මෝස්‌තර එක්ක හත් වසරක් - විසිදෙවෙනි කොටස

තොටළඟ පාරු පාලම තිබුණු කාලයෙවත් ගඟට ඉණි කැපුවේ නැතිව ඇතිය!

ගඟට ඉණි කපන්නට වෙනවාය කිව්වේ, අපේ පවුලේ කාට-කාටත් උරුමවෙලා තිබුණු ගල්-කාෂ්ටක හිත් හින්දාය. අපේ තාත්තාගේ දණ්ඩ නීතිවලටවත්, අම්මාගේ බැණ අඬගැසීම්වලටවත්, ආච්චිගේ අවවාද අනුශාසනාවලටවත් ඒ හිත් සීයට-සීයක් නතු වුණේ නැතිය; නැමුණේ නැතිය; යාන්තම් පොඩිත්තක් සසල වුණා පමණය.

ලොකු නංගී; නෝනාගේ පන්නය ගැන විතරක්වත් මෙතැනදී කිව්වාම හොඳටෝම ඇතිය.

දවසක් නෝනා බතල තැම්බුවාය; පොල් සම්බෝලත් හැදුවාය. 

“ආච්චිලටත් බතල පිඟානක් ගෙනියනවා!” මම කිව්වෙමි. 

එහෙම කිව්වේ අපේ ආච්චී අල-බතල-කොස්-දෙල් වගේ ජාතිවලට ආසා හින්දාය. බතල පිඟානත් අරන් ආච්චිලාගේ ගෙදරට ගිය ලොකු නංගී ආපහු ආවේ බුම්මාගෙනය. “මොකද බං?”

බුදුන්පල්ලා, දෙයියන්පල්ලා... මම නං ආයෙමත් කවදාවත්...

“මොකද බං තමා..... ඔන්න ලොකා, ආයේ නම් මට එහාට යන්න කියන්න එපා...... අද ඉඳලා මං ආච්චිත් එක්ක කතා කරන්නෙ නැහැ, නැහැ, නැහැමයි. දෙයියන්පල්ලා.... බුදුන්පල්ලා කතා කරන්නේ නෑ, නෑ, නෑමයි.”

“යකෝ, ඕකටත් බුදුහාමුදුරුවෝ පලන්න යන්නේ නැතිව කියපන්කො මොකද වුණේ කියලා.”

“මං කියන්න ඕනේ නැහැ, ඔය දුවගෙන එන්නේ කේලම ලොකාගෙ කනේ තියන්න.” ආච්චී අපේ ගෙදරට ගොඩ වුණෙත්, නෝනා ගස්සාගෙන ගෙට රිංගුවෙත් එක වෙලාවෙමය.

“පේනවද... පේනවද මේකිගේ ඇට්ටරකම. උඹම බලපන් පුතේ, මං මේකිට කිව්වා -නෝනා, අද බතල නං තැම්බිලා මදි වගෙයි- කියලා. මේකි මගේ මූණටම ඇන්නා වගේ කියපි -මදි නං තම්බගන්න එකයි- කියලා. යසයි ගෑනු ළමේක් හැදෙන විදිහ. 

-යකෝ, ලේලි වෙලා ලීලාවතීවත් මට ඔහොම කියල නැහැ කවදාවත්. ඔහොම ගියොත් නං රංජි, මේකිව දීග දීලා දවසෙන්ම මිනිහා ආපහු එවයි...... උඹට තමයි පුතේ නල්ලමලේ නංගිටයි දරුවන්ටයි කන්න දෙන්න........” 

ආච්චිට කියන්න ලැබුණේ ඒ ටික විතරය.

ආච්චී නැතිවට මාව හදන එක ලොකාලා කරයි!

“ඒක එතකොට බලාගන්න බැරියැ. ආච්චි එන්න ඕනේ නැහැ මාව හදන්න. ලොකාලා ඒක කරයි.....”

ගෙදර ඇතුළේම සිට උත්තර දුන් ලොකු නංගී ඊළඟ සිංහල අලුත් අවුරුද්ද වෙනතුරුම ආච්චිලාගේ ගෙදර පස් පෑගුවේ නැත. 

ආච්චී එයා එක්ක කතා කළත්, වචනෙකින්වත් උත්තර දුන්නෙත් නැත. 

අවුරුදු දවසේ වුණත් ආච්චිට බුලත් දුන්නේ නොකර බැරිකමටය. ආච්චිත් එක්ක කතා කළේ ඊටත් මාස දෙකකට විතර පස්සෙය!

එහෙව් එකේ අපේ ගෙදර නැති-නාස්තිය ගැන ආච්චී වුණත් ඕනෑවට වඩා මැදිහත් වෙන්නට ආවේ නැත. එහෙම වුණත් අම්මාගේ ප්‍රශ්නයේදී නම් හැමෝම වාගේ හිටියේ එකම පිලකය. ඒ බව හොඳටම පෙනුණේ තාත්තාගේ තුන් මාසයේ දානයෙන් පස්සෙය. වරිග සභාව පැවැත්තුණු දවසේය.

නිමල්ට පුළුවන්ද මේ ළමයි අට දෙනෙකුට තාත්තෙක් වෙන්න?

ගෙන්දගම් පොළොවේ උපන් අපේ ආච්චිටත්, දකුණේ මාතර උපන් සීයාටත්, බින්තැන්නේ උපන් අම්මලාටවත් වරිග සභා පවත්වනවා තියා ඒවා ගැන නිනව්වක්වත් නොතිබිණි. රජරට තිබුණු ඒ චාරිත්තරය ගැන මාත් දැනුවත් වුණේ පස්සේ කාලෙකය. 

සාකච්ඡාවෙන්- සම්මුතියෙන් ප්‍රශ්න විසඳන්නට පුළුවන් බව ඇහුවෙත් පස්සේ කාලෙකය.

ඒත් පවුලේ හැමෝමත්; නෑදෑ-හිතවතුනුත් එකතුවී එක හඬින්, හැමෝම ඉදිරිපිටදී කිව්වාම අපේ අම්මාගේ හිත වෙනස් වෙතියි හැඟුමක් මට තිබිණි.

එහෙම වුණත් එතැනදී නොකියන්නට හිටි මගේ අවංක හැඟීමත් කියන්නට වුණේ ‘සේ’ ටීචර් හා කුලතුංග සර් හින්දාය.

“මිසිස් ගුණපාල, මාත් මේ ප්‍රශ්නේ ගැන සේ ටීචර් එක්ක ගොඩක් කතා කළා. ඔයා එංගලන්තෙට යනවා නං යන්න වෙන්නේ අවුරුදු තුනක්වත් නැති දීපානිව මෙහෙ තියලා. ආච්චිට පුළුවන්ද මේ ළමිස්සියො දෙන්නෙකුයි, කිරි සප්පයෙකුයි බලාගන්න. නිමල්ට පුළුවන්ද මේ ළමයින් අටදෙනෙකුට තාත්තෙක් වෙන්න.......?”

උඹත් හෙටානිද්දාම වැඩපොළේම කෙල්ලෙක්ව හරි අරගෙන............  

“ඔව් ලීලා. කුලතුංග සර් කියපු එක ඇහුණනේ. නිමල් මොකද කියන්නේ.... උඹත් හෙටානිද්දාම මේ වැඩපොළේ කෙල්ලෙක්වම හරි අරන් ගෙදරින් යන්න එපැයි.”

මට මගේ හිතේ තිබුණු දේවල් නොකියා බැරි වුණේ එතකොටය; සේ ටීචර් මගේ ළඟට බෝලය පාස් කළාමය.

“මට කියන්න තියෙන්නේ......, 

හංගන්න දෙයක් නැහැනේ... අම්මා කසාද බැන්දේ අවුරුදු 17න්. 

දැන් 39යි. දරුවෝ දහ දෙනෙක් උපද්දලා ඉවර වුණාට පස්සෙ හරි එයාට හිතෙනවා නම් ‘දැන්වත් මට ඕනෑ විදිහට වැඩ කරන්න ඕනෙ’ය කියලා ඒකට එයාට නිදහස දෙන්න ඕනෑ.... මම වුණත් කැමති නැහැ බලෙන් යුතුකම් කරවාගන්න හදනවට. 

අම්මට රට යන්නම ඕනේ නම් ගියාවේ. 

හැබැයි අම්මා ළමයින්ව දාලා ගියාට මං එහෙම යන්නේ නැහැ, මෙයාලව දාලා. එයාලව බලාගන්න මට පුළුවන්!”

එදා මං එහෙම කිව්වේ අවංකවමය. 

තාත්තාගේ දරදඬු- අත්තනෝමතික- පුරුෂෝත්තමවාදී පාලනයෙන් මිදෙන්නට අම්මාට හිතෙන්නට ඇත. 

දරුවන් නව දෙනෙකුගේ බර දරාගෙන තව දුරටත් ඉන්නට බැරියැයි අම්මාට හිතෙන්නට ඇත.

සිරි බාප්පා (හාන්සි පුටුවේ) සෝමා පුංචි, අපේ අම්මා 2014 බදුල්ලේදී ....

අම්මා තීරණය වෙනස් නොකළාය!

“ලීලක්කා මහ සවුත්තු වැඩක් කරන්න යන්නේ!” රහුබැද්දේ විදානෙලාගේ වික්‍රමසූරිය; අපේ ලොකු මාමා කිව්වේය.

“අනේ ලීලක්කා. මුරණ්ඩු නොවී තව ටිකක් හිතලා....” අපේ පුංචි අම්මා; රහුබැද්දේ විදානෙලාගේ සෝමාවතී හපුආරච්චි කීවාය.

“ලීලා, උඹ මගේ ගෑනි වුණා නම් මං දනී කරන්න ඕනේ හරිය.” සෝමා පුංචිගේ සැමියා; සිරි බාප්පා; සිරිසේන හපුආරච්චි කිව්වේය.

අපේ අම්මා 1976 අවුරුද්දෙම එංගලන්තයට ගියාය. 

ඇය නිවැරැදි තීරණයක් ගත්තා යැයි කවුරුන්වත් කිව්වේ නැත; කියන්නෙත් නැත. අම්මා එතනදී සාකල්‍යයෙන්ම ආත්මාර්ථකාමී වුණාය. 

අදටත් අපේ නංගිලා- මල්ලිලා හැමෝම 

අම්මාට වැඩියෙන් මට ගරු කරන්නෙත්- 

අම්මා ගැන අඩු හැවිකාරයකින් කටයුතු කරන්නෙත් ඒ නිසාය.

අම්මාගේ ඒ වැරැදි තීරණය හින්දා...........

නමුත්.... අම්මාගේ ඒ වැරැදි තීරණය නිසා මුළු පවුලටම සිදුවුණේ යහපතකි. 

දෛවය එහෙමය. විටෙක ආශීර්වාදයක් ලෙස ඔබ ළඟට එන්නේ විපත්තියකි. තවත් විටෙක ඛේදවාචකයක වෙස් ගෙන සැපතක් අප කරා පැමිණෙයි!

එය වෙනම කතාවක්සේ ලියන්නට වටියි. 
මෙතෙක් පංච තන්තරේ පෙරළූ හිතාදර රසික ඔබට, වරින්-වර ඒ කතාවෙන් කොටස් හමුවී තිබෙයි. ඒත්.....

කියාගෙන ආවේ ‘මෝස්‌තර එක්ක හත් වසරක්’ කතන්දරයනේ. 
අපි ආපහු ඒකට යමු! 
අම්මා රට ගියාය කියලා අපේ ගෙදර-දොරේ වැඩවල වෙනසක් වුණේ නැත. ඒවා පුරුදු විදිහටම කෙරීගෙන ගියේය; එකම එක වෙනසක් හැර.

ආච්චිටත් සීයාටත් එයාලගෙ ගෙදර වෙනම කෑම ඉවිල්ල තහනම් කෙරිණි. 

“මීට පස්සේ ආච්චිලත් කන්නේ අපේ ගෙදරින්. දැන්වත් එක මිදුලේ තියෙන ගෙවල් දෙකේ ළිප් දෙකක ඉවිල්ල නවත්තමු!” මම කිව්වෙමි. 
රහසෙන් අකුල් හෙළන්නට, හැංගිලා ඉඳගෙන කකුලෙන් අදින්නට කවුරුන්වත් හිටියේ නැත.

1977  ඡන්දය ආවේය. ඇට අට ගන්නට ඡන්දය දුන්නේ මිරිස් පොලු- හාල් පොලු එපාවී හිටි.....    

1977 ඡන්දය ආවේය. UNPයෙ ජේ. ආර්ලා ‘ඇට අටක් දෙන බව’ කිව්වෝය. නවසිය හැත්තෑවේදී ‘සීනි නැතිව තේ බොන්නං’ කියා පටි තද කරගත්තෝ ඒ වතාවෙත් ඇම ගිල්ලෝය. 
රට හැදිල්ල කෙසේ වෙතත් මැති-ඇමති-පරිවාර සේනාව හා හතර වරිගයම ගොඩ යන්නට ‘ක්‍රම සහ විධි’ හැදුණේය. 
වාහන පර්මිට්, මන්ත්‍රීලාට පෙන්ෂන්, බාර් ලයිසන්, විවෘත ආර්ථිකේ......

කලින් ආණ්ඩුවෙන් වරප්‍රසාද ලබා හැදුණු වෙළෙන්දෝ මේ ආණ්ඩුවෙන් පහර කා නට්ටං වුණෝය. 
ඒ ආණ්ඩුවෙන් පහර කා කුජීතවී; නන්නත්තාරවී වැලේ-වැල් නැතිව හිටි උදවිය මේ ආණ්ඩුව දුන් සේලයින්වලින් යළි පුනර්ජීවය ලදහ. පැති මාරු කළ අයත්..... 

මොන ආණ්ඩුව ආවත් හැමදාම සුගතියක් වුණේ නැත්තේ ස්වාධීනව හිටින; කශේරුකාව නොනමා හිටින අයටයි.

“නිමල්, උඹ මේ සැරේ ස්ටේජ් නැග්ගේ නැතත් අපිටනේ උදව් කළේ. 
යං ගුණසේකර මහත්තයව හම්බ වෙන්න. 
අඩුම ගණනේ රෙදි කෝටා එකක්වත් පාස් කරගන්න.” සෝමවීර කිව්වේය.

අපේ චූටි නංගී දැන් පස්දරු මවකි. (මේ කලකට ඉහත ගත් සේයාරුවකි.)

එතකොට මහරගම මන්ත්‍රීතුමා විදිහට පත්වී හිටියේ ප්‍රේමරත්න ගුණසේකර මහතාය. දවස් ගණනාවක් රස්තියාදු වුණත් වැඩක් වුණේ නැත. 
(මේක කියවනවා නං ගුණසේකර මස්සිනාට ලජ්ජා හිතෙනු නිසැකය. 
අපේ චූටිම නංගී; 

දීපානි විවාහ වුණේ ගුණසේකර මහතාගේ බෑණා වෙන හාදයෙකු එක්කය. 

-මේ නයෙක් එළවන්නත් හොඳම වේලාවය. 
ගෝල්ෆේස් හෝටලයේදී කෙරුණු මංගල්ලයට සාක්ෂිකාරයන් වුණෙත් අප දෙමස්සිනාලාය.) 

“මේ, සෝමේ. මට ඔය කෙළි දිරවන්නේ නැහැයි කියලා උඹ දන්නවනේ. මොකාගෙ පස්සෙන් වුණත් ඔහොම ඔළුව කස-කසා යන්න මට බැහැ. 
අනෙක දැන් පිටරටින් රෙදි ගෙන්වන එක නිසා බතික් වැටීගෙනයි යන්නේ....”

“මොකක්ද බං ඒ කතාවේ තේරුම? ඔය තවම මිනිස්සු බතික් අඳින්නේ.”

සෝමවීර කිව්වා හරිය. 
මිනිසුන් බතික් රෙදි ඇඳීම අඩු කළේ ටිකෙන්-ටික බව එකෑවර පෙනුණේ නැත. 
අනෙක් අතට අප වැනි සුළු කර්මාන්තකරුවන්ට ලොකුම ප්‍රශ්නය වුණේ ලොකු ප්‍රාග්ධනයක් නැතිකමයි.

බතික් කර්මාන්තයට නොව පහර වැදුණේ සුළුවෙන් බතික් කරගෙන හිටි අයටය.....

සුසන්ත බතික් එක දිගටම කළත්, සිරිසේන මුදලාලි අපෙන් බතික් මිලදී ගැනිල්ල නතර කළේ නැත. 

කොළඹ Gem සෙන්ටර් වැනි සාප්පුවලින් වුණත්, 

බෙන්තොට- නුවර සාප්පුවලින් වුණත් බතික් ගත්තේ විකිණෙන තරමටය. ඕනෑම වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයෙකු එහෙමය. 

අප පුරුදුවී හිටියේ ලංකාවට සංචාරකයන් වැඩියෙන් නොඑන කාලයේ; off season එකේදී localsලාට බතික් හදන්නටය.

ඒක නොකරම බැරි දෙයක් වුණේය. 

එහෙම නොකළා නම් දීපානි බතික් එකේ හැදෙන බතික් රෙදි සියල්ල ගබඩා කරලා තියන්නට අපේ ගෙදර ඉඩ නැති වෙනවා සිකුරුය. එච්චරක් වෙනුවෙන් යට කරන්නට වෙන සල්ලි? 

ඒ ප්‍රශ්නවලට තිබුණේ විසඳුම් දෙකකි.

එකක්, වැඩ කරන පිරිස තාවකාලිකව අඩු කිරීමය. 
“ඒක කොහොමද සුනිල් කරන්නේ. කට්ටියක් විතරක් තියාගෙන අනික් අයව නවත්තනවයි කියලා ළමයින්ගේ මුහුණ බලාගෙන කියන්න පුළුවන්ද? 
හොඳයි, එහෙම කරනවාමය කියමුකො. කාව-කාවද නවත්තන්නේ?”

“ලොකාමනේ කිව්වේ විසඳුම් දෙකක් තියෙනවා කියලා. මොකක්ද දෙවෙනි එක?”

තෝරාගන්න දෙකක් තියෙනවය කියලා ලොකාමනේ කිව්වේ?

“මේ යන විදිහටම කරගෙන යනවා, අතේ තියෙන සල්ලි ටික ඉවර වෙනකල්. රෙදි, ඩයි ගෙනෙන්නයි - පඩි බේරන්නයි සල්ලි නැතිවෙනකල්....”

“ඊළඟට?”

“ඊළඟට ඉතින් දෙයියොම තමයි බලාගන්නේ...!”

එහෙම කිව්වත්, දෙවියන්ටත් කලින්ම බතික් වැඩපොළේ ගැහැනු ළමුන්ට ඇත්තම තත්ත්වය කියන්නට ඕනෑ බව මම තීරණය කළෙමි; කිව්වෙමි.

“නිමල් අයියා වැඩපොළ වහන්නද හදන්නේ?”

“අනේ නිමල් අයියේ.....”

“මේකනේ ප්‍රශ්නේ, දැන් Handloom කරපු තැනුත් ගොඩක් නවත්තගෙනයි යන්නේ. බතික් කරන තැනුත් එහෙමයි..... 
කවුද වැඩි ගණනක් ගෙවලා බතික් කමිසයක් අඳින්නේ ටෙට්‍රන් කොට්න්, ටෙරලින්, නයිලෝන් රෙදිවලින් මහපු කමිස අඩුවට තියෙද්දී... 
ඒ මදිවට ඒ රෙදිවල ඩිසයින්...... colours?”

වැඩට යන-එන වෙලාවල්, වැඩ කරන වෙලාවල් සේරම යකාට ගියේ ඒ දිනවලය......

මම විස්තර ඇතිවම පහදා දුන්නෙමි.

“මට ඔයාලාගෙන් කාවවත් නවත්තන්න බැහැ. 
නවත්තනවා නම් සේරම තමයි. 
අතේ සල්ලි නැති වෙනකල් වැඩ කරගෙන යනවා. නැති වුණු දාට... ඒ නිසා කාට හරි පුළුවන්කමක් තියෙනවා නම් වෙන රස්සාවක් හොයාගන්න මගේ කිසිම විරුද්ධත්වයක් නැහැ. මාත් පුළුවන් උදව්වක් කරන්නම්.”

වැඩපොළෙන් ඉවත්වී ගියේ ඉතාම ස්වල්ප දෙනෙකු විතරය.

ඒ දවස්වල වැඩ කරන වෙලාවල්, වැඩට එන වෙලාවල් සේරම යකාට ගියේය. කලින් රැයක්-දවාලක් නැතිව නැහුණු ළමුන් අතට ගත් පඩියෙන් බාගයක්වත් ඒ දිනවල ගත්තේ නැත.

ඒ අතරේම කවුරුන් පටන් ගත්තාදැයි කියලා  නිනව් නැති දේකුත් වුණේය. 

Vollyboll ගැහිල්ල හා තාච්චි පැනිල්ල. 
ඒවා කෙරුණේ ළමා නිවාස වත්තේය. අපේ වත්තෙන් එහාට 
රිංගා යන්නට දොඹගහ ළඟින් තිබුණු කඩුල්ල විශාල කෙරිණි. 
ළමා නිවාසයේ පොල් ගස් අතරේවූ තණකොළ ගොල්ලේ ස්ථිර ‘තාච්චි කොටු’ හැදිණි. ඒ උදැල්ලකින් හීනියට තණකොළ තීරු කපා ඉවත් කරමිනි. 

වොලිබෝල් ගැහිල්ලෙදී තනිකරම කැපී පෙනුණේ අපේ ගෙදර අයයි.....

ඉස්සර කාලේ අක්කර දහස් ගණනක් පුරා; බිම පුරා 
‘නාස්කා’ චිත්‍ර අඳින්නට ඇත්තෙත් මේ වගේ සෙල්ලමකටවත්ද? 

වොලිබෝල්  ගහද්දී තනිකරම කලර්ස් පෙන්නුවේ අපේ ගෙදර දිසානායකලාය. (කලක් මහරගම බුවෙනකබා විද්‍යාලයේ වොලිබෝල් ටීම්ස් හතරේම නායක, නායිකාවන් වුණේ අපේ අනිල්, අජිත්, පුෂ්පා හා මානෙල්ය. පස්සේ සමන්ති නංගිත් ඒ ගොඩටම වැටුණාය.)

හිටි ගමන්, කියන්නටත් ලජ්ජා හිතෙන වැඩකුත් ඔය අස්සේ සිද්ධ වුණේය.

අපේ ලොකු නංගී; නෝනා, nick name එකේ හැටියටම ‘නෝනා’ කෙනෙකු වුණාය. වැඩපොළේ අනෙක් ළමුන් නිරුවත් දෙපයින් යුතුව සෙල්ලම් කරද්දී, 
අපේ නංගියා විතරක් මේස් හා ක්‍රීඩා සපත්තු දමාගෙන යන්නට පටන් ගත්තාය.

“මොකක්ද බං ඔය වැඩේ තේරුම? 
ලජ්ජ නැද්ද? අනෙක් ළමයි සේරම සේරෙප්පුවත් දාගන්නෙ නැතිව සෙල්ලං කරනවා. උඹ විතරක් සපත්තු දාගෙන.....”

සුද්දාට රට ගියාම පද්දා උඩ ගියාලු! 

“ලොකා, ඔයාගේ සල්ලිවලින් නෙවෙයිනේ මං සපත්තු ගත්තේ. 
මගේ පඩි සල්ලිවලින්. ඇඳුම් නැතිව යනවා නම්නෙ වැරදි.... මේකටත්.....” 
මට සිදු වුණේ කට පියාගන්නටය. බතික් වැඩපොළේ වැඩ කරන තරමට සුනිල්, නෝනා, අනිල් තුන්දෙනාටම වැටුප් ගෙවමිනි, තිබුණේ.

වයසින් වැඩෙද්දී එහෙම තමාය, මුදල් ලැබෙද්දී එහෙම තමාය. 

‘උපදින විට කෙනෙකුගේ මොළය සම්පූර්ණයෙන් වැඩී තිබෙයි.’ එහෙම කියන්නේ ජීව විද්‍යානුකූලවනේ. 

මොළේ ඉදිමෙන එක ගැන කියන්නට තියෙන්නේ වෙනම කතාවක් නේද? අපේ නඟණ්ඩිගෙ මොළය ඉදිමීම වැඩපොළේ ගැහැනු ළමුන්ගේ සිනහවට ප්‍රස්තුතයක් වුණු බව රහසක් නොවීය. කියවුණු ඇනුම්-කෙටුම්වලින් හොඳම එක මට තවම මතකය.

‘සුද්දා රට ගියා - පද්දා උඩ ගියා!’

අනේ අම්මපා, දැන්ය තේරෙන්නේ. 
මගේම කණට වැටුණත් මෙච්චර කල් ඒ වාගාලාපය ප්‍රසිද්ධ එකක්ය කියලා මං දැනගෙන හිටියේ නැත. 

නිකමට ඩේවිඩ් කරුණාරත්න පඬිතුමාගේ ‘සිංහල සාහිත්‍ය විශ්ව කෝෂය’ පෙරළාගෙන හෙව්වාම තිබුණේය. 
හැබැයි කියුම වෙනස්ය. ‘සුද්දාට රට ගියාම පද්දා උඩ ගියාලු!’. 

දඩබ්බරකමට මහන්තත්තකමත් එකතු වුණාම..........

කොහොමද අපේ කෂ්ටිය තැනට ගැළපෙන විදිහට ඒ කියමන වෙනස් කරගෙන තිබුණු හැටි!

මේ පෝස්ටුවේ මුලින් කියූ විදිහටම ලොකු නංගිගේ දඩබ්බරකමට 
(අඟුල්මල් දහනය පෝස්ටු කියෙව්වා නම් ඒ ගැන වෙනත් විවරණ ඕනෑම නැත.) මෙසේ මහන්තත්තකමත් එකතු වෙමින් තිබීම තේරුම්ගැනීමට මමත් අපොහොසත් වීමි. 

මනුස්සකම් ගැන අද තිබෙන තරමේ දැනුමක්වත් ඒ දිනවල මට තිබුණා නම්.....

අනෙක් අයට කොහොම වෙතත් සෝමවීරට නම් රක්ෂණ සංස්ථාවේ රැකියාවක් ලැබිණි. ඒ දේශපාලන පක්ෂයකට කඩේ ගියාටය.

ඒ අතරේ අපේ බතික් කඩේ වහන්නටම වෙනවා වගේ පෙනුණේය. 
එදා අල්මාරි ලාච්චුව ඇරලා බලද්දී මට තරු විසිවිණි! 
(අදත් මගේ කාමරයේ තියෙන්නේ ඒ අල්මාරියයි. කොහොමද නිදිගෙ අතීතකාමය?

විස්ස පරවෙයි! මට හීල්ලුණා මතකය!!

ලාච්චුවේ සන්තකේට තිබුණේ රුපියල් දෙකේ කොළ දහයක් විතරය! 
සත පහේ, දහයේ, විසිපහේ වගේ කාසි ටිකකුත්....

හාල්-තුනපහ නම් සතියකට-දෙකකට ඇතිවෙන තරමට ගෙදර තිබෙයි. 

ඒත්.... රුපියල් විස්සකින්..... 

‘විස්ස පරවෙයි’ මට හීල්ලුනා මතකය. 
අල්මාරියේ වැඩ ඉවර කෙරුණු බතික් නම් පිරිලාය. 
වැඩියත්ම බිත්ති සැරසිලි. ඒවා අපේ රටේ අය ගන්නේ නැත. වොයිල් රෙද්දෙන් හැදූ කෆ්ටාන්, ස්කාෆ්, පොන්චෝස් එහෙමත් තියෙනවාය. 

ඒවාත් ලෝකල්ස්ලාට අල්ලන්නේ නැත.

එතකොට උදේ අටට විතරය. 
‘අදින් පස්සේ වැඩ නවත්තනවා. ළමයින්ට පස්සේ දවසක තමයි පඩි බේරන්න වෙන්නේ.... වස ලජ්ජාව.’ 

එහෙම හිතමිනුත්, එකෙල-මෙකෙල වෙමිනුත් පැයක්-දෙකක් ගත වුණේය. 

නරයෙකුට මෙවන් විපතක්; කරදර හිරිහැරයක් වුණාම ඉස්සර නම් ශක්‍ර දෙවියන්ගේ පාණ්ඩුකම්බල ශෛලාසනය හිටු කියලා රත් වෙනවාලු. ඒත්, එහෙම වෙන්නේ ගුණ-යහපත් නරයෙකුට යමක් වුණාමනේ. 
මං නරයෙකුට වඩා නරියෙක්නේ. ඉතින් කොහෙද..... එහෙම වුණත්.....

දහයට විතර.... ඔව්. දහයට විතර මගේ ගිරහයා මාරු වුණා වෙන්නැතිය!

කොටවන කතන්දරේ!

ඇහැලේපොළ කුමාරිහාමි නුවර වැවටත්, රට ඉංග්‍රීසීන්ටත් .........

දරු පැටවුන් හතර දෙනෙකුගේ මවකවූ ඇහැලේපොළ කුමාරිහාමිගේ මනබඳින රූ සපුවට වසඟවී හිටි රජ්ජුරුවන් කල්-බලමින් හිටියේ ඇයගේ පහස විඳින්නටය. කුමාරිහාමි ඊට අකැමැති වුණු බැවින් රජතුමා සිටියේ ඇය සමඟ වෛරයෙනි. 

ඒ බව දැනගත් මොල්ලිගොඩ අධිකාරම බොර දියේ මාළු බාන්නට පිඹුරුපත් හැදුවේය!

මොල්ලිගොඩ අධිකාරම, ඇහැලේපොල නිලමේ එක්ක තිබුණු කෝන්තරය නිසා, ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජුරුවන්ට කේලාම් කියා මහා විනාශයකට මුල පිරුවේය.

ඒ ඛේදවාචකය කෙළවර වුණේ 1814 අවුරුද්දේ මැයි 16 හෝ 17 වෙනිදා ඇහැලේපොල නිලමේගේ පුතුන් දංගෙඩියටත්, සිඟිති දියණිය වංගෙඩියටත්, කුමාරිහාමි නුවර වැවටත්, ශ්‍රී ලංකාව ඉංග්‍රීසීන්ටත් බිලි වීමෙනි. ඉතිහාසයේ සඳහන් අපකීර්තිමත්ම ඝාතන මාලාවක් හින්දා අපේ රාජවංශයත් ඉවරෙටම ඉවර වුණේය.

මිගාරගේ කෙටවීම් නිසා ධාතුසේන කාශ්‍යප පිය-පුතුන්.... (foto- ප්‍රියන්ජන් සුරේෂ් ද සිල්වා)

ඊට කලිනුත් කෙටවීම් හින්දා රජවරුන්ට කෙළවෙලා තිබෙයි.

මිගාර සෙනෙවියාගේ කෙටවීම් හින්දා ධාතුසේන, කාශ්‍යප පියපුත් රජවරු දෙන්නාටම විනේ කෙටුණේය. 

ධාතුසේන රජතුමා කලාවැවේ බැම්මේත්, කාශ්‍යප රජතුමා සීගිරි ආලකමන්දාවෙන් බැහැර යුද පිටියකදීත් අවසන් ගමන් ගියේ ඒ කෙටවීම් නිසාවෙනි.

ථෙරවාද - මහායාන කණ්ඩායම් දෙකේ භේදය උත්සන්න සමයක මහසෙන් රජතුමාව මුලා කරවා, අනුරාධපුරයේ මහා විහාරය බිමටම සමතලා කෙරෙව්වෙත් මෙහෙම කොටවන්නන්මය.

ජේතවනාරාමය බිමටම සමතලා කරවා උඳු වපුරවා.......

එහෙම දේවල් රහස් නොවේ. ඉතිහාසය යාන්තම් දන්නා අයටත් මතක හිටින දේවල්ය. 

එහෙම වෙද්දීත් අපි තවමත් එකිනෙකා කොටවන්නෙමු; අනෙකා නසන්නට යටි උගුල් අදින්නෙමු; උඩින් මිතුරුවී යටින් හතුරු වෙන්නෙමු! හැබැයි, අපි සිංහ වංශයේය. අවුරුදු 2500කටත් වඩා පැරණි ප්‍රෞඪ ඉතිහාසයක් ගැන උදම් අනන්නෝය!

කොටවන එක අපේ ‘උත්තම සිංහල වංශය’ට ආවේණික පුරුද්දක්ද?

එහෙම වෙන්නට ඇති. දිසානායකලා වුණත් අපටත්, ඒ ගතිය ජානවලින්ම උරුම වෙලා තියෙනවා වෙන්නට හැකිය. 

මටත් ලජ්ජා හිතෙනවා වුණත් මේක නොකියා බැරිය. 

නායකයෝ කොහොමත් කොටවන්නට දක්ෂයෝය!

ඒ කාලයේ මේ කොටවන පුරුද්ද..............

ඒ කාලයේ මේ කොටවන පුරුද්ද ‘අපරාධයක් හෝ පාපයක් හෝ වැරැද්දක් හෝ’ කියලා අපට; අපේ දිසානායකලාට හිතුණේ නැත. 

දැන් ඉන්නා ගොඩක් දේශපාලුවන්ට වගේමය! වෙනසක් නැත.

මේ දවස්වල ඉන්නා ගොඩාක් ගොබිලන්ට පහුගිය කාලයේ කළ-කී දේ අමතකය. හරියට මැරිලා උපන්නා වගෙය. 

ඊයේ අම්බානකට විවේචනය කළ එකා; පතුරු ඇරපු එකා අද සුදනෙකි. අඹ මලෙන් උපන් පත්තිනි දේව මෑණියන්ටත් වඩා පිවිතුරුය! උනුත් එක්කම එකම අත්තක වහන්නට කිසිම හිරිකිතයක් නැත.

දේශපාලන රැස්වීම්වල වේදිකාවල කියවෙන දේවල් ටිකාක් විමසිල්ලෙන් අහන් ඉන්න. (සමහරු මුඛයෙන් විතරක් නොව අධෝමුඛයෙනුත් දෙසන එක ගණන් නොගන්න.)

මේ දවස්වල ජනාධිපතිවරණ රැස්වීම් වේදිකාවල කියවෙන දේවල්............ 

එකම වේදිකාවේ ඉඳගෙන තමන්ගේ නම විතරක් නොකියා, තමන්ව පතුරු ගහද්දී මේ මෝඩයෝ අත්පොලසනුත් දෙති. 

ඒ තරමටම මුන්ගේ මොළයේ ‘cow dung’ය. 

ඉස්සර කාලයේ වගේ ගෙවල්වල බිමට ගොම මැටි ගාන්නේ නැති හින්දා ඒවා එහෙමම එකතු වෙවී තියෙනවා වෙන්නටත් ඉඩ තිබෙයි!

තව ඉදිරියට තව-තව හොඳ දේවල් බලාගන්නට ‘ඉල්ලංකාවේ ඉල්ලන් කන අපට’ හැකිවෙනවා නිසැකය.

අප නං ඔය කොටවන දේවල් කළේ හය-හතර නොතේරෙන වයසේදීය; සරුංගල් අරින වයසේදීය; දිවිය ලෝකය අහසට උඩිනුත්, අපායවල් පොළොවට යටිනුත් තියෙනවාය කියල හිතාගෙන හිටි කාලයේය.

(හය-හතර කිව්වේ සදිව්‍ය ලෝකය හා අපාය හතර බව කලින් කියුවෙමි.) 

අපි විශාල මැටි ගොඩක් අනා චෛත්‍යයක් තැනුවෙමු. ටින් කබල්වලින් බෙර-දවුල් හදාගෙන............

පින්-පව් කොහොම වෙතත් අපට ඕනෑ කළේ යමක් කරන්නටය. 

එතකොට අපට රේඩියෝ නැත; tv ලංකාවට ඇවිදින් තිබුණෙත් නැත. 

සෙල්ලම් බඩුවලට තිබුණේ පරණ ටයර්, බයිසිකල් රිම්, බට තුවක්කු, කැටපෝල් වගේ දේවල්ය. 

දවසක් අප හැමෝම එකතුවී විසාල මැටි ගොඩක් අනලා චෛත්‍යයක් හැදූ හැටි මට තවමත් මතකය.

“කෝ ලොකයියේ මේකට නමක්?”

“හරිනේ... නමක් ඕනේ නේන්නං. 

නම දාමු අපි හතර දෙනාගේම නම්වල අකුරුවලින්. නිමල්, සුනිල්, නෝනා, අනිල්..... නි-සු-නෝ-අ.... අපි පන්සලට දාමු ‘නිඅසුනෝරාමය’ කියලා.” 

නම දැම්මත් හිතට මදිය. ටින් කබල්වලින් බෙර-දවුලුත් හදාගෙන ඇට්ටෝනියා මල්වලින් මල් වට්ටිත් හදාගෙන අපි පෙරහරකින් චෛත්‍ය වන්දනාවට ගියෙමු! 

උඹලා වැලි අතගාලා, මඩ නාලා හොරි හදාගත්තාම මං නේද යකෝ ඉස්පිරිතාල ගණනේ .............

ඒ මහා පිංකම කරන අල්ල-පනල්ලේ අපේ අම්මා එතැනට කඩා වැදුණාය. 

“යසයි... උඹලා මඩ නාලා, වැලි අතගාලා හොරි හදාගත්තාම මම නේද යකෝ ඉස්පිරිතාල ගානේ උස්සාගෙන යන්න ඕනේ? වැඩ නැතිවට වද දෙන හැටි.... වද දෙන්නම ආපු මළ යක්කු....”

අපේ අම්මාගේ කේන්තියට අහුවුණු 'නිඅසුනෝරාමය' බිමටම සමතලා වුණේ, මහසෙන් රජ්ජුරුවන් ජේතවනාරාම චෛත්‍යය බිමට සමතලා කෙරෙව්වා වගෙය.  

දහ-දොළහ වයසේදීම ‘මීන සංහාරය’ වගේ වික්‍රමයන් කළ එකේ මේවා මොනවාද කියලාත් මටම වෙලාවකට හිතෙනවාය. 

එතකොට සුන්නාත්, ලොකු නංගී පුෂ්පාත් හොඳටෝම පුංචිය. හැබැයි ලේවල ගතියක් නිසාද මන්දා අප කාටත් ඇට්ටරකම නං මදිය නොකියන්නම තිබුණේය. වැඩියත්ම සුනිල්..... 

තාත්තාගේ ෆුට් සයිකලයේ පොල්ලට යටින් කකුල දමාගෙන..............

අපේ සුනිලා පොඩි කාලේ ඉඳලාම; බයිසිකලයට උසවත් නැති කාලයේ ඉඳලාම තාත්තාගේ ෆුට් සයිකලයේ පොල්ලට යටින් කකුල දමාගෙන ඒක පැද්දේය. 

කැටපොලයක් හදාගෙන කුරුල්ලන්ට විද්දේය; ගස්වලට පොලු ගැහුවේය. 

දවසක් සුනිල්ගේ කැටපෝලයේ ඉලක්කය වුණේ පුංචි කුරුල්ලෙකි. ගල් කැටය වැදී තුවාල වුණේ කුරුල්ලාගේ ඇසකි.

“අනේ ලොකා... ඌ විකාරෙන් වගේ ගහේ අතු අස්සේ පැටලී-පැටලී එහාට-මෙහාට පනිනවා දැක්කම මට කැටපෝල් එක එපාම වෙලා ගියා!” එහෙම කියූ සුන්නා ඊට පස්සේ කැටපෝලයෙන් සතුන්ට විද්දෙම නැත.

මට වැඩියෙන් අවුරුදු හතක් විතරක් බාල වුණත් අපේ අනිල් මල්ලීත් අපේ කල්ලියේම උන්නේය. 

එතකොට අප කා-කොටා ගන්නවා වගේම, හරිම සමඟිය. කොයි ගෙදරත් එහෙම නොවැ? පොඩි එවුන්ගේ හැටි එහෙමය. වැඩියත්ම, සහෝදර-සහෝදරියන් වුණාම. මට මතක හැටියට නං මේ අන්නාට ආනමාලු ඇවරියක්ම  කැව්ව සන්දියයි; 

එදා අපේ පාසල ඇරිලා ගෙදර එද්දී මහා ජන ගංගාවක් .............

පමුණුව පාරේ ද්විත්ව මිනීමැරුමක් නිසා මහරගමම කැළඹුණු සමයයි.

එදා අපේ ඉස්කෝලේ; විද්‍යාකර විද්‍යාලය ඇරිලා ගෙදර එද්දී මහා ජන ගංගාවක් පමුණුව පාර දිගේ ඇදෙමින් තිබුණේය. සුන්නාත් මා එක්කම ආවේය. “මොකක්ද බං?”

“කාවද මරලා දාලයි කියන්නේ.... ගිහිල්ලම බලමුද? හැබැයි ඉක්මනටම.... නැත්තං ඉතින් තාත්තගෙන් සබ්බුව තමා...”

“ඒ පරක්කු වුණොත්නෙ.”

මහරගම රේල් පාර පසුකොට පමුණුව පාර දිගේ එද්දී, ඔබට හමුවෙන පළමුවෙනි වංගුවට කලින්, ඊට ආසන්නයෙන්ම වම් පැත්තට කුඩා පටු පාරක් දකින්නට පුළුවන්ය. දැන් නම් ඒ අඩිපාර පළලය. ඒකේ දෙපැත්තේම තට්ටු building ය; සාප්පුය. ඉස්සර නම් තිබ්බේ කෝපි ගස් මණ්ඩියකි.

දැන් ඒ අඩිපාර ටිකක් ලොකුය. දෙපැත්තේ තට්ටු ගොඩනැඟිලි දෙකකි......

එතකොට ඒ වත්ත පාල මාමාට අයිතිය. එයාගේ මල්ලී කෙනෙකුත් හිටියා මතකය. ඒ පත්මසිරිය. එයාලගෙම දර මඩුවකුත් ඒ වත්තේ තිබිණි. 

ඔවුන්ටම අයිති ගෙවල් කිහිපයකුත් කුලියට දීලාය. 

සෙනඟ ඇදුණේ ඒ ගෙදරකටය.....

“මේ ඇටිකිච්චෝ කොහෙ රිංගනවද?” වැඩිහිටි මනුස්සයෙකු එහෙම කිව්වත් අප පසුබැස්සේ  නැත..... තෙරපි-තෙරපී ඉස්සරහට. 

ම්හු! ගෙට යන්නට බැරිය. 

පොලිසියේ රාළහාමිලා එතැන මුරය. 

“මිනී දෙකම තවම ඔතාපු ගමන්.... ගන්ධකේ බැහැ.... දවස් ගානක්ලු!”

ඒවා ඇහුණාමය, අපටත් කුණු ගඳ දැනෙන්නට වුණේ.

චණ්ඩිකමට මිනීමැරුම් දෙක බලන්නට ගියත්, එදා හිට ඇඳිරි වැටුණු පසු අප දෙන්නාටම මුත්‍රා බර හැදුනෙත් ....

“දර පාලලගේ ගෙදරක කුළියට හිටිය මිනිහෙක් ගෑනිවයි, දූවයි මරලා. මිනී දෙකම මෙට්ටෙක ඔතලා ගැට ගහලා, පැනලා ගිහින්.... 
මිනී දෙක කුණුවෙලා ගඳ ගහන්න ගත්තාම තමයි දොරවල් කඩලා බලල තියෙන්නේ!”

Complete මරණ වාර්තාව අපත් දැනගත්තේ අපේ සීයා; චාලි නානා ‘ජලා හුටා- හුකා පරියා’ පන්නයෙන් මිදී සජීවී විස්තර ප්‍රචාරයක් අපේ ආච්චිට ඉදිරිපත් කරද්දීය. 

චණ්ඩිකමට මිනී බලන්නට ගියත්, විස්තර අහගෙන හිටියත් එදා හිට සුමාන ගණනක් යන තුරුම අපේ සුනිල්ටත්, මටත් දෙන්නාටම ඇඳිරි වැටුණු පසු මුත්‍රා බර හැදුණේත් එකම වෙලාවටය! 
වැසිකිලි යන්නට ඕනෑ වුණොත්, ඒත් එක සැරේය.

මහරගම ඉතිහාසයේ මේවාත් ලියලා තියන්නට වටියි!

කතරගම පැත්තේදී ඒ සන්නාසි මිනීමරුවා අල්ලාගෙන තිබුණේ ..................

අර මිනීමරුවා අල්ලා ගෙන තිබුණේ මාස ගණනාවකට පස්සෙය. ඒ කතරගම පැත්තේදීය. 

“ඒ මිනිහා සන්නාසියෙක් විදියට වෙස් මාරු කරගෙන ඉඳලය කියන්නේ..... පත්තරේ තිබ්බාලු.”

“ඔහොම තමයි ඉස්සර ආත්මෙක කරපු පව් පළ දෙන්නේ. අම්මයි දුවයි දෙන්නා එකට එකතු වෙලා ඉස්සර ජාතියකදී පරාණගාත අකුසලයක් කරලා වෙන්නැති! පේනවනේ... ඒක මේ ජාතියේදී පළ දීපු හැටි.” 
අපේ ආච්චී හැම දේම තේරුම්-පැහැදුම් කරන්නට පුරුදුව හිටියේ ධර්මයෙනි; බණවලිනි; කවි- ගාථා කියමිනි.

    "පෙර අඟනක් එක් එළු දෙනක හිස       සිඳා

      සියොලඟ වැලැඳි ගිනි දැල් නිරයෙ දුක් විඳා 
      ඇය ඇඟ ලෝම ගණනේ ඉස් කැපුම්    ලදා
      මෙමැ රඟ වේය කාටත් අකුසලේ      ලෙදා- 
ඔන්න පව් පළ දෙන හැටි! මතක තියාගනිල්ලා පුතේ!” 

ආච්චිගේ එහෙම කතන්දර ඒ දවස්වල බරට නොදැනුණත්...................

ඒ දවස්වල ආච්චිගේ එහෙම කතන්දර කණට වැටුණාට, 
එච්චර බරට හිතට වැටුණේ නැති හැඩය. 
එහෙම වුණා නං අපේ කෙටවිලි කෙරෙන්නට විදිහක් නැත.

අප කෙටෙව්වේ වංශ දෙකක උදවියයි. 

මේ දෙවංශය උපතින්ම සතුරුයි වගෙය. කට්ටියක් ඉන්නෙම උඩය; අනෙක් කට්ටිය ඉන්නේ පහතය. පාටෙනුත් දෙගොල්ලන් දෙවිදිහකි. 
පහත ඉන්නා පිරිස කළුය; උඩින් ඉන්නා පිරිස රතුය!

“ඉස්සරලා ගිනි පෙට්ටියක් හොයාගන්න එපැයි....” 
එහෙම දේවල් නම් තිබුණේ අපේ ගෙදර නොවේ; ආච්චිලාගේ ගෙදරය.

ඉස්සරෝම තිබුණේ 'අලියා' ගිනිපෙට්ටි කියලාය මට මතක!

ඉස්සර තිබුණේ අලියා ගිනි පෙට්ටිය. 

ඒවා හදලා තිබුණෙත් දැන් වගේ තුනී කාඩ්බෝඩ්වලින් නොවේ. තුනීම-තුනී ලෑලිවලින් වගෙය. 

ගිනි පෙට්ටියක් සත පහක් විතර වුණා වෙන්නැතිය. සත පහට වුණත් ලොකු වටනාකමක් තිබුණු ඒ කාලයේ ගෙදරක ගිනි පෙට්ටියක් කල්පයක් තිස්සේ පාවිච්චියට ගැනෙයි.

අමල් බිසෝ කතන්දරයේ වගේ. 

කොකායි, කෙකිනියයි මුතු ගෙනෙන්න යන්න කලින්, අමල් බිසෝට දුන්නු උපදෙස් මතකයිනේ. “.... ළිපේ අඟුරු නිවාගන්න එපා!” 
අපේ ගෙවල්වලත් ළිපේ අළු යට හැංගිලා දැවෙන අඟුරු කැට නැති වුණේ එහෙමත් දවසක විතරය! ඉතින් කොහෙන්ද සංතෝ ගිනි පෙට්ටි?

නැත්තං තියෙන කූරූ ටික සේරම පත්තු කරලා දාන්නං!

“මං හොයාගන්නම්කො.... නැත්තං තියෙන ගිනිකූරු ටික පත්තු කරලා දාමු. ඕන්නං ආච්චී චුට්ටක් බනියි! එච්චරනෙ.” 
සුනිල් ආච්චිලාගේ ගෙදර හැදෙන නිසා, ඔහොම ඇට්ටරකම්වලට පොඩ්ඩක් බනිනවා විතරය.

“ඔව් ඉතින් තමුසේ එළු කිරි බස්නේ දීලා  හදා ගත්ත ආච්චිගෙ එකානෙ.” ඒ දවස්වල අපට තිබුණු ලොකුම හිසරදයක් වුණේ ආච්චිගෙන් සුනිල්ට ලැබුණු විශේෂ වරප්‍රසාදයි.

හිටි ගමන් කඩුලු කතාවක් විදිහට එළියට පැන්නේ, ඒ පැහැදිලි ඉරිසියාවය කියලා වැටහෙන්නේ දැන්ය.

“ඒක වැඩක් නැහැනේ ලොකූ.... මං ගිනි පෙට්ටියක් හොයා ගන්නවා නං එච්චරනෙ....”

කාටත් ඕනේ මේ රහසිගත මිෂන් එක සාර්ථක වෙනවා දකින්නටය.......

“පොඩි අයියේ... මගෙ ළඟ ඉටි කොළ කෑල්ලක් නම් තියෙනවා....” 

නෝනාත් අපට සම්මාදම් වෙන්නට කියන්නේ ආඩම්බරයෙනි. ඒ වචන ටිකම වුණත් ලොකු රණ්ඩුවකට ප්‍රමාණවත්ය. 

“උඹට කොහෙන්ද සෙලෝපේන් කෑල්ලක්.... මගෙන්ම හොරකම් කරගත්තු එකක් නේද? ඇත්ත කියපං.” සුනිල් අහයි.

“දෙන්නං ඔයාට. ඒක මගේ....”

“මේ, මේ, තමුසෙලා රණ්ඩුවෙන්න ගත්තොත් ඔන්න, අදම වැඩේ වකූර් වෙනවා. දෙන්නම කට පියාගන්නවලා.” 

එහෙම වෙලාවට ඒ කතන්දර ඊට එහා යන්නේ නැත. කාටත් ඕනේ ‘මේ රහසිගත මිෂන් එක’ සාර්ථක වෙනවා දකින්නටය.

අපට ඕනෑ කළේ ගිනි පෙට්ටියේ ලාච්චුව වැනි කොටසය. පොර පිටියට ගත්තේ ඒකය!

එවැනි projects එක විඩේම කෙරෙන්නේ නැත. ඒවාට දවසක් දෙකක් තිස්සේ කල-හලමනා එකතු කරගන්නට වෙයි. ඉඩක් හදා ගන්නට වෙයි. විශේෂයෙන්ම ආච්චිට හොරා. 

මෙහෙම දෙයක් එයාට අහුවුණොත් නම් සුමාන ගණනාවක් තිස්සේ බැණුම් නාන්නට පුළුවන්ය.

ගිනි පෙට්ටියේ අපට ඕනෑ කරන්නේ ගිනිකූරු දමන ලාච්චුව වැනි කොටසය. 
ඒ පොර පිටියට ගන්නටය. කොටවන්නේ ඒකේය; 
ද්වන්ධ යුද්ධය කෙරෙන්නේ ඒකෙය. 

තව, සෙලෝපේන් කෑල්ලකි.

විනිවිද පෙනෙන සෙලෝපේන් කඩදාසි කෑල්ලක් වුණත් ඉස්සර මහාර්ඝ වස්තුවකි. ඒවා තිබුණේ පිටරට විස්කෝතු පැකට් හරි, චොක්ලට් පැකට් හරි වගේ ඒවායේය. 

ලැමිනේටින් කරනවාය කියන ක්‍රමය ආවේ පස්සෙය.

පොලිතින් මහා වසංගතයක් වෙලා තියෙන්නේ දැන් කාලේය ........

පොලිතින් වසංගතයක් වෙලා තියෙන්නේ දැන්ය! 
ප්ලාස්ටික් වුණත් එහෙමය. 

පරිසර විද්‍යාඥයන් කියන විදිහට ‘දැන් ක්ෂුද්‍ර ප්ලාස්ටික්-පොලිතින් අංශු ජලයේත්, වාතයේත්, ඔබ ආහාරයට ගන්නා දේවලත් අඩංගුවී තිබෙයි’ය. 
එහෙත්, තවමත් අප ඒ ව්‍යසනයන්ට එරෙහිව සටන් වදින්නේ ලාචෝරු-දියාරු-ඔතෑනි විදිහට විතරය.

අද අපේ කතාවේ ප්‍රධාන චරිත එහෙම නොවේ!

උන්ගේ පින්තූර ජාලයෙන් හොයද්දීය දැක්කේ, 
ඒ දෙගොල්ලන්ගේ සටන් චිරප්‍රසිද්ධය. 
Ant War!

මේ දෙගොල්ලන්ගේ යුද්ධ චිරප්‍රසිද්ධය............ ඒ දිනවල එහෙම බව අපි දන්නේ නැත.

කූඹියෝ යක්කු වගෙය! (ටෙලි නාට්‍යය නෙවෙයි, හොඳේ!) හැබෑම කූඹි. 

තමන්ගේ බර වගේ 50ස් ගුණයක බරක් උස්සාගෙන යන්න පුළුවන් එවුනුත් ඉන්නවා.

අවුරුදු මිලියන 130කටත් එහා ඉඳලයි උන් මිහිතලයේ ඉන්නේ. 
අපට වැඩිය කොච්චර කල් ඉඳලද? 

නිජබිම් සංකල්පය කියලා එකක් උනුත් දන්නවා නම් අපට යන්න වෙන්නේ හොම්බෙන්. 

කූඹි විශේෂ 12,000කට වැඩියි. අපේ කූඹි දෙගොල්ලත් ඒ ගොඩට අයිතියි! (ඔය විස්තර ටික තිබුණේ ‘ටකබුං අඩවියේ’).

හරිම විදිහට නම්, මේ කෙරුවාවේ වැදගත්ම දෙන්නා විය යුත්තේ ඒ සටන්කරුවන්ය.

සටන්කරුවන්ටත් වඩා අපට වැදගත් වුණේ උන්ට පොවන රා සපයා ගැනීමය. රා පෙවූ තරමට......

ඒත් වත්තේ හැම ගහකම වගේ ඉන්නා දිමියන් වැටුණේ තුට්ටු දෙකටය.

හැම පොල් ගහකම මුල තිබුණු කඩි ගුල්වල හිටි අයටත් ඒ ටිකමය.

ඒ අහිංසක පණ ඇති සතුන් දෙවර්ගයට වඩා අපේ සැලකිල්ල යොමු වුණේ අමු තුත්තිරි ගස්වලටය; හරියටම කියනවා නම්, අමු තුත්තිරි මල්වලටය.

‘....දෙවිදත් .... “එසේ වී නම්, මට සෙනේ ඇත්තෙහි නම්, බුදුන් ගෙට සිඟා වීථියට එන වේලාවට තාගේ නාලාගිරි නම් මතැතු මෙතෙක් දවස් පොවන රා අට කළයට දියුණු කොට සොළොස් කළයක් රා පොවා, ඇත්කොහොලින් ඇන කෝප උපදවා බුදුන් ඉදිරියට මෙහෙයා බුදුන් මරවාපිය”යි කී ය.’ 

මයුරපාද පිරුවෙන්පති බුද්ධපුත්‍ර ස්වාමීන්වහන්සේ එහෙමයි ‘පූජාවලිය’ පොතේ නාලාගිරි ඇතාව උසිගන්වපු හැටි කියන්නේ.

රා කළගෙඩි අට වෙනුවට දහසයක් පොවලා මත් කරවලා, හෙණ්ඩුවෙනුත් ඇනලා කුපිත කරලා...

වෙනදා පොවන රා කළගෙඩි අට වෙනුවට දහසයක්! අපට කොයින්ද රා කළගෙඩි? 

අපේ රා තිබ්බේ තුත්තිරි මල් දණ්ඩේය.

තුත්තිරි මල් තියෙන හරියෙන් අල්ලා උඩට අදිද්දී ඒවා දණ්ඩ පිටින්ම ඇදිලා එයි. ඒවා එකතු කිරීමේ රාජකාරියට කර ගහන්නේ ලොකු නංගිත්, අනිලුත්ය. 

සටන්කරුවන් අල්ලා ගැනීම සුනිල්ගේ වගකීමයි.

තුත්තිරි මල් ගලවාගත් පසු, ඊළඟට සීරුවට මහපටැඟිල්ලේත්, දබරැඟිල්ලෙත් නියපොතුවලින් ඒ මල් දණ්ඩ සූරාගෙන යන්නේ අගිස්සට ‘රා’ බින්දුවක් එකතු වෙන විදිහටය. 

සතුන්ගේ අඬු නොකැඩෙන විදිහට; උන්ට අපව හපා කන්නට බැරිවෙන විදිහට පරෙස්සමෙන් අල්ලාගෙන ඉන්නා අතරේ සටන්කරුවන්ට ඇති පදම් රා පොවන්නට ඕනෑය. ඒක වුණත් හැමෝන්ටම බැරිය.

කඩියෝත් දිමියෝත් තුත්තිරි රා බිව්වේ ආසාවෙන් වගෙය..........

දිමියනුත්, කඩියනුත් ඒවා බිව්වේ ආසාවෙන් වගෙය! 

උන් වෙරිවෙන තරමට වැඩේ ගොඩය. සටන ‘ෆුල් සීරියල්’ වෙනවාය.

ඒ පාඩම නම් අපේ දේශපාලන පක්ෂවල ලොක්කනුත් හොඳටම දන්නවාය. 
‘අතැනට-මෙතැනට ලක්ෂ සංඛ්‍යාත පිරිසක් ගෙන්වා පෙන්වමි’යි වහසි බස් දොඩා දිවිහිමියෙන් පක්ෂ රකින්නට 'එන කට්ටිය' එක්කාසු කරගන්නේ බත් පැකට් එකකුත්- මදිය නොකියන්නට රහමෙරත්- රුපියල් පන්සීයක් විතරත් බැගින් එක-එකාට ගෙවලා, ගමනට  යානවාහනත් සපයලාය.

රහමෙර වැඩිවෙන තරමට ‘හුරේ’ වැඩිවෙයි. 
එතකොට ගැත්තන් ලයිට් කණු උඩ නෙවෙයි, 
වයර් උඩ වුණත් ‘සර්කස්’ පෙන්වන්නට බය නැතිය. 

උණ්ඩවලට, කඳුළු ගෑස්වලට වුණත් බය නැතිය. අපේ හැටි එහෙම තමාය!

දුප්පතෙක් ලෙස ඉපදී දුප්පතෙකු ලෙසම මියයන්නේ නම්.............

‘දුප්පතෙකු වී ඉපදීම කාගේවත් වරදක් නොවේ! එහෙත් දුප්පතෙකු ලෙස උපන්නෙකු දුප්පත්වම මිය යන්නේ නම් එය ඔහුගේම වරදකි.’ 
කෝටිපති ව්‍යාපාරික බිල් ගේට්ස් වරක් කියා තිබිණි.

අනෙක් මොනවා ඉගෙන නොගත්තත්, ගේට්ස් උන්නැහේගේ ඒ පාඩම හරියටම ඉගෙනගෙන තියෙන්නේ නම් අපේ රටේ උත්තම දේශපාල අඥයන්ය. 

එයාලා ෆුට් බයිසිකලයක්වත් නැතිව ගමන පටන් ගනිති. 
අවුරුදු කිහිපයකින්ම බිමින් යන රෝද හතරේ ඒවා විතරක් නොව, දියෙන් අහසින් යන්නට හැකි ඒවාත් අයිති කරගන්නට තරම් පොහොසත් වෙති! වාසනාවන්!! 
අපට තියෙන්නේ චුට්ටං වැඩකි; මනාපය ලකුණු කරන එක විතරය!!!

ඔන්න අපේ මනාපයටම, රා පොවා මත් කරවන කඩියෙකුත්, දිමියෙකුත් ගිනිපෙට්ටි ලාච්චුවට දැමෙයි. තුනී සෙලෝපේන් කොළයෙන් එය වැසෙයි.

දැන් තියෙන්නේ සටන් කිරීමය..................

දැන් දිමියාටවත්, කඩියාටවත් choise එකක් නැත; විකල්ප නැත. තියෙන්නේ වෙරි මතෙන් සටන් කිරීම පමණකි. මැරෙන තුරුම!

මනුස්ස වර්ගයාම සටන් කරනවාට වඩා අනුන් සටන් කරනවා බලන්නට කැමතියි වගෙය. ඉතිහාසයේ පටන්ම සිදුවී තිබෙන්නේ ඒකය. 
සටන් කරන්නේ කා වෙනුවෙන්ද- මොකක් වෙනුවෙන්ද- ඇත්තටමද කියලාවත් අපට නොතේරුණත් කමක් නැත. 
පලක්-කමක් ඇති දෙයකටද කියලා වැටහෙන්නේ නැතිවුණත් කමක් නැතිය. අපට ඕනෑ බලාගෙන ඉන්නටය.

එදා මහ බලවතෙකුසේ අසරණ කඩි-දිමි සටන් නැරඹූ මම 
අද අසරණ ඡන්දදායකයෙකුසේ, අප රවටන්නට; මෝඩයාට අන්දවන්නට දේශපාලුවන් සටන් වදිනු බලා හිඳිමි! 

අපේ ආච්චී කිව්වා හරියටම හරිය. කළ පව් පළ දෙයි෴