ බං ගුණේ... ටිකිරි පුතා තවම පිළිවෙලක් වෙලා නැද්ද බං?”

“ඔහෙ නෑ අම්මේ. මිනිහා ලජ්ජාකාරයනේ....” තාත්තා කිව්වා.

“එහෙනං වැඩක් තියෙනවා උඹට කරන්න....
අද දවල් එළිසාහාමි ආවා මතකයිද ටිකිරි පුතා ඉන්න වෙලාවේ. ඒ මනුස්සයා එවෙලෙ ටිකිරි කවුද- කින්ද- මන්ද සේරෝම විස්තර හාර-හාරා මගෙන් ඇහුවා...”

යකෝ, උඹට එංගලන්තෙ ඉන්න තිරිසනුන්ගේ පැටිකිරිය ඔක්කොම මතකයි!

“ඒ මොකටද?” තාත්තා ඇහුවේ ඔරොප්පු මූඩ් එකකින්.

“ඇයි යකෝ, ඒ ගෑනි නරකක් කරන්න ඇහැව්වේ නෑ... මේ දවස්වල පත්මාවතීට මඟුල් හොයනවලු. එළිසාහාමිට ටිකිරිව හිතට අල්ලලා. ඒකයි වංහුං ඇහුවේ!” ආච්චී කිව්වා. එතකොට නං මගෙත් කන තිබුණේ එතැනය.

“කව්ද පත්මාවතී?”

උත්තර බඳින්නට මගෙත් කට කොකියව්වේ එතකොටය. පත්මාවතී කියන්නේ චලෝ සීයාගේ එකම දෝණියන්දෑටය. තාත්තාට ඒකවත් මතක නැති හැටි.

“යකෝ, උඹට එංගලන්තෙ ඉන්න තිරිසනුන්ගේ පැටිකිරිය ඔක්කොම මතකයි. ගමේ ඉන්න චලෝ සිඤ්ඤෝගෙ දුව පත්මාවතීව මතක නෑ. කොහෙද... තොට කෙළෙහි ගුණයක් කියන එකක් ගෑවිලාවත් තියෙන එකක්යැ... රංජියො, උඹවත් මේ තාත්තණ්ඩිට කියලා දීපංකො උඹට ඉංග්‍රීසි වචනයක්- දෙකක් හරි කියල දෙන්නෙ කවුද කියලා.”

ඒ දවස්වල පත්මක්කා මට ඉංග්‍රීසි ටිකක් කියා දෙමින් හිටියාය. සල්ලිවලට නොවේ.
එවෙලේ අපේ ආච්චීගේ ඉල්ලීම සපුරාලමින් මට ඒ අටුවාව කියන්නට ඉඩක් ලැබුණේ නැත.
“ආාාාා දැන් මතක් වුණා. අම්මත් නිකං ඔළුව වටේ අත යවලා කන අල්ලන්නනේ හදන්නේ. මසුරු සිටාණන්ගේ දුව නේද පත්මාවතී...” තාත්තා ඇසුවේය.

“... අපෝ, අපෝ. මේ යකාට බඩ ගින්නේ මැරෙන්නයි වෙන්නේ ඒ මඟුලට කර ගැහුවොත්!” අපේ තාත්තා කියපි. එයා තමයි අපටත් ඉගැන්නුවේ ඇත්ත කියන්නයි, බිම ඉඳ ගන්නයි බය වෙන්ඩ එපා කියලත්. ඒ වෙලාවෙත් තාත්තා කිව්වේ නීරස ඇත්තක්. ඒත් අපේ ආච්චිට ඒ කතාව දිරෙව්වේ නෑ!

“නොදකිං විතරක්. සුබ කටයුත්තක් ගැන කියනකොටම උඹේ වලත්ත කටෙන් අලුගුත්තේරු කතාවක් කිව්වා! යකෝ ගුණේ, ටිකිරි පුතාට ඒ මංගල්ලේ හරි ගියොත් රේල්ලුවේ රස්සාව කරන්ඩ ඕනි නෑ. ගෙදරට වෙලා රජා වගේ කකා-බිබී ඉන්න පුළුවන්...
ලොකු දෑවැද්දකුත් එක්කනේ ඒ ළමයව දෙනවයි කියන්නේ.... දෑවැද්දක් නැතත් මොකද බං... තනි දරුවනේ, එළිසාහාමිගේ තව තියෙන දේකුත් පත්මාවතීටම නෙව. ඒ පවුල් දෙකටම ඉන්න එකම කෙල්ල...”

