ආයෙමත් වතාවක්... -තෙවෙනි කොටස

එහෙව් වෙහෙසක් දරා ඔවුන් විකිණීමට ගෙනෙන ‘මඩු පියලි’ මිලට ගැනෙන්නේත් ස්ථිර ගැනුම් මිලකට වෙන්නට බැරිය. අපිදු ඒවා මිලදී ගන්නේ හැකිතාක් අඩු මිලකට ඒවා විකුණන්නට තිබෙනවා නම් විතරක් නේද?

කොහොමෙන්- කොහොම වෙතත් වැඩි ශ්‍රමයක් දරන; වැඩි වෙහෙසක් දරන නිෂ්පාදකයාට සාධාරණ මිලක් මෙතනදීත් නොලැබෙන බවකි- මට නං පෙනුණේ...

මට මතක් වුණේ අවුරුදු කිහිපයකට කලින් අපි, මාදුරුඔය වනෝද්‍යානයට ගිය වෙලාවක... 

‘තමුසෙට දැනුණු; පෙනුණු ඔක්කොම දේවල් ගැන පස්සේ වෙලාවක කියනවා නිදි!
දැන් කියල ඉන්නවකො- හෙට්ටිපොළෙන් වස්ගමුවට ගියාට පස්සේ විස්තර... විශේෂයෙන්ම park එකට ගියාට පස්සේ විස්තර.’ ඔයාලට එහෙම හිතුණද? කිහිප දෙනෙකුට හරි එහෙම හිතෙන්නට ඇතැයි මට සිතෙයි!! හනික ඒ විස්තරවලට යන්නෙ ආන්න ඒ හින්දාය!!!

“හරි වැඩේනේ ප්‍රියන්ත.” මට කියැවුණේ වස්ගමුවේ පිවිසුම අසල තාවර වෙමින් සිටින අතරේය. ලියකියවිලි වැඩ අහවර වී, අප එහෙම හිටියේ ට්‍රැකර්ස්ලා දෙන්නා සූදානම් වී එනතුරුය. එවිටය ප්‍රියන්ත කිව්වේ ‘බංගලා දෙකක්’ ගැන!
“මේකයි නිමල්. මම හැදුවේ කදුරුපිටිය බංගලාවම දවස් දෙකකට බුක් කරන්නයි. එතකොට මැදපිටියේ ඉඳල අපිට යන්න එන්නත් ළඟයිනෙ. කරුමෙට සෙනසුරාදා කදුරුපිටිය booked. ඒකයි එදා රෑට විතරක්, මහවැලි බංගලාව ලේඩීස්ලට බුක් කළේ. ඉරිදාට එයාලට කදුරුපිටියට එන්න පුළුවන්. හැබැයි ගෑනු කට්ටියම දවල්ට මැදපිටියට එයි, පොඩි දරුවනුත් එක්ක. දවසම අපිත්තෙක්ක ඉඳලා එයාල හවසට යනවා බංගලාවට.”

“මේකනේ ප්‍රශ්නේ ප්‍රියන්ත. අපි හාල් තුනපහ-  එළවලු එහෙම වෙන වෙනම ගෙනාවේ කෑම්පින් site එකටයි, බංගලාවටයි කියලනේ. දැන් ඒවාත් බංගලා දෙකකට බෙදල ගෙනියන්න වුණාම...”
(මට මතක් වුණේ අවුරුදු කිහිපයකට කලින් අපි, මාදුරුඔය වනෝද්‍යානයට ගිය වෙලාවක- බංගලාවකදී සිද්ද වුණු හරියයි. එක වේලකට මයිසූර් පරිප්පු ග්රෑම් 500ක් උයන්නට දීලාත්, එතැනදී අපි දහ දෙනාට බත් කන්නට වුණේ ‘හැඳි තුඩෙන් පරිප්පු බෙදාගෙනය’. අනිත් වෑංජනවලටත් ඒ සංතෑසියමය.
සමහර කෝකියෝ එහෙමය! කොතරම් වැඩියෙන් දේවල් ගෙනිච්චත්, කොටසක් පිල්ලි යවති; සඟවා ගනිති.)
“අපි දන්නෙ නැහැනෙ ප්‍රියන්ත මහවැලියේ ඉන්න එක්කෙනා කොහොම කෙනෙක්ද කියල.”

