යුවති කිරිල්ලී - සිව්වෙනි කොටස

කෙනෙකුට තමන්ගේ අත්දැකීම්වලින් මිදෙන්නට හැකිද?

නිර්මාණයක් කරද්දී හෝ ජීවිත විස්තරයක් කරද්දී හෝ කෙනෙකුට තමන්ගේ අත්දැකීම්වලින් මිදෙන්නට හැකිද?

සාමාන්‍ය කතාබහේදී පවා අපෙන් එළියට එන්නේ අපේ ජීවිතයයි! හැබැයි එහෙම ඒවා වටහා ගන්නට නම් ඔබ ‘Tube Light’ එකක් නොවිය යුතුය; හොඳ මීටරයක් ඇති කෙනෙකු විය යුතුය; කියන්නාගේ frequencyයටම අසන ඔබේ ෆ්‍රීකුවන්සියත් ‘සුසර’ කරවාගත යුතුය!

ඉතිං....

ගෙදරට පැමිණි චන්ද්‍රක්කාට යන්නට නොදුන්නේ මාලතී විතරක් නොවේ. සිසිලියානාත් එසේ කළේ මෙසේ කියමිනි.

“හිටිං දුවේ, මං කේතලේ ළිප තිබ්බා. වතුර පැහෙනවද කොහෙද... මං තේ ඩිංගක් හදන්නම්කො...” සිසිලියානා දුම් ගෙට ගියේ කඩිනමිනි.

“ඒක නෙවෙයි චන්ද්‍රක්කා, මං බලං හිටියේ අපෙ අම්මා යනකල්... අද නං චන්ද්‍රක්කගේ මූණ එළිය වෙලා. ඈ අක්කා... අපෙ අයියා අක්කට ලියුං එව්වෙ නැත?”

කට කඩනවා උඹේ... නැන්දව ඇවිස්සුවොත්....

“උඹල අයියගෙ වැඩේ ඉතිං මට ලියුං ලිය-ලියා ඉන්න එකනේ. වික්‍රමට වෙන රාජකාරි නැහැනෙ කරන්න.”

මැඩගෙන සිටි සිනහව පුපුරා ගියෙන් චන්ද්‍රා කතාව නැවත්වූවාය. මාලතී හිස ඔසොවා බැලුවේ සතුටෙනි. “ඔන්න අපෙ අම්මා, අපෙ අයියා ච...”

යුවතිය මාලතීගේ කෑ ගැසීම අවසන් කරන්නට ඉඩ දුන්නේ නැත. දකුණතින් මාලතීගේ කට වසා, වමතින් මාලතීගේ නහය මිරිකූ චන්ද්‍රා තර්ජනයක්ද කළාය. “කට කඩනවා උඹේ... නැන්දව ඇවිස්සුවොත්....”

තේ කෝප්ප දෙකත් රැගෙන එමින් සිටි සිසිලියානා දෙදෙනාගේ දබරය දුටුවාය. මුවින් පමණක් නොව දෙනෙතිනුත් සිනාසෙමින් ඈ යුවතියන් දෙදෙනා දෙස බලා සිටියේ උතුරා යන තරමේ මව් සෙනෙහසකිනි.

“මේ දවස්වල ඉතිං අපෙ මාලතී දූටත් රජ සැපනෙ දුවේ.... කකුල ඇමැට්ටි වෙලා හිංදා මාත් ඔහේ ඔක්කොම රාජකාරි කරලා දෙනවා.....”

“අනේ අපෙ අම්මා, ඔහොම කියන්න පව්!”

පුත්තර රත්නෙගේ එංගලන්තේ ඉගෙන ගැනිල්ල ඉවරෙටම ඉවර කරලද.....

“ඇති, ඇති. උඹේ බොරු අනුකම්පාව....” සිසිලියානා තරහවක් පෑවාය.

“ඈ දුවේ, වික්‍රම පුතා ලියුං එවල තිබුණය?”

විළිබර සිනහවක් චන්ද්‍රාගේ මුවගට නැඟිණි.

“හ්ම්.... එයා සනීපෙන් ඉන්නවලු නැන්දා.... මේ දවස්වල නං ඉතිං කරදරයක් නෑලු සටන් විරාමේ හින්දා.... නැන්දලාටත් බය නැතිව ඉන්නලු. ඉක්මනටම තව ලියුමක් එවාවි නැන්දා....”

“අනේ, මයෙ කොල්ලට දළදා හාමුදුරුවන්ගේ පිහිටාරස්සාවෙන් කිසිම අපල-උපද්‍රාවක් වෙන්න එපා!”

******

“එතකොට පුත්තර රත්නෙගේ එංගලන්තේ ඉගෙන ගැනිල්ල ඉවරෙටම ඉවර කරලද ඔය ඇවිල්ලා ඉන්නේ...?”

හාන්සි පුටුවේ වාඩි වී සිටි දන්තුරේ බණ්ඩාර දෙකකුල් පුටුවත උඩින් තබා ගත්තේය. ඔහු මෙතෙක් වෙලා සිටියේ කල්පනා කරමිනි. බිරිඳ මේ ගැන යමක් දනිතැයි ඔහුට හැඟේ. තමා කෝප වෙන විදිහේ යමක් වෙතොත් එය කියන්නට කුමාරිහාමි මැළි වෙන බවත් ඔහු දනියි.