ඔය සීයට එකේ දෙකේ එව්වා අරගෙනමනේ උඹ බදුල්ලේදීත් කරපු තරමක් මඟුල් කරලා දුන්නේ...

ඒ වංගියේ අපේ තාත්තාගේ කටහඬේ තිබුණු සමච්චලේ නැතිව ගිහිල්ලාය.

“දෑවැද්ද කීයක් විතර දෙනවලුද අම්මේ?”
“මම ඔව්වා අහන්න ගියෙ නෑ බං. කීයක් දුන්නත් අපට මොකෝ?”

“ඔන්න ඕකනේ අම්මලට කවදාවත් හරි යන්නේ නැත්තේ. අම්ම දන්නවද, අද කාලේ කපුවෙකුට දෑවැද්දෙන් සීයට එකක්-දෙකක් හම්බ වෙනවලු... ලක්ෂයක් විතර දුන්නත් සීයට එකක් නං.....” තාත්තාට ගණන් හදා ගන්නට බැරි වුණේ අපේ ආච්චී කඩාගෙන පැන්න හින්දාය.

“අපොයි ඔව්! ඔය සීයට එකේ දෙකේ එව්වා අරගෙනමනේ උඹ බදුල්ලේදීත් කරපු තරමක් මඟුල් කරලා දුන්නේ... මේ පොඩි එවුන් ඉස්සරහ නොවෙන්නං මම උඹට මතක් කරලා දෙනවා!
නැතත් කොහෙද යකෝ, උඹ ඔහොම හම්බ කරපු සල්ලි? මේ රංජියා පාරට බස්සලා හම්බ කරන එකින් කකා ඉන්නවා මදිවට, ඒකෙන් රේසුත් දාන කාලකණ්ණියා.” 

අපේ ආච්චීට යක්ෂාවේශ වුණු වෙලාවට සීයා වුණත් දෙපාරක් නොහිතා පසු බහින්නටය පුරුදුවී හිටියේ. නොදරුවා කාලේ සිටම ඒ විත්තිය දැකලා තිබුණු නිසාදෝ ඒ වෙලාවේ අපේ තාත්තාත් සද්ද වහගෙන පසු බැස්සේය.

“අද හෙටම වෙලාවක චලෝ සීයා මෙහාට එයිනෙ අර පොල් ලෙලි ටික ගෙනියන්න. ඒ එනකොට මම හන්දියට ගිහිල්ලා හිටියොත් මං එනකල් ඒ මනුස්සයව නවත්ත ගන්නවා.” පසුවදා උදෙන්ම තාත්තා අපේ අම්මාට කිව්වේය.

හති-මුනින් දම-දමා දහදියෙන් නෑවි-නෑවී ඒවා අපේ වත්තට උස්සාගෙන විත් එයාම එව්වා ලෙලි ගහයි.

චලෝ සීයාට අයිති ඉඩමකුත් අපේ ගෙවල් ළඟ තිබුණේය. ඒ වත්තේ පොල් ගස්වලින් පොල් කඩවන ඒ මනුස්සයා, බිරියත් එක්ක හති-මුනින් දම-දමා දහදියෙන් නෑවි-නෑවී ඒවා අපේ වත්තට උස්සාගෙන එයි. ඊට පස්සේ එයාම එව්වා ලෙලි ගහයි.

“කුණු පෙරේතයා! මිනිහටම හරි ගිය ගෑනි. දෙන්නත් එක්ක ඔය ගෙනිච්චේ, ඉතිරි පොල් ගෙඩි මෙච්චරය කියලා මටත් කියලයි. අන්න හැදෙන හැටි! දෙන්නත් එක්ක දෙතුන් පාරකට හරි පොල් ටික ඔළුවෙන්ම අදිනවා. කුලිය ඉතිරි කර ගන්න.”
චලෝ සීයලාගේ පොල් මෙහෙයුමේ පළමු අදියර අවසානයේ, ඒ දෙන්නා කොටුවේ ආච්චිගේ ඕවිටෙන් නියරට මාරු වෙනවාත් එක්කම අපේ ආච්චී කියයි. 