“ගිහිල්ලම තමයි බලන්න වෙන්නේ... දැන් අපි කට්ටියම මැදපිටියට ගියාට පස්සේ  තමයි හරියටම තීරණය කෙරෙන්නේ- බංගලාවටත් කට්ටිය යනවද කියල. එතැනත් පොඩි අවුලක් තියෙනවා, නිමල්. එහෙම යනවා නං ටිරාන්ලගෙ පිරිමි කෙනෙකුටත් එහාට යන්න වෙනවා ගෑනු කට්ටියත් එක්ක! හැම එකාටම ඕනෙ camping site එකේ ඉන්නයි- තනියම බංගලාවට ගිහින් ආතල් එකක් ගන්නයැ?”

“ආ, අන්න ගයාන්ලා එනවා... ගයාන්, මෙයාටම නේද ගිය සැරේ අපිත් එක්ක එන්න බැරි වුණේ?” මට කියැවුණේ අලුත් නියාමකවරයාගේ මුහුණ හුරු ගතියක් දැනුණු බැවිනි. “මොකක්ද ඔයාගෙ නම?”

“මම තමයි සර් සුමාන දෙකකට කලින් ඔයාලත් එක්ක එන්න හිටියේ.” අලුත් ට්‍රැකර් හිනාවෙමින් කියයි. “මට මරණ ගෙදරක යන්න වෙච්ච නිසා තමයි මේ ගයාන් මල්ලී ඒ ගමනට ආවේ... මං ධනුෂ්ක.”

බිහි වෙන සතුන් පස් දෙනෙකුගෙන් එක අයෙකු නායකත්ව ගුණාංග සහිතව උපත ලබන බවයි. මේ 5:1 අනුපාතය ඕනෑම සත්ත්ව කොටසකට අදාළ බවත්... 

“එහෙනං ධනුෂ්ක, තව විස්තර කතා කරමුකො මැදපිටියට ගියාට පස්සේ....”

ටිරාන්ලගේ නඩය නැංගේ ලසිතගේ සෆාරි ජීප් රියටය. වැඩිහිටි පිරිමින් දෙතුන් දෙනෙකුට නම් අපේ වාහනයට නඟින්නට සිද්ද විණි.
Safariයේ නැඟුණු යොවුන් පිරිසේ ජංගමයන්ට නං නිවනක් නොතිබුණු පාටකි; එදා පෙනුණේ!

මැදපිටිය කඳවුරු බිම තිබුණේ දෙසතියකට කලින් අපේ නඩය තියා ආ විදිහටමය!
අපි එහෙමය. වන පෙතකට යන අපි ‘අපේ පා සටහන් පමණක්’ එහි ඉතිරිකොට එන්නට සැලකිලිමත් වන්නෙමු. ආ... ආ... ආ... එහෙම කියන්නටත් බැරිද මංදා. සමහර වෙලාවට අපි අරගෙන යන ඉදල විතරක් ගහක උඩින් රඳවා එන නිසාය, එහෙම කියන්නට බැරි.
ගොඩ දෙනෙකු මෙහෙම ගමනකට අරගෙන නොයන්නකි; ඉදල.
වියලි කලාපීය වනාන්තරවල පොළොවට පතිත වෙන තුරුපත් අපමණය. අප සැරිසරන සීමාවේ තිබෙන එවැනි වියලි කොළ අතුගා දැමීම අපෙන් නොපමාවම කෙරෙන රාජකාරියකි. ඒ එවන් කොළ ගොඩවල් යට උරග සතුන් රැඳී සිටිය හැකි බැවිනි.

ඉස්සර අපේ ගමන් සගයෙකු වූ නදී (ප්‍රසන්න) අප වල් වැදෙන හැම විටෙකම- නොවරදවාම භූමිතෙල් බෝතලයක් අරගෙන එන්නට පුරුදුව සිටියේය. අරහෙම කොළ අතුගා දමා, tents ගැහුවාට පස්සේ- නදී කරන්නේ භූමිතෙල්වලින් අපේ සීමාව සලකුණු කිරීමය.