දෙබැම ඝනව වැඩී නළල මැදින් යා වී තිබුණේ ඔහුගේ ප්‍රතාපවත් පෙනුම තවත් වැඩි...

කුමාරිහාමි එක වරම කතා කළේ නැත. දන්තුරේ බණ්ඩාරගේ තියුණු බැල්මට හසු නොවන සේ දෙනෙත් වෙනතකට යොමු කළ ඇය කල් ගත්තාය. ‘අප්පොට කේන්ති ගිහිලද මන්දා....’ ඈ හොරැහින් සැමියා දෙස බලමින් ඔහුගේ හැඟීම් වටහා ගන්නට තැත් කළාය.

දන්තුරේ බණ්ඩාර මනාව වැඩුණු සිරුරකට හිමිකම් කියූවෙකි. වඩා පැහැපත් නොවූ ඔහුගේ සම කළුවන් එකක්ද නොවේ. මුළු ගතම පාහේ රෝමයෙන් වැසී තිබීම දන්තුරේ බණ්ඩාර පෙළපතේ පිරිමින්ට ආවේණික වූ ලකුණකි. අප්පෝ විටෙක ඒ ගැන උද්දාමයට පත් වීමටද පුරුදුව සිටියි.

“ඈ මැණිකේ... පුතා මොකද කියව්වේ?”

කුමාරිහාමි තවත් වරක් ඔහු දෙස බැලුවාය. සැමියාගේ, මනාව තෙල් ගා පිටිපසට පීරා ඇති කෙහෙ රැලිවලට විදුලි එළිය වැදී පරාවර්තනය වන්නේ දිස්නයක් විහිදුවමිනි. අප්පොගේ දෙබැම ඝනව වැඩී නළල මැදින් යා වී තිබුණේ ඔහුගේ ප්‍රතාපවත් පෙනුම තවත් වැඩි කරවාලමිනි.

“දූලගෙ අප්පච්චි ඩිංගිත්තක් ඉවසලා ඉමුකො.... දන්නවනෙ, පුතණ්ඩියත් ඉතිං අප්පච්චි වාගෙම බව. මයෙ පුතා ඔය තකහනියක්ම ඇවිල්ල ඇත්තෙත් නිකම්ම වෙන්ඩ බෑ.”

පොඩ්ඩක් ඉවසලා ඉමු දෙයියෝ!

“ඒකම නේන්නං මාත් මේ දැනගන්ඩ තනන්නේ...”

එවර අප්පොගේ කටහඬ මඳක් දැඩි වී තිබිණි. කුමාරිහාමි පරීක්ෂාවෙන් සැමියා දෙස බැලුවාය. දන්තුරේ බණ්ඩාරගේ දෙනාසා පුඬු නළියමින් තිබේ. සැමියා කෝප වී තිබෙන බව කියවෙන හොඳම ලකුණ එය බව කුමාරිහාමි දනී.

“පොඩ්ඩක් ඉවසලා ඉමු දෙයියෝ! මයෙ පුතා හිච්චි එකෙක් නොවෙනකොට ආයෙ කලබල වෙලා පුළුවන?”

“මැණිකේ, ඒ හින්දම තමයි අපි ඕවා හොයල බලන්න ඕනැත්. දැන් කාලේ හැදෙන එකාලා තඹ සත පහකට මායිං කොරන්න බෑ. මොකුත් කරදරයක් හෙම නං, විපත්තියක් හෙම නං බල-බලා ඉඳලා, නහය ළඟටම ගිලුණාම හොයලා වැඩක් ඇතිය.... දෙමව්පියන්ගේ යුතුකම දරුවෝ ගැන හොයලා බලන එක.”

“ආයෙ කවුද නෑ කියව්වේ? ඉන්ඩකෝ... එක පාරටම ඔව්වා ඔය කියන කලබලේ අහන්ඩ ගිහිල්ලා....”

අම්මයි අප්පච්චියි දෙන්නාම ලීලෙ පෙන්නලා බෑ....

“එක පාරට බැරි නම් තුන්-හතර පාරකට හරි කමක් නෑ, අහලා බලමු. හැබැයි එහෙම නාහා ඉඳලා ඕං පස්සේ මං පුතණ්ඩියත් එක්කලා ඔව්වා කතා කරන්න ගියාය කියලා නොරොක් වෙනවා හෙම නෙවෙයි.”

සැමියා අනතුරු අඟවන්නේ ආවාට-ගියාට නම් නොවේ. අප්පොත් ධනුෂ්කත් එක කරුණක් ගැන කිසිම විටෙක සමාන අදහස් නොදැරූහ. දෙදෙනාම එකිනෙකා නුරුස්සතියි සිතෙන තරමට ගැටුම් ඇති වුණත්, දන්තුරේ බණ්ඩාර තම එකම පුතුට බෙහෙවින්ම ඇළුම් කළේය. ඒ රහසිනි.