“ඔන්න ගුණේ දැන්මම කිව්වා. හෙට අනිද්දාම පොල් ලෙලි ටිකත් ගෙනියන්න එනවයි කිව්වා. ඒවත් ගැණ-ගැණ අඩුක් කරලා තියලයි ගියේ. ඒ හරියේ පොල් ගෙඩි තුනක ලෙලි සතේට විකුණන්න ඇහැකිලු.... ලීලා... උඹත් පරෙස්සමින්, උඹවත් මේ පොඩි එවුන්වත් දරට තියා සෙල්ලමකට හරි එක පොල් ලෙල්ලක්වත් අල්ලනවා නෙවෙයි ඕං!”
අපේ ආච්චී ඒ සුපුරුදු අණාඥාව නිකුත් කොට තිබුණේ ඊට දවස් දෙකකට විතර කලින්ය.

තාත්තා ඒක සිහියේ තියාගෙන ඉඳලාය.

චලෝ සීයා පොල් ලෙලි ගෙනියන්නට ආවේ අපේ තාත්තා ගෙදර ඉන්නා වෙලාවකමය. ඒ දෙන්නා බර වෙලාවක් කතා කරමින් සිටියෝය.
‘අපේ ගෙදරදී ලොකු අය කතාබහ කරන වෙලාවක ඒවාට කන් දීම කළ යුත්තේ හොරෙන්මය. අහු වුණොත් දැඩි දඬුවම්ය.’ එහෙම වුණත් හැකි හැම විටෙකම අපි ඒ නීති බින්දෙමු. නමුදු වෙන දවසක වගේ ඒ වැරැද්ද කර ගන්නට එදා අපට බැරි විණි.

මඟුල කෙරෙනවා නම් උඹටත් හොඳයි, එයාලටත් හොඳයි, මටත් හොඳයි. දෑවැද්ද ලක්ස දෙකක්. මගේ කොමිස් එක....

එයින් පාඩුවක් නොවුණේ එදා රාත්‍රියේම අපේ තාත්තා කියවන විට, ලිපියක් පිටපත් කිරීම මට පැවරුණු නිසාය. 

“මචං ටිකිරි,
උඹට කොහොමද? අපි නම් සැපෙන්ය. ළඟදීම දවසක ඇවිත් පලයන්. උඹට කටයුත්තක් කතා කරන්නයි යන්නේ. පෝසත් තැනකින්. කෙල්ල හරිම ගුණ-යහපත්. ඉංග්‍රීසිත් දන්නවා- අපේ රංජියටත් කියල දෙනවා ටික-ටික. මඟුල කෙරෙනවා නම් උඹටත් හොඳයි, එයාලටත් හොඳයි, මටත් හොඳයි. දෑවැද්ද ලක්ස දෙකක්. මගේ කොමිස් එක එයාල දෙනවලු. සීයට දෙක ගානේ....”

වැනි කෙටි ලිපියකි මට ලියලා දෙන්නට වුණේ.
ලිපිය ලැබිලා දවස් දෙක තුනකට පස්සේ වෙන්නැති, ටිකිරි මාමා අපේ ගෙදර ඇවිත් ගියේය. ළඟ-ළඟම සිදු වුණු ඒ ගමන්වලින් පෙනුණේ ‘මංගල යෝජනාව’ට ටිකිරි මාමාගේත් කැමැත්තක් තිබුණු බවයි.

“ඔන්න මචං, එහෙට ගියාට පස්සේ බලපං- ඒ ගෙදර සාලේ වහල උඩින් දාලා තියෙන තඩි වීදුරු කෑලි දෙක තුන!” මනාලිය බලන්නට යන දවසට කලින් දවසේ රෑ, ටිකිරි මාමා අපේ ගෙදර ආවාම තාත්තා කිව්වේය.

“ලයිට් නැති කාලේ හදපු ගෙවල් එහෙම තමයි ගුණපාල අයියේ, බංගසාල ගෙවල්වල වහලේ තැනින් තැනට වීදුරු දානවා. එතකොට දවල් කාලේදී ගේ ඇතුළට එළිය වැටෙනවලුනේ.” ටිකිරි මාමා අපේ තාත්තාට එහෙම උත්තරයකත් දුන්නේය.

“කෙහෙල්මල් එළියක් නෙවෙයි මචං. උඹේ අනාගත මාමණ්ඩියා පෙට්ටගම්වල ගොඩ ගහල එකතු කරගෙන ඉන්න සල්ලි නෝට්ටු වේළනවලු මහ දවල්ට. ඒ තරමට පුස් කන්න සල්ලියක්ලු මචං උන්දැට තියෙන්නේ... මඟුල කෙරුණොත් නං පුතෝ...”