“ඔය මොකද්ද නදී කරන්නේ... භූමිතෙල් ගඳේ බෑ...”
“ඒකටම තමයි මෙහෙම හලන්නේ... එතකොට සර්පයෝ එන්නෙ නෑ!”

Camping site එකට ගිය ගමන්ම ජීප් රියේ උඩට නැංගේ සෙරාන් හා වෙනුජ පුතාලාය. Tent රෙදිවලින් ආවරණය කර, වැඩිම අඩුම-කුඩුම කන්දරාවක් එතැන pack කරලා තිබුණේ  ඒ දෙන්නාය. Unpack කිරීම සිද්ද වෙන අතරේ වාහන ඇතුළේ තිබුණු බඩුත් එළියට ගැනිණි. “ඉක්මනට බත උයාගෙන ඉඳිමු...”
විනාඩි කිහිපයක් යනකොටම මම එක දෙයක් වටහාගෙන සිටියෙමි.
‘ටිරානුත් බිරිය නදීකාත් දෙන්නාම නායකත්ව ගුණාංග ඇතිව ජන්ම ලාභය ලද්දෝ වෙති.’

සත්ත්ව විද්‍යාඥයන්ගේ මතයකින් කියවෙන්නේ ‘බිහි වෙන සතුන් පස් දෙනෙකුගෙන් එක අයෙකු නායකත්ව ගුණාංග සහිතව උපත ලබන බවයි. මේ 5:1 අනුපාතය ඕනෑම සත්ත්ව කොටසකට අදාළ බවත් ඔවුහු කියති.
බලනකොට ටිරාන්ලාගේ ජෝඩුවම ඒ ගොඩේ වගේය.

කාගේවත් මෙහෙයවීමකින් තොරවම නදීකා මධූටත්, නදීෂාටත් කතා කළාය. “අපිත් නිමල් අයියලට උදව් වෙමු අනේ. දෙන්න අයියේ... එක්කෙනෙක් හාල් හෝදයි. තව මොනවද කෙරෙන්න ඕනි.”
මධූ තිලංග බණ්ඩාරගේ බිරියයි. නදීෂා පාලිත සනත්ගේ බිරියයි.

බෙරගම ප්‍රසන්නත්- නිරෝෂා නංගිත් අපට උදේ කෑමක් ලැහැස්ති කළ දවසක ආයෙමත් තැල් කොළ කතන්දරය... 

“නදීකා නංගි. මම කුකුල් මසුයි, පොල් සම්බෝලයි හදාගෙන ආවා. තව කිරි හොද්දකුත්. ඒකයි මස් කරියයි රත් කරගන්නත් ඕනි.”

“කිරි හොද්දක්? කිරට හදාගෙන ඇවිත් නරක් වෙන්නේ නැද්ද?”
“ඒකයි මස් එකයි දෙකම ෆ්‍රීස් කරලා අරගෙන ආවේ. දැන් නං යන්තමට සීතල ගතිය තියෙන්නේ. මේ කිරිහොදි එක රත් කරලා ඒකට තැල් කොළ ටිකක් කපලා දාන්න තියෙනවා.”

මගේ තැල් කොළ දොළදුක හොඳටෝම උත්සන්න වුණේ ‘සඳගලතැන්න’ ටෙලි නාට්‍යය විකාශය වෙන කාලයේය. ඊට කලින්ය- මේ දිසානායකයා, තැල් කොළ ගැන අරහෙන්- එහෙන්- මෙහෙන් දැනගෙන තිබ්බේ. සඳගලතැන්නේ ‘ලමී’ත්, ඩබ්ලියු.ඒ. සිල්වා ශූරීන්ගේ ‘කැලෑහඳ’ නවකතාවේදී හමුවන ‘නිකිණියානේ විදුලි කම්බිය’ ජාතියේය.
ලමී අතැන- මෙතැන හැම අහටම රිංගන්නේ ‘තැල් කොළ’ ඩිංගක් කඩා ගන්නා මුවාවෙනි.

“හිටපංකො මචං. මං ගමේ ගිය වෙලාවක උඹට තැල්කොළ ටිකක් හොයාගෙන එන්නං. එතකොටවත් උඹේ ආසාව ඉෂ්ට වෙයිනෙ.’ තජකයේ සුනීතා රත්නායකගේ සැමියා බණ්ඩාර මට පොරොන්දුවකුත් වෙලාය තිබ්බේ. බණ්ඩාර කුරුණෑගල- තැල්කොටේ ගම් වැසියෙකි.
අනේ! බණ්ඩාරට ඒ පොරොන්දුව ඉටු කරන්නට රුදුරු මරුවා ඉඩ දුන්නේ නැත. (හිතවත් බණ්ඩාර- ඔබට  නිවන් සුව!)

ඊළඟට තැල් කොළ ගැන අහන්නට ලැබුණේ තිස්සමහාරාමයේ- දෙබරවැව කොඩිකාර මිසීලාගේ ගෙදරදීය. යායට වැවී තිබුණු වැල් ගොන්නක් ගැන වංහුං හෙව්වාමය.
“අනේ, නිමල් අයියේ... ඔය අපි වවලා නෙවෙයි. ඔන්නොහෙ ගාලට වැවෙනවා. තැල් කොළය කියන්නේ. කනවත් එක්කලු. අපි නං...”
ඒ වංගියේ එහෙන් තැල් දඬු කීපයක්ම ගෙනත් මෙහෙ හිටෙව්වත් හරි ගියේ නැත.
බෙරගම ප්‍රසන්නත්- නිරෝෂා නංගිත් අපට උදේ කෑමක් ලැහැස්ති කළ දවසක ආයෙමත් තැල් කොළ කතන්දරය කරළියට ආවේය.

“අපරාදෙනේ නිමල් අයියා මෙච්චරකල් මගෙන් නාහා හිටියේ. මේ අහ හැම තැනම තැල් තියෙනවා. මට සෙම ගතියක්- කැස්සක් හැදෙනකොටම මං තැල් කොළ මිටක් මලවල කනවා. ඒකම අහනවා.
ඉන්නකො. මං අපේ තාත්තට කියලා දැන්මම ඇට ටිකක් ගෙන්නලා දෙන්න, අපේ මහගෙදර වත්තේ තියෙනවා... හදා ගන්න අමාරුත් නෑ.” නිරෝෂා අපට කට හොලවන්නට ඉස්පාසු නොදී, එවෙලේම තාත්තාටත් ටෙලිෆෝන් කළාය.

එතකොට අපේ අයස්මන්ත දොස්තර මහත්තයා දොහොත් නඟා දෙවියන් යැද්ද හැටි මට තවමත් මතකය. “නිරෝෂා, මේ පයන්නට තැල් කොළ ඇට ටිකක් හොයල දෙන එක නෙවෙයි වැඩේ. මේකා ඕවා හිටවල හදා ගත්තට පස්සේ අපිටත් ඕවා කන්න වෙන එක. අනේ දෙය්යනේ, ඔය ඇට එකක්වත් පැළ වෙන්න එපා.”
“හිනා නෙවෙයි, ප්‍රසන්න. මළ කෙළියක් වෙන්නේ... නිමල් අයිය මෙව්වා ඉව්වම ඉස්සෙල්ලම මටයි කන්න දීල test කරන්නේ.... පීරා, මාත් දෙයියන්ට කියන්නං මචං.” නෙවිලුත් දොස්තර මහත්තයාට මුක්කුවක් ගැහුවේය.

මට හම්බ වුණේ රස තැල්. වැලේ දණ්ඩෙ පොඩි බූසි ගතියක් තියෙන- සමහර කොළ මැද්දෙ දම් පාටට හුරු පැල්ලමක් හිටින- ලා දම්පාට මල් පිපෙන වර්ගය තමයි ඒ. (ලමීගේ foto එකකුත් ඔන්න තියෙනවා!)

හැබැයි, දෙවියන් ඔවුන් දෙන්නාට කන් නොදුන්නා වගේය!
දැන් වල් පැලෑටියක් තරමටම පැතිරී, ‘තැල්’ අපේ කුඩා ගෙවත්ත ආක්‍රමණය කර හමාරය!!

“කොයිකටත් පරෙස්සමින් නදීකා. ඔය නොදන්නා කොළ ජාති කාලා... නේද මචං...” ප්‍රියන්ත අනතුරු අඟවද්දීමය, උකුවට හදාගෙන ආ කිරි හොද්ද නටවාගෙන- ළිපෙන් බාද්දී කෑලිවලට කැපූ තැල් කොළ ඊට එක් කෙරුණේ. ඒ තැල් කොළ කිරි හොද්ද හැම දෙනාටම අල්ලලා ගිය බවය; පස්සේ පෙනුණේ!

අච්චර අමාරුවෙන්- පෙරුම් පුරමින් බලං ඉඳලා- දුෂ්කර ක්‍රියාකොට ‘මහරගමට’ තැල් කොළ ගෙනාවට පස්සෙය, මම දැක්කේ...
කොළඹ ගෙන්දගම් පොළොවේත් හැම තැනම වාගේ තැල් වැල් වැවී තිබෙයි. ඒත් කාරණාව හුඟ දෙනා ඒවා අඳුරන්නේ නැති එකය.
හම්බ වෙන්නේ හොයන්නාටය! තැල් ගැන විස්තරවලටත් ඒ න්‍යාය පොදුය.

ත්‍රිවෘත් (Convolvulaceae) කුලයට අයිති තැල් (Ipomoea sagittifolia) ලංකාවට ගෙනාවයි කියන්නේ රාම- රාවණ යුද්දේ වෙලාවේලු. වර්ග හතරක තැල් තියෙනවලු- රස තැල්, වස තැල්, ලප් තැල්, ගොතැල් කියලා. මට හම්බ වුණේ රස තැල්. වැලේ දණ්ඩෙ පොඩි බූසි ගතියක් තියෙන- සමහර කොළ මැද්දෙ දම් පාටට හුරු පැල්ලමක් හිටින- ලා දම්පාට මල් පිපෙන වර්ගය තමයි ඒ.

තැල් කොළ ඇඹුලත් පංකාදු වෑංජනයකි! හදා ගන්නට අමාරුත් නැත.
ඔන්න බස්සා මහත්තයෝ, තමුන්නැහේ කලින් වංගියක කරපු යෝජනාවක් ඉටු කළා; අපේ වෑංජනයක් හඳුන්නලා දුන්නා. මෙතෙන්ට ගිහින් බලන්නකෝ තව විස්තර.

ඒත්, එතන නැති- වැදගත් ‘කුකරි tip’ එකකුත් මේ ගමන්ම දෙන්නං, හොඳේ.
මං වහන්සේ නං ඔය වගේ වෑංජන ජාති එකක්වත් හදද්දී ‘කොළ’ ඕනෑවට වඩා තම්බන්නේ නෑ!

එදා අපේ දවල් කෑම පරක්කු වුණයි කියල කවුරුවත් මැසිවිලි කිව්වෙ නෑ. මොකද tents ගහල- වයරින් කරල- එකේක වැඩවලට උදව් වෙලා- ඇඟපත සෝදන උදවිය ඒ රාජකාරිත් කරගෙන එනකොට, කෑම බාගෙට නිවිලත් තිබ්බේ... පරක්කුව තිබ්බේ ‘විකාල භෝජනේ වළඳන්න’ එන උදවියගේ අතේ නෙව...
(බොරුවට නිහතමානී වෙන්න ඕනෙ නෑ. මම කෑම බෙදා ගනිද්දී මගේ හිත හොඳටෝම පිරිලයි තිබ්බේ- අලුත්ම හිත-මිතුරු නඩේ ප්‍රතිචාර දැකලා.)

තැල් කොළ මාර රසයිනේ / මං ආසම පොල් සම්බෝලේට- හරි සුවඳයි! (එහෙම නොවී තියේවිය? පොල් ගෙඩියක පොල්වලට හීන් නාරං ගෙඩි දහයක- දොළහක ඇඹුල් දාලා සම්බෝලය හදපුවම.) / මස් කරියත් නැඟල යනවා!

‘මෙහෙම ගමනකදී වළන් පිඟන් අරගෙන යන්නේ හැකිතාක් අඩුවෙනි’යි කියා නඩයක පිරිමින්ට බොහෝවිට අමතක වෙයි. ඒ චුට්ටක් අනුමත වෙන්නට පටන් ගත්තාමය...

“ධනුෂ්ක, ගයාන්... ඔන්න පරක්කු වෙවී හිටියොත් ඔයාලට කෑම නැති වෙයි. එන්න, එන්න. කාලා ඉඳිමු! එතකොට අපිට ලේසියි. ගයාන් නං ගිය සැරෙත් පණිවුඩ දෙක තුනක්ම කියනකල් කන- බොන දේට ආවේ නෑ. මේ සැරේ එහෙම බෑ ඔන්න. තනියමත් නෙවෙයිනේ.”

මෙහෙම කෑම්පින් trip එකක් ගියාම සම්පූර්ණ පිරිසම එකවර කෑවොත් උයන-පිහන කට්ටියට ලෙහෙසිය. ඊළඟ වේල උයන්නට ගන්නෙත් එකම භාජන නිසාය ඒ. ‘මෙහෙම ගමනකදී වළන් පිඟන් අරගෙන යන්නේ හැකිතාක් අඩුවෙනි’යි කියා නඩයක පිරිමින්ට බොහෝවිට අමතක වෙයි. ඒ චුට්ටක් අනුමත වෙන්නට පටන් ගත්තාමය.

“දැන් කවුද බංගලාවට යන කට්ටිය එක්ක යන්නෙ... ගයාන්ද- ධනුෂ්කද?”
උත්තරය ලැබුණේ ප්‍රියන්තගෙනි. “එක්කෙනෙක්වත් යන්න ඕනෙ නෑ නිමල්.” ප්‍රියන්ත කීවේ හිනාවෙමිනි. “ගෑනු කට්ටියත් ළමයි එක්ක මෙතැනම ඉන්නලු යන්නෙ!”

එහෙම වෙතැයි මට හිතුණේ අප මැදපිටියට පා තබා පැය බාගයක් යන්නට කලින්ය.

එතැනට ගිය විගසම කුඩාම දරු-දැරියන් ගස්, වැල් අතරින් දුවමින් රිංගමින් සෙල්ලම් කරන්නට වුණේ ලෝකයම දිනා ගත්තා වැනි සතුටෙනි. විශේෂයෙන්ම ජෙවීන්!
අපේ නඩේ හිටි ලාබාලම සාමාජිකයා ජෙවීන්ය. එයාගේ වයසේ- එයාගේ පලෝලේ වෙනත් පොඩිත්තන් අපේ කණ්ඩායමේ නොහිටියත් ජෙවීන් එය ගණනකට ගත්තේ නැත.  හිතේ හැටියට, ලොක්කන් පස්සේ එහාට දිව්වේය- මෙහාට දිව්වේය; දුවන අතරේ මුලක පය පැටලී වැටුණේය; අඬාගෙන මධූ ළඟට ආවේය.

චුට්ටා හැඬුවත්, සිද්ද වෙලා තිබ්බේ චුට්ටං සීරීමක් විතරය!

ඒ අතරේ ජෙවීන්ලාට වඩා ටිකක් වැඩිමහලු දූලා පුතාලා කළේ දොළ පහරට බැසීමයි. ජෙවීන්ටත් ඕනෑ වුණේ ඇඬිල්ල පැත්තකට දාලා ඔවුන්ට එකතු වෙන්නටයි. ඒ වෙනුවෙන් ජෙවීන් අම්මාට ඉදිරිපත් කළේ සවිමත් තර්කයකි. “අතනින් වතුර ටිකක් අරගෙන ගෑවාම මේක සනීප වෙනවා.”
“ඔව් අම්මේ.” ජෙවීන්ගේ අක්කාත් සාක්කි දුන්නීය. පාලිත- නදීෂා දෙන්නාගේ දියණියත් ඒකට උදව් වෙයි.
“අපි මල්ලිව බලා ගන්නං ආන්ටි!”

ඉතිං ඔහොම කෙළි සෙල්ලම් සිද්ද වුණු හින්දා, දූලා පුතාලා ආම්බාන් කරමින් ඔවුන්ගේ පස්සෙන් දුවන්නට අම්මලා තිදෙනාට සිදු වුණේ නැත. ‘මෙහෙව් නිදහසක් බංගලාවක බිත්තිවලට හිරවී නැති කර ගන්නේ මොන මෝඩියන්ද?’ කියලා ඔවුන් සිතන්නට ඇතැයි මට හැඟිණි.

හැම දෙනාම මැදපිටියේම නවතින්නට තීරණය කිරීම ගැන වඩාත්ම සතුටට පත් වුණේ ප්‍රියන්තයි. (foto- සෙරාන් එච්. ගමගේ)

“ඒකෙන් අපිට වුණේ මාර ලේසියක් නිමල්.” හැම දෙනාම මැදපිටියේම නවතින්නට තීරණය කිරීම ගැන වඩාත්ම සතුටට පත් වුණේ ප්‍රියන්තයි. “... නැත්තං අපේ කාට හරි උදෙන්ම වාහනයක් අරගෙන ගිහිල්ලා, එයාලව එක්ක එන්න වෙනවා. හවසටත් කරුවල වැටෙන්න කලින් එයාලව drop කරලා එන්න වෙනවා. සේරටම වැඩිය වැඩේ නිමල්- ටිරාන්, බණ්ඩාර, පාලිත තුන් දෙනාගෙන් එක්කෙනෙක්ට බංගලාවක නවතින්න වෙනවනෙ. ගෑනු කට්ටිය විතරක් එහෙ තියන්නයැ.”

මට කල්පනා වුණේ වනෝද්‍යානයක තිබෙන බංගලාවක් වුණත් ආරක්ෂිතද කියන කාරණයයි. හොඳම උදාහරණයකුත් මැදපිටියට පැය බාගයක විතර දුරින්ය තිබුණේ!

වතාවක් කදුරුපිටිය බංගලාවටත් වල් අලි ප්‍රහාරයක් එල්ලවී තිබිණි. බංගලාවේ බිත්ති කිහිපයක් කඩා වැටෙන තරමටම ඒ ප්‍රහාරය බලවත් එකකුත් වෙලා තිබිණි!!
වන්නාටය. අප යන්නේ වන සතුනටම වෙන් කෙරුණු වන රජ දහනකටය. එය ඔවුන් සතු බිම් පෙදෙසක් විත්තිය; වන සතුන්ගේ වාසභූමියක්  විත්තිය අප අමතක නොකළ යුතුය. හුදෙක් අපේ සතුට උදෙසාම සතුන් නරඹනු සඳහා වල් වදින අපෙන් ඇත්තටම ඔවුනට සිද්ද වන්නේ හිරිහැරයක් නේද; ඔවුනගේ නිදහස අහිමි කිරීමක් නේද?

අපේ වාසනාවටය ‘තමන්ගේ නිදහස අහිමි කිරීම පිළිබඳව අපට විරුද්ධව නඩු යන්නට සතුන්ට හැකියාවක් නැත්තේ!

‘මාතලන්’ blog අඩවියට ‘සුදු අලි පෙරහරේ යහතින් යද්දී හීලෑ අලි ගැන වොරි වී හඬා වැලපෙමු.’යි මාතලන් ලියා තිබුණු post එකකට ඔය නිදහස පිළිබඳව හරිම අපූරු comment එකක් ලැබී තිබිණි. කමෙන්ටුව එවා තිබ්බේ Anonymous කෙනෙකු වුණත්, කියා තිබුණු කාරණා තවකෙකු සිතන්නට පොළොඹවන ඒවායි. (තවත් වැදගත් comments ගණනාවකුත් එතැනම තිබෙයි.)

‘ඔයාට නිදහස කියන එකේ වටිනාකම අවබෝධ වෙලා නෑ, ලංකාවේ මිනිසුන් ජීවිත පරිත්‍යාග කර 1818, 1848, 1915 වගේම සරදියෙල් වගේ අය අටසිය හැට ගණන්වල පවා සටන් කලේ නිදහස වෙනුවෙන්, ලංකාව විතරක්ම නෙවෙයි ලෝකයේ ගොඩක්ම රටවල් එක්සත් ජනපදය එංගලන්තයෙන් නිදහස් වීම යුරෝපීය ජාතීන්ගේ ස්වයං නිර්ණ අයිතිය වගේ දේවල් කරලියට ආවේ ඒකයි, මට සත්ව ලෝකයෙන් උදාහරණ සහිතව පෙන්වා දෙන්නත් පුලුවන්, මේ සිදුවීම වාර්තා වන්නේ ඉන්දියාවේ කර්නාටක ප්‍රාන්තයේ කොම්බාරු අභයභූමියට යාබද තානායමකින්.

මෙන්න මේ කතාව බලන්න;
දිවියෙක් බල්ලා පසුපස හඹා යමින් සිටියේය. බල්ලා ජනේලයකින් වැසිකිළියකට ඇතුළු විය. වැසිකිළිය පිටතින් වසා තිබුණි.

"නිදහස" හැම ජීවියෙකුටම අත්‍යාවශ්‍ය දෙයක් බව හැම දෙනාම තේරුම්ගත යුතුයි.

දිවියා බල්ලා පිටුපසින් ඇතුළු වූ අතර දෙදෙනාම වැසිකිළියේ සිරවී ඇත.
දිවියා දුටු බල්ලා කලබල වී නිහඬව එක් මුල්ලක වාඩි විය. ඔහු බුරන්නට පවා එඩිතර වූයේ නැත.

දිවියා බඩගිනි වී බල්ලා එළවාගෙන ආවත් ඔහු බල්ලා අල්ලාගෙන කෑවේ නැත.
එක පිම්මකින්ම බල්ලා ඉරා දමා ඔහුට රාත්‍රී ආහාරය ගත හැකිව තිබුණි.

නමුත් සතුන් දෙදෙනා පැය දොළහකට ආසන්න කාලයක් විවිධ කොන්වල එකට සිටියහ. මේ පැය දොළහ තුළ දිවියාද නිහඬව සිටියේය.
වන ජීවී දෙපාර්තුමේන්තුව විසින් දිවියා අල්ලා ගත්තේ නිර්විදනය කළ පසුවය.

දැන් ප්‍රශ්නය, බඩගිනි කොටියා ලේසියෙන් පුළුවන්කම තිබුනත් බල්ලව ඉරාගෙන කෑවේ නැත්තේ ඇයි?
වනජීවී පර්යේෂකයන් මෙම ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දුන්නේ මෙහෙමයි:
ඔවුන්ට අනුව, වන සතුන් ඔවුන්ගේ නිදහසට ඉතාමත්ම සංවේදීයි.

ඔවුන්ගේ නිදහස අහිමි වී ඇති බව දැනගත් වහාම, ඔවුන්ගේ කුසගින්න අමතක කිරීමට තරම් ඔවුන්ට දැඩි ශෝකයක් දැනිය හැකියි.
ආමාශය පෝෂණය කිරීම සඳහා ඔවුන්ගේ ස්වභාවික අභිප්‍රේරණය මැකී යාමට පටන් ගනී. මෙය නිදහස සහ සතුට සම්බන්ධයි.

ඒ නිසා සෑම ජාතියකටම, ජනතාවකටම, සමූහයකටම තමන්ට අවශ්‍ය ආකාරයට සිතීමට, ක්‍රියා කිරීමට සහ ජීවත් වීමට "නිදහස" අත්‍යාවශ්‍ය දෙයක් බව තේරුම්ගත යුතුයි.’

නිදහස... මට මේ බ්ලොගය ලියන්නට හිතේ හැටියට නිදහසක් තිබුණත්, ඒ සඳහා විවේකය ඇත්තේ ඉතාම සීමාසහිතවය. ඒ වෙනුවෙන් සහෘද පාඨක හිතවතුනට මගේ කනගාටුව ප්‍රකාශ කරමිනි, අදට විරාමයක් ගන්නේ.
සෙස්ස ඊළඟ කොටසෙනි...