“අම්මයි අප්පච්චියි දෙන්නාම ලීලෙ පෙන්නලා බෑ. මැණිකෙගේ ආදරේ පෙන්නුවාම ඇති. අඩුම ගාණේ අප්පච්චිටවත් බය පක්සපාතකමක් ඇතුව දරුවො හැදෙන එක තමා හොඳ!” ඔහු කුමාරිහාමිට තමාගේ දහම පවසා තිබුණේ දෙදරුවන් කුඩා සංදියෙදීමය.

ධනුෂ්ක උසස් අධ්‍යාපනය ලැබීම අතහැර දමා ලංකාවට ආවේ ඉතා හදිසියෙනි; අනපේක්ෂිත අයුරකිනි. ගහෙන් ගෙඩි එන්නාක් මෙන් කෙරුණු ඒ ගමන ගැන කිසිවෙකුත් දැන සිටියේ නැත. අඩුම තරමින් එසේ ආවේ මන්දැයි කීමටවත් ඔහු නොසිතූ සෙයකි. ඒ ප්‍රශ්නය මතු වුණු විටෙක පවා ධනුෂ්ක හීන් සීරුවේ මඟ හැර යන්නට පුරුදුව සිටී.

“දූලගෙ අප්පච්චි ඕං ඔහොම දුර-දිග බලලා වැඩ කරනවා නං මං හරී කැමති.... එතකොට පුතණ්ඩියත් හැදෙයි.... බෙලිමල් වගයක් තම්බලා ඇති. ගේන්ඩය?”

උඹලගෙ අම්මට කියාපං මං පිං දුන්නාය කියලා. දැන් ඉතිං....

කිතුල් හකුරු කැබැල්ලක් විකා බෙලිමල් තැම්බූ වතුර බීමට ඔහු ඉතා කැමති බව දන්නා කුමාරිහාමි, පිළිතුර ලැබෙන තුරු පමා නොවී ගෙට ගියාය.

******

“ඕං මං ආවා......! නැන්දා, මේං මේකත් අපෙ අම්මා දෙන්ඩ කීවා....” චන්ද්‍රා කුඩා පාර්සලයක් මේසය මතින් තබමින් කිව්වාය.

“මොනවද දුවේ?”

“කිතුල් පිටි වගයක් නැන්දා. ළඟදී අප්පච්චි කිතුල් ගහක් කැපුවා...”

“අනේ දුවේ, උඹලගෙ අම්මට කියාපං මං පිං දුන්නාය කියලා. දැන් ඉතිං මේ වගේ එව්වා හැදෙන්නේ කලාතුරකින්නෙ. හැමෝටම වැඩ වැඩි හින්දා.... අපෙ දූලගෙ අප්පච්චිත් මෙව්වාට හරී කැමති. උන්දැට පිත තියෙන නිසා මේක අපූරු අවුසදය නෙව!”

“චන්ද්‍රක්කේ, අනිත් දවසේ අපෙ අම්මටත් ඕනි කරන අවුසදයක් තියෙනව, ගේන්ඩ හොඳේ?” මාලතී කීවාය.

අපිව දැන් තියාම කෝලමකට අරංනේ...

“මං උඹට දෙකක් දෙනව දැං.... මේකි ගාණට වැඩියි දුවේ.... තිස්සෙම මාව කේන්ති ගස්සනවා.... අපිව දැන් තියාම කෝලමකට අරංනේ...”

“මං කිව්වේ අපෙ අක්කා. ඔය අර අසනීපෙ තද වෙලා. කටු කොහිල...” යුවතියෝ දෙදෙනාම සිනහසෙන්නට වූහ. සිසිලියානාත් පසෙකට හැරී සිනා වූවේ දියණියට මුහුණ නොපෙනෙන ලෙසිනි.

“එහෙනං දුවේ, මං විගහිං නාලා එනකං නංගිත් එක්ක ඉඳිං තරහ නැතිව.”

“ඉඳා! ඒකටද මේ චන්ද්‍රක්කා ආවේ? මීට ඉස්සෙල්ලත් අපෙ අම්ම නාන්න ගියේ මට තනියට අයව නවත්තලද?”

“බලාපං දුවේ, මේකිගෙ කකුල හොඳ නැති නිසාය කියල හොඳ හිතිං කරන්ඩ ගිය දේත් පේන්නෙ වැරදියට...”

“මේකිට පිස්සු නැන්දා... නැන්ද ගිහින් එන්ඩ...” චන්ද්‍රා මාලතීට ටොක්කක් ඇන්නාය. කිළිටි රෙදි පිරවූ බාල්දියත් අතින් ගත් සිසිලියානා පෑල දොරින්ම පිටවී ගියේ දුවන-නොදුවන තරම් වේගයෙනි.

“චන්ද්‍රක්කෙ, අම්මා ගියා නේද?”

“මොකෝ?”

උඹ දන්නවද මෝඩියෙ ඒ කවුද කියලා?

“බඩ්ඩක් කියන්නං?”

“......”

මාලතීගේ කතාවට චන්ද්‍රා සවන් දීගෙන හිටියේ කුතුහලයෙන් දැවෙමිනි. අවසානයේදී ඈ කතා කළේ අවවාදාත්මකවය.

“එහෙනං එහෙමයි මේ අඩව් ඇල්ලුවේ....? ඇත්ත කියාපං... ඔච්චරමද වුණේ? ඔන්න හංගලා හෙම පස්සේ අහු වෙන්ඩ එපා!”

“බුදු හාමුදුරුවන් පල්ල ඔච්චර තමා අක්කා.” මාලතී දිවුරුවාය.

“උඹ දන්නවද මෝඩියෙ ඒ කවුද කියලා?”

“කවුද අක්කෙ ඒ?”

“ඔය ඇත්තටමද උඹ අහන්නේ? උඹ තාම දන්නෙ නෑ ඒ දෙන්නා කවුද කියලා....”

“ම්හු!”

“යකෝ, ඒ ධනුෂ්ක අප්පොයි මිලින්ද මහත්තයයි!”

“අප්පො එංගලන්තෙලුනෙ....!”

නිතරම ගෙදරින් පිටව නොයන මාලතී ගමේ තොරතුරු දැන සිටියේ අඩුවෙනි. සිසිලියානා වුවද ගෙවත්තෙත් ගෙදරත් වැඩටම කල් ගත කළා විනා බැහැර නොගියාය.

කවුරුවත්ම නැති වෙලාවක් එනකං....

“ගිය සුමානේ ධනුෂ්ක අප්පෝ හදිස්සියේ ආපහු ඇවිල්ලා.... මිලින්ද මහත්තයත් මේ දවස්වල වලව්වෙ ඉන්නවලු. ඇයි, උඹ අඳුරන්නේ නැතිය?”

“පුංචි දවස්වල දැක්කට පස්සේ දැකල නෑ අක්කෙ. මිලින්ද මහත්තයය කිව්වෙ එරන්දතී කුමාරිහාමිගෙ මහත්තයාගෙ මල්ලිනේ? එයාව නං දැකලම නෑ, අහල තියෙනව මිසක්ක.”

“ඔය දන්න හරිය මදැයි... එතකොට කවුද පහළට බැහැල ආවේ.... එයා කොයි වගේද කියපංකො බලන්ඩ...”

චන්ද්‍රා හොඳින් සවන් දුන්නාය.

“අඩමානයක් නෑ, ඒ ඇවිත් තියෙන්නේ ධනුෂ්ක අප්පො! හැබැයි කෙල්ලේ, විල්මට් මාමා හෙම ඕක දැන ගත්තොත් උඹව පට්ට ගහයි... දන්නවනෙ, මාමා අප්පොලත් එක්ක ආස්සරයක් නැති බව... බලාගෙනයි!”

“පිස්සුද අක්කෙ? ඒකමයිනේ මං මෙච්චර දවසක් අක්කා එක්ක මේක කියන්නත් බල-බලා හිටියේ- කවුරුවත්ම නැති වෙලාවක් එනකං.”

‘ඉටු-අනිටු’ ගණ පිළිබඳව තරමක පැහැදීමක් මටත් තිබේ. ඒ හැඟීම ඇති වුණේ ‘දිනමිණ’ පත්තරයට නම තැබීම ගැන....

“ඒක නං හොඳයි....! හැබැයි නංගියේ, මං නම් උඹට කියන්නේ- ඇඟට ගුණයි ආයෙමත් ඔය වෙලාවට ඇල්ලට නොගිහිං ඉන්න එක.”

එය මාලතී බලාපොරොත්තු නොවූ අවවාදයකි!

******

“අයියේ.... තමුසෙ මේවා විශ්වාස කළත් නැතත් කමක් නෑ. ඔයා ලියන පොතට නමක් දාද්දී හොඳ එකක් දානවා. නියම හාමුදුරු නමක් ඉන්නවා පිළියන්දල පන්සලක. අපේ ගෙදර plan එක බලලා කිව්වා ගෙදර නිතරම ලෙඩ-දුක්-අවුල් තියෙනවය කියලා.... බිත්තියක් කඩලා උළුවස්ස මාරු කරන්නත් කිව්වා.... යං ඒ හාමුදුරුවෝ මුණ ගැහිලා හොඳ නමක් තෝරාගන්න.” අපේ සුනිල් මට අවවාදයක් දුන්නේය.

ඕනාවට වඩා විශ්වාස නොකළත් ‘ඉටු-අනිටු’ ගණ පිළිබඳව තරමක පැහැදීමක් මටත් තිබේ. ඒ හැඟීම ඇති වුණේ ‘දිනමිණ’ පත්තරයට නම තැබීම ගැන කියවා තිබුණු විස්තරයක් හින්දාය. එහෙම කියෙව්වේ කොතැන තිබිලාද කියා නම් මතක නැතිය.

ඒත් හොයා බලද්දී අහු වුණේ, ඒ විත්තිය අන්තර්ජාලයෙත් තියෙනවා කියලාය.

“එවක විද්‍යාලංකාර මහා පිරිවෙනේ අධිපතීත්වය හෙබවූවෝ ප්‍රමුඛ පෙළේ පැවිදි පඬිවරයාණ නමක වූ සාර්ව භෞම පණ්ඩිත රත්මලානේ ශ්‍රී ධර්මාරාම මහා ස්වාමීන්ද්‍රයන් වහන්සේය.

පරම විඥානාර්ථ බෞද්ධ සමාගම් ප්‍රධානීන් තමා සඳරැසින් ඉවත් කළ නමුත් මෙතෙක් පවත්වාගෙන ආ ලේඛන කාර්යය අත්හැරීමට සූදානම් නැති බවක් පිරිවෙන්පති හිමියන් හමුවේ පැවසූ පෙරේරා මහතා නව පුවත්පතක් ඇරඹීමේ තම අදහස මුල්වරට හෙළි කළේය. අභිනව පුවත්පතට නමක් යෝජනා කරන ලෙසද ඔහු නාහිමියන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේය.

හාමුදුරුවන් වහන්සේ හොඳය කියුවේ ‘යුවති කිරිල්ලී’ නමය! (මුද්‍රණ දෙකක් පළ විණි.)

පෙරේරා මහතා සඳරැසින් ඉවත් කිරීමේ පසුබිම් කතාවත් නව පුවත්පත ඊට විකල්පයක් ලෙසින් බිහි කිරීම පිළිබඳවත් ගැඹුරින් කල්පනා කළ ධර්මාරාම නාහිමියෝ “සඳරැසට විරුද්ධව නම් හොඳ දිනමිණ කියා නොවැයි” ගත් කටටම පවසන්නට යෙදුණාහ. මේ කතා ප්‍රවෘත්තියට අනුව දිනමිණ පුවත්පතේ උත්පත්ති ස්ථානයත් ඊට නම් තැබීමත් සිදුව ඇත්තේ විද්‍යාලංකාර පින් බිමේදීය.

ක්ෂණිකව තීන්දු කෙරුණක් සේ දිස්වුවද ශ්‍රී ධර්මාරාම නාහිමියන් ලබා දුන් ‘දිනමිණ’ යන අකුරු සතර සිංහල ශබ්ද ශාස්ත්‍රයටත් අක්ෂර විද්‍යාවටත් අනුකූලවූ ද පුවත්පතකට අන්වර්ථ වන අන්දමේ අරුතකින් ද යුක්ත වූවකි. දිනමිණ පුවත්පත මේසා දීර්ඝ කාලයක් මෙරට දනන් තුඬඟ රැව් පිළිරැව් දෙන නමක් බවට පත්ව තිබීම ම ඊට සාක්ෂ්‍යයක් වැන්න. 

“හාමුදුරුවෝ ගණ ගැන දන්නවා වුණාට මගේ පොතට නමක් යෝජනා කරන්නේ කොහොමද පොත කියවන්නේ නැතිව....” මම සුනිල්ට කීවෙමි.

“ඉතිං අයියට පුළුවනිනේ නම් කීපයක් හදාගෙන යන්න.... එතකොට හාමුදුරුවෝ හොඳ එකක් තෝරලා දෙයිනෙ.” අපේ ලොකු නෑනා; මල්ලිකා යෝජනා කළේ එතකොටය.

හාමුදුරුවන් වහන්සේ හොඳය කියුවේ ‘යුවති කිරිල්ලී’ නමය!

උඹලගෙ අම්මාට දැං කීයක් විතර ඇද්ද? උන්දැට තාමත් යස අපූරුවට ඇසුත් පේනවා නේද...?

පොත පළ වුණාට පස්සේ සිංහල ගුරුතුමෙකු මේ නම ගැන කියා එව්වේ, මං නොදැන හිටි කාරණයකි. එතුමාට අනුව යුවති, කිරිල්ලී වචන දෙකම ස්ත්‍රී ලිංගික වදන්ය. එබැවින් වඩාත් යෝග්‍ය වන්නේ ‘යොවුන් කිරිල්ලී - යෞවන කිරිල්ලී’ වැනි නමක් යෙදීමය!

ඊට පසුව මුද්‍රණයකදී හෝ ඒ විදිහට නම වෙනස් කරන්නට මට හිතුණේ නැතිය.

“අද උඹලගෙ හේරත් මල්ලි ටවුමට ඇවිල්ල හිටියේ...” විල්මට් බීඩිය උරා දුම් උගුරක් පිට කළේය. සිසිලියානා වට්ටිය විවීම නවතා හිස එසවූවාය. හේරත් ඇගේ සොහොයුරෙකි. සිසිලියානාගේ වයස්ගත මව නැවතී සිටින්නේ හේරත්ගේ නිවසේය.

“හේරත් මල්ලි මොකොද කීවෙ...?”

“මුකුත් නෑ.... ඕං උඹලගෙ අම්මා කිව්වලු මාලතී කෙල්ලව දකින්න ආසය කියලා.... හුඟ දවසකින් උඹ එහෙ ගියෙත් නෑ නේද කෙල්ලේ....?”

“අනේ මයෙ දුවේ, දැන් ඉතිං කකුලත් හොඳ එකේ ගිහිල්ලා වරෙං මයෙ අම්මා.... මං බත් මුලකුත් බැඳලා දෙන්නං. කිරි අම්මා ආසයිනේ දුවේ උඹ එනවට...”

කියවමින් සිටි නවකතා පොත පසෙකින් තැබූ මාලතී හිස සැලුවාය.

“ඈ බං සිසිලි.... උඹලගෙ අම්මාට දැං කීයක් විතර ඇද්ද? උන්දැට තාමත් යස අපූරුවට ඇසුත් පේනවා නේද...?”

කඳු අතරින් පාර ඉදිරියට ඇදෙන්නේ දඟර ගැහෙමිනි.....

“ඇස්වහක් කටවහක් නෑ, පූරුවේ වාසනාව! මයෙ හිතේ දැන් අම්මට අසූපහත් පැනලා....”

“ඉස්සර මිනිස්සුන්ට තියෙන හයිය කොහෙන්ද දැන් ඉන්න අපිට? ඇයි ඉතිං, අපි කන තරමක් කන්නෙ වස-විසනේ.... කෘමිනාශකයි, රට පෝරයි...”

“කනවා විතරක් නෙවෙයිනෙ... තිස්සෙම බොන්නෙත් බඩවැල් බොකු ඔක්කොම දිය වෙලා යන එව්වාකොට....” ලද අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජනය ගත් සිසිලියානා ඇණුම් පදයක් එල්ල කළාය. විල්මට් පරාජය පිළිගත්තේ නිකම්ම නොවේ.

“උඹලටත් ඉතිං පේන්නේ මං පොඩ්ඩක් කටේ ගාගන්න එකමනේ.... ජරා වැඩ පුරුදු වුණාම ඉතිං ගෙදර ගෑනිගෙන් වුණත් කතන්දර අහන්න ඕනි තමයි...!”

4

නිල්වන් කඳු අතරින් පාර ඉදිරියට ඇදෙන්නේ දඟර ගැහෙමිනි. දෙපැත්තෙන්ම පෙනෙන තෙක් මානයේ තේ පඳුරුය. මෑතදී කප්පාදු කර ඇති තේ ගස් ළා දලුවලින් වැසී ඇති බැවින් වඩාත් ලස්සනය. ධනුෂ්ක රියේ කවුළුවෙන් පිටත දසුනට නෙත් යොමා සිටියේ ආසාවෙනි.

මිලින්ද නින්දකට වැටී සිටියේය. පැය කිහිපයක ගමන විඩාබර එකක් වුවද ධනුෂ්කට රථයේ යද්දී නිදන්නට නොහැකිය.

“මිලින්ද මාත්තියට නං ඔඳට නින්ද ගීල්ලා!”

බුලත් කහට බැඳී ඇති දත් පෙනෙන සේ රාමන් සිනා වුණේය. නිහඬව සිටිනවාට වඩා යමක් කතාබහ කරමින් වාහනය පැදවීමට රාමන් කැමතිය. එවිට වෙහෙස හෝ නිඳිබර ගතිය හෝ දැනෙන්නේද අඩුවෙනි.

මෙතෙක් දිනක් සිහිනයෙන් දුටු ඒ මුහුණ... සිය දහස් වාරයක් සිතෙන් මවා ගත්....

“එයාට මහන්සි ඇති.”

ධනුෂ්කගේ සිත සැතපුම් දහස් ගණනක් ඈතට ගොස් තිබිණි. රෝස්මරී.... ලූක්.... තවත් දහසක් දේ ගැන සිතට නැඟෙන්නේ සිතට අවශ්‍ය වූ නිසා නොවේ. ඒ කිසිවක් ගැන මතක් කර ගන්නට ධනුෂ්ක කැමති නැත.

අප්‍රසන්න සිතිවිලිවලට මැදි වී සිටි ධනුෂ්කගේ මුහුණින් පළ වූයේද නොපහන් බවකි. ඉදිරිපස කන්නාඩියෙන් ඒ මුහුණ දුටු රාමන්, පුංචි අප්පොට කතා කිරීමට මැළි වූයේය. ධනුෂ්ක ඔහුගේම සිතුවිලි විජිතයේ තනි වී සිටියේය.

“රාමන්, ඔහොම නවත්තපං ටිකක්!”

ධනුෂ්කගේ විධානය හදිසියේ ලැබුණු එකකි. කලබල වූ රාමන් රිය හසුරුවා ගත්තේ වෑයමෙනි. ගැස්සුණු මිලින්ද නින්දෙන් පිබිදුණේ එවිටමය. ධනුෂ්ක රියෙන් බැස්සේ මිතුරාගේ අතකින් අදිමිනි.

“කම් ඕන්... හරි අප්....”

‘පුංචි අප්පොත් මිලින්ද මාත්තියත් කොහෙද තමා යනවා?’යි සිතූ රාමන් හැරී බැලුවේ හොරෙනි.

තමා පසු කරගෙන ගිය මෝටර් රථය නැවැත්වූ බව මාලතීට දැනිණි. එහෙත් ඒ ඇයිදැයි එක එල්ලේ නොබැලූ ඈ යාන්තමින් හිස හැරවූවාය. රියෙන් බැස ගත් දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙකුගේ මුහුණ ඇයට අමතක නොවන්නකි.

මෙතෙක් දිනක් සිහිනයෙන් දුටු ඒ මුහුණ... සිය දහස් වාරයක් සිතෙන් මවා ගත් ඒ මුහුණ...

පතාගෙන ඇවිත්... - දෙවෙනි කොටස

ගෝල බාලයන්ට සැර කෙනෙක් වුණත් ඒ ටීචර් පුතාලා දෙන්නාට පත්තිනි අම්මෙක් වුණාය.

“ආනේ ඇත්තද? කුමුදුල අම්මේ, අපේ ගෙදරින් මායි සුනිලුයි ඇරෙන්න සේරමලා මුලින්ම ගියේ එහාට තමයි....”

පස්සේ සෝදිසි කරලා බලද්දීය එළි වුණේ ඒ ටීචර්ගේ සැර. ඉස්කෝලේ පුරාම ඇයව හැඳින්වුණේ ‘ කාලි අම්මා’ නමින්ලු. 

ඉස්කෝලේ ළමයින්ට කොච්චර සැර වුණත් තමුන්ගේ දරුවන් දෙන්නාට නම් ඒ අම්මා ‘පත්තිනි අම්මා’ තරමටම කරුණාවන්ත වුණු බවට මම සාක්ෂි දරන්නෙමි. ඒ අවුරුදු ගණනාවක් තිස්සෙම කුමුදුලාගේ ගෙදරට ආ-ගිය වෙලාවල අහන්නට- දකින්නට ලැබුණු දේවල් හින්දාය.

මට එහාට යැවුණේත් අමුතුම ක්‍රමයකටය!

අමද්‍යප තරුණ පුහුණු මුද්‍රණාලයේ පුහුණු වෙන පිරිසට මාසය අගදී වැටුප් ගෙවූ දාට පසුවදා අපේ මිතුරන් තිදෙනාගේ කතාබහ වෙනස් වෙයි. එදාට එයාලා කතා කරන්නෙම කලින් දවසේ බැලූ චිත්‍රපටයක් ගැනයි. එහෙම කතාබහ කෙරෙන්නේ අපේ කෑම වේලාවේදීය.

‘ඊයේ එයාලා මොකක්ද බැලුවේ- කොහෙදිද බැලුවේ- කීයටද ගෙදර ගියේ’ වගේ සේරම ‘දත්ත’ මට නිකම්ම එකතු කර ගන්නට ලැබුණේ ඒ සංවාද තුළින්ය.

පඩි ගත්තු ගමන්... (මේ 1963 දී නුගේගොඩ ක්වින්ලන් සිනමා ශාලාවයි.)

මාස දෙක තුනකට පස්සේය, මගේ විශ්ලේෂණ ආශ්‍රයෙන් මා දොඩමළු වුණේ.

“කුමුදුටයි, ඒකනායකටයි වැඩිය නිදහසක් ගෙදරින් තියෙන නෙවිල්ටත් එක්කම කියන්න දෙයක් තියෙනවා.... හැබැයි මේක අහන-නාහන එක ඔයාලගේ වැඩක්. ටිකාක් හරි ඔයාලට වැඩිය වැඩිමල් කෙනෙක් විදිහටයි මම මේක කියන්නේ ...

-ඔයාලා තුන් දෙනා මටත් වැඩිය මහන්සි වෙලානේ මාසයක් පුරා press එකේ වැඩ කරන්නේ.... එහෙම කරලා; මාසයක් පුරා වැඩ කරලා අතට ගන්න ඩිංගත් ගෙදරට ගෙනියන්නේ නැතිව කෙළින්ම film hall එකකටයි, මොකක් හරි හෝටලේකටයි ඉස්-ඉස්සෙල්ලාම වියදම් කරන එක හොඳයිද?

-පොඩි පඩියක් වුණත් ඒක හරි ගෙදරට අරගෙන යන එකත් සිරියාවන්තකමක් කියලා හිතෙන්නැද්ද? එහෙම කරලා ඊට පහුවදාට බැරිද ඔය film බැලිල්ලයි... හෝටලේකින් කන්න යන එකයි කරන්න...”

මගේ කීම එයාලා තුන් දෙනාගෙම හිතට වැදුණා වගෙය පෙනුණේ.

“...films විතරක් නෙවෙයි... හොඳ නාට්‍යවලුත් ගොඩක් තියෙනවා... මාත් එක්කම යංකො දවසක එකක් බලන්න....”

නාට්‍ය බලන්න ගියාම නං වෙනදට වඩා රෑ වෙයි නේද?

ඊට පස්සේ දවසක එහෙම යන්නට ලැහැස්ති වුණාම, කුමුදුලාල්ට ප්‍රශ්නයක් මතු වෙලාය.

“බැහැ නිමල් අයියේ.... අපේ අම්මත් එක්ක බැහැනෙ. මෙච්චර දවසක් අපි film එකක් බලන්න ගියෙත් ගෙදරට හොරෙන්. ඔයාම කිව්වනේ නාට්‍ය බලන්න ගියාම නං රෑ වෙයි කියලා. ඉතිං මං මොනවද ගෙදරට කියන්නේ?”

“ඇයි ඇත්තම කියන්නේ නැත්තේ? කෙළින්ම අම්මට කියන්න ඔයා යන්නේ අපිත් එක්කය කියලා.”

“කිව්වට එයා කැමති වෙන්න එපැයි.”

“හරි.... අද හවසට ගෙදර යන ගමන් මමත් එනවා ඔයාලගේ ගෙදරට. මම අම්මට කතා කරන්නංකො.”

එහාට ගියාම කතාබහ පටන් ගැනුණු විදිහ හෝ පවත්වාගෙන ගිය විදිහ හෝ එච්චර වැදගත් නැත. මට මතකත් නැත.

හොඳටම මතක තියෙන්නේ ‘කාලි අම්මා’ ටීචර්; ගම්ලත් ටීචර් එතෙක් දැනගෙන නොහිටි පාඩමක් එදා ඉගෙන ගන්නට ඇති බවය.

හිතවතෙකුගේ මංගල්‍යොත්සවයකට ගිහින්- කුමුදු, නෙවිල්, විජිත් හා නිදි 

“අම්මේ.... තවමත් අම්මට කුමුදුව පොඩි පුතා වුණාට එයත් දැන් ඉලන්දාරියෙක්නේ. චිත්‍රපටියක්, නාට්‍යයක්, සංගීතයක්, පෙරහරක් වගේ දේවල් බලන්න යන්න හිතෙන්නේ මේ කාලෙටනෙ... තමන්ට එච්චර ආසාවක් නැතත් යාළුවො යනකොට යන්න හිතෙනවනෙ.... අම්මාම වුණත් කෙල්ල කාලේ කොහොමද හිතන්න ඇත්තේ.... මතකයිද?” මං ඔහොම දේවල් කියද්දී කුමුදුල අම්මා මෝදු වෙනවා දැනුණේය.

“....කුමුදු අම්මට ඇත්තම කියලා එහෙම ගමන් යන එක හොඳයි නේද, වෙන-වෙන බොරු කියලා යනවට වඩා?”

“නෑ... නෑ... නිමල්. අපේ පොඩි පුතා මට එහෙම බොරු කියන්නෑ...”

“කොච්චර එකක්ද කුමුදුල අම්මේ? කොච්චර එකක්ද? අම්මට ඔච්චර ආඩම්බරෙන් ඔය කතාව තව ගොඩාරියක් කල් කියන්න වාසනාව ලැබෙන්න ඕනි. මාත් එයාට කතා කළා, අපේ කට්ටිය එක්කලා නාට්‍යයක් බලන්න යන්න. ගිය සතියෙ... මේ හාදයා බැහැයි කිව්වනේ... අම්මා එපැයි කියාවි කියලා...

-මගෙත් එක්ක සැරෙන්-සැරේ කුමුදුම අම්මලා ගැන කියලා තිබුණු දේවල්වලින් මම තේරුම් අරන් තිබ්බේ, අම්මා කොහොමද හිතන්නේ කියලා. අම්මත් ටීචර් කෙනෙක්නෙ....

නෙවිල් අම්මාටත් මාව හඳුන්වා දුන්නේය!

“ඉතිං නිමල්ලා නාට්‍යය බලන්න ගියාද?”

“නෑ, නෑ. තාම ගියේ නෑ. මට හිතුණා ඇවිත් මමම අම්මට කියනවා කියලා....”

අම්මාගෙන් වරම් ලැබිණි. ඊට පස්සේ කුමුදුත් අපේ ගෙදරම කෙනෙක් වගේ වුණේය. ටිකෙන්-ටික ඒ සුහදත්වය වැඩි වුණේය.  

ඊට පස්සේ දවසකය, කුමුදු යෝජනාවක් ගෙනාවේ. ඒ නෙවිල් දින දෙක-තුනක් වැඩට ආවේ නැති වෙලාවකය. “නිමල් අයියේ, යමුද නෙවිල්ලගේ ගෙදර ගිහින් බලන්න. ඌට ලෙඩක්වත්ද දන්නෑ.”

“හෙට සෙනසුරාදනෙ. හෙටත් ආවේ නැත්තං යමු නේද කුමුදු!”

ඊට පසුවදා; සෙනසුරාදා අපි දෙදෙනා එහි ගියෙමු. මේ යක්ෂයා ගෙදර නැවතිලා තිබුණේ නිකම්ම නිකංය; කම්මැලිකමටය.

“අපේ මැනේජර් මහත්තයා.....” නෙවිල් තාත්තලාට මා හඳුන්වා දුන්නේය. අම්මාටත්....! පළමු හමුවෙන්ම එයාලාත් මගේ මිතුරු ගොන්නට එකතු වුණෝය.

නෙවිල් හරහා ගොඩාරියක් අය මගේ.... (2014 නිදිගෙ උපන් දින සාදය දා...)

එච්චරකුත් නොවේ