1970 මැයි 29 දින අග්‍රාණ්ඩුකාර විලියම් ගොපල්ලව මහතා ඉදිරියේදී සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිනිය අග්‍රාමාත්‍යවරිය ලෙස දිවුරුම් දුන් අතර, ‍රටේ වාමාංශික ව්‍යාපාරයේ පුරෝගාමියකු වූ....

“බොරු වෙන්නැති ගුණපාලයියේ, කවුද ඔහොම පොදි ගහගෙන ඉන්න සල්ලි මිනිස්සුන්ට පේන්න වේළන්නෙ.” ටිකිරි මාමා විරුද්ධ වුණේය.

“කවුද මිනිහෝ මිනිස්සුන්ට පේන්න ඒවා කරනවය කියන්නේ..... xxxxx මිනිස්සු කියන්නේ. හොඳට ඉර පායන දවස්වල ඒ ගෙදර දොර ජනෙල් සේරම වහගෙන මුළු පවුලම ගේ ඇතුළේලු!” තාත්තා තර්ක කළේය.

ඔය සල්ලි නෝට්ටු වේළන කතාව මා ඇසුවේ ඒ ගෙදර පිළිබඳව විතරය.
ටිකිරි මාමාට මංගල යෝජනාව ගෙනාව අලුතම හෝ, ඊට ආසන්න පසු කාලයක හෝ ඒ නෝට්ටු වියළීමේ කතාව සවිස්තරාත්මකව අපේ ගෘහස්ත පාර්ලිමේන්තුවේදී සාකච්ඡාවට බඳුන් වුණේය.

ඒ 1970 ඔක්තෝබර් 25 වෙනිදා ඉතිහාසගත දෙයක් සිදු වුණු නිසාය. (ඒ අනුව මේ මංගල කතාන්දරය සිදු වෙන්නට ඇත්තේ 1970 දී බව නිච්චියටම කියන්නෙමි.)

එතකොට මට දාසයකි.
මා ‘මඩ ගොහොරුවේ පච වුණේ’ ත් 70 මහ මැතිවරණයේදීය.

යටකී සිදු වීම සවිස්තරාත්මකව බණ්ඩාරගම සමරසේන මුදලිගේ මහතා ලියා තිබෙනවා දැක්කේ පැරැණි මුදල් නෝට්ටු අවලංගු කෙරුණු වකවනුව සොයද්දීය. මෙතනට යොදන්නේ එතුමාගේ ලිපියෙන් ගත් අදාළ කොටස පමණකි. 

‘ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය, ලංකා සමසමාජ පක්ෂය හා කොමියුනිස්ට් පක්ෂය 1968 ජූනි 05 වන දින සභාග රජයක් පිහිටුවීමට ඇතිකර ගන්නා ලද සංයුතිය අනුව 1970 මැයි 27 වන දින පැවැති මහ මැතිවරණයෙන් විශිෂ්ට ජයක් අත්පත් කර ගන්නේ තුනෙන් දෙකක බලයක් ද සමඟිනි. ආසන 151න් එකසිය දහසයක් සභාග ආණ්ඩුවට හිමි වූ අතර 1970 මැයි 29 දින අග්‍රාණ්ඩුකාර විලියම් ගොපල්ලව මහතා ඉදිරියේදී සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිනිය අග්‍රාමාත්‍යවරිය ලෙස දිවුරුම් දුන් අතර, ‍රටේ වාමාංශික ව්‍යාපාරයේ පුරෝගාමියකු වූ ආර්ථික විද්‍යාව සඳහා ආචාර්ය පදවි දෙකක් (ඩබල් ඩොක්ටර්) හිමි වූ ලංකා සමසමාජ පක්ෂයේ නායක ආචාර්ය එන්. එම්. පෙරේරා මුදල් ඇමැතිවරයා ලෙස අගමැතිනිය ඉදිරියේ දිවුරුම් දුන්නේය.

වැදගත්ම යෝජනාව වූයේ සංසරණයේ පවතින රුපියල් 50/- හා 100/- නෝට්ටු (එවකට ඉහළම මුදල් නෝට්ටු දෙක) අවලංගු කිරීමේ...

මෙරට ව්‍යාපාරික ලෝකය සසල කරමින් පීඩිත ජනතාවගේ අපේක්ෂාවන් උද්දීපනය කිරීමට මෙම පත්වීම හේතු විය. හත්වන පාර්ලිමේන්තුවේ මංගල සැසිවාරය 1970 ජුනි 14 දින උත්සවාකාරයෙන් ඇරඹුණ අතර, ප්‍රථම අයවැය ලේඛනය මුදල් ඇමැතිවරයා ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවේ 1970 ඔක්තෝබර් 25 වන දිනදීය.

කම්කරු නායකයකු ලෙස ඇන්. ඇම්. පෙරේරා වෘත්තීය සමිති ඒකාබද්ධ පෙරමුණේ ඉල්ලීම් 21 ලබාගැන්මට අනවරත අරගලයක යෙදී සිටි පුද්ගලයකු නිසාත් ඒ වෙනුවෙන් පිකටින්, පෙළපාලි, වර්ජන රැල්ලකට නායකත්වය දුන් අයකු නිසාත් ඇන්. ඇම්. ගේ පළමු අයවැයට කාගේත් නෙත් සිත් යොමුවිය.

නමුත් අයවැය ඉදිරිපත් කළ පසු බාහිරින් පෙනුණු වැදගත්ම යෝජනාව වූයේ සංසරණයේ පවතින රුපියල් 50/- හා 100/- නෝට්ටු (එවකට ඉහළම මුදල් නෝට්ටු දෙක) අවලංගු කිරීමේ යෝජනාව පමණි. ඉල්ලීම් 21 ලබාදීම පිළිබඳව කිසිදු සඳහනක් නොවීය.’

ඉතිං 1970 දවසක අපේ තාත්තාත්, අම්මාත්, ටිකිරි මාමාත් xxxxx පත්මාවතී අක්කලාගේ ගෙදරට සුබ ගමනක් ගියෝය.
එදා දිවා භෝජනයටය, මේ කට්ටියට ඇරයුම් කොට තිබ්බේ. අපේ ආච්චීටවත් සීයාටවත් ආරාධනයක් කෙරිලා නොතිබීම ගැන ආච්චී වගපල කිව්වේ තාත්තලා පිටත් වුණාට පස්සෙය.

“අනේ එළිසාහාමියි අර කෙල්ලයි නං කියන්න ඇති, අඩුම ගණනේ මඤ්ඤොක්කා ආච්චිටවත් කියමු කියලා. උන්ගේ ඉලව් කන්න නෙවෙයි පුතේ. අපටත් නම්බු දෙන්න එපැයි.
මමනේ ඔය කතාව ගුණේගේ කනට දැම්මේ. එකත් එකටම අර අදින්න පුබ්බකයා තමයි විරුද්ධ වෙන්න ඇත්තේ.
උන් දීලා කාලා පුරුදු අය නෙවෙයිනේ...”
ආච්චී කියද්දී, ඒ කතාවට හූමිටි තියමින් කියන්නට ගැළපෙන උත්තරයක් මගේ හිතට ආවේ නැත.

පත්මාවතී අක්කාට ටිකිරි මාමාව හිතට අල්ලලා තිබුණු බව නං....

ඉතිං අපේ ආච්චී නොඉවසිල්ලෙන් බලාගෙන හිටියේ තාත්තලා ආපහු එනකල්ය.

ටිකිරි මාමා ආපසු යන තුරුමත් කෙළින් උත්තරයක් නොදුන් බවය, පස්සේ තාත්තා අපේ ආච්චිට වාර්තා කළේ.
“පනහට පනහ වගේ තමයි මට පෙනුණේ! ගිහිල්ලා උත්තරයක් එවන්නං කිව්වා....ඌත් ලජ්ජාකාරය හින්දද දන්නෑ. මාත් බල කරන්න ගියේ නෑ අම්මේ. යාළුවා වුණත් ඌ හිතයිනේ මාත් කොමිස් එකට තණ්හාවේ ඉන්නෙ කියලා....”

“අපොයි මම නොදන්න තණ්හා නැති මිනිහා!” කියලාය ආච්චී එදා ඒ කතාවට තිත තිබ්බේ.

පත්මාවතී අක්කාට ටිකිරි මාමාව හිතට අල්ලලා තිබුණු බව නං මටත් තේරුණේය. ඒ දිවැසින් පෙනිලා; දැනිලා නොවේ! හැබැහින්මය!!

ඊට දවස් දෙක තුනකට පස්සේ ඉංග්‍රීසි පන්තියට ගියාම පත්මක්කා මට හින්නිකිතර කේක් කෑල්ලකින් සංග්‍රහ කළාය. “මට අර මාමා ආව වෙලාවේ රංජිවත් මතක් වෙලා ඔයාගේ පංගුව අරන් තිබ්බා.... ඉන්න, මම තේ ටිකකුත්....” පත්මක්කා කිව්වේ වෙනදා නැති කෝලකමකින් රතු වීගෙනය.

“එපා! එපා!! පත්මක්කේ, තේ එපා...”
මං එහෙම කිව්වාම පත්මක්කා එතැනම තිබුණු පුටුවෙන් වාඩි වුණාය. “ඒ මාමා හරි හොඳ පාටයි නේද? එනකොට ඔයාලට තෑගිත් ගෙනාවා ඇතිනේ.... ඒ මාමා එදාම ආපහු ගියාද? ඔයාලගේ තාත්තා නං කිව්වා ලියුමක් එවනවයි කියාපු විත්තියක්....” එයාගේ tone එකෙන්ය මං පත්මක්කාගේ මනාපය දැන ගත්තේ.

ඒත් ටිකිරි මාමාගේ ලියුම ඇවිත් තිබ්බේ ‘එයා මනාප නැති විත්තිය’ කියමිනි.

“චෙඃ විතරක්... ඌට එදාම තේරිලා මුං ගූ පුච්චගෙන කන කුම්මැහියෝ කියලා.” තාත්තා ලිපිය කියවලා නහයෙන් ඇඬුවේය.
“මොකද බං.... මොනවද ටිකිරි පුතා කියලා තියෙන්නේ?”

එහෙ බින්න බහින්නත් කියන එකේ මඟුලට කැමති වුණොත්....

“මේකා කියල එවනකල් මටත් එච්චර නිච්චියක් වුණේ නෑ අම්මේ. 

එදා අපි එහාට ගියාම කේක් තසිමක් අල්ලලා, බොන්න දුන්නේ තැඹිලි. ඒ මදිවට මිදුලේ ගහක තැඹිලිය කියලා ඔජ වැඩුවා. දන්නවද.... දවල් කෑම මේසෙට අම්මාවත් මෙච්චර කාලෙකට උයලා නැති ජාතියක් තිබුණා. මෙලෝ රහක් තිබ්බේ නෑ. අර මසුරු සිටාණෝම කියපි ඒ තැඹිලි කහකඩ මාළුවක්ය කියලා.... ඒක තමයි ලොකුම දීසියක දාලා තිබ්බෙත්....” තාත්තා කියාගෙන යද්දී අපේ ආච්චී ඔළුවේ අත ගසා ගත්තාය.

“.... එහෙමත් කිව්වද?”
“ඒක නේන්නං අම්මේ.... ඒ මදිවට ඒ ගොන් වාහෙ කිව්වනේ -කවදාවත් අපි තැඹිලි බීලා කෝම්බෙ වීසි කරන්නේ නෑ. එදාට කහකඩ මාළුවක් හදනවාමයි- කියලත්!” තාත්තා කියාගෙන ගියේය.

“...ටිකිරියා ලියල තියෙනවා, එහෙ බින්න බහින්නත් කියන එකේ මඟුලට කැමති වුණොත් බඩගින්නේ තමයි ඉන්න වෙන්නේ කියලා!”

*පසු කතාව-

පත්මක්කාගේ ඉංග්‍රීසි පන්තිය එතැනින්ම නිමා කෙරිණි.
මා අද වෙනතුරුවත් කහකඩ මාළුවක රස බලා නැත.
ටිකිරි මාමා කසාදයක් කර ගත්තාද කියලා මං දන්නේ නැත.

ඊට අවුරුදු ගණනාවකට පස්සේ පත්මක්කා නම්, ටිකිරි මාමාට වඩා ගොඩාරියක් වයස කෙනකු හා සරණ ගියාය. ව්‍යාපාරිකයෙකියි කියාගත් ඒ මනුස්සයා ‘තියෙන දේපල පැටව් ගස්සන්නට’ය කියා- පත්මක්කලාට අයත්ව තිබුණු, හයිලෙවල් පාර අද්දර ඉඩම් මණ්ඩියක වෙළෙඳ සල් කීපයක් ඉදිකොට එකක් හැර අනෙක් ඒවාත්, චලෝ සීයාගේ ඉඩම් ගොඩකුත් විකුණා දැම්මේය.
අන්තිමටය හෙළිදරව් වුණේ, ඔහු සූදු අන්තුවෙකි!

එදා කහකඩ ව්‍යංජනයක් නොහැදුණා නම් ජීවිත කීයක ගමන වෙනස් වන්නට තිබුණාදැයි මම තවමත් සිතමින් හිඳිමි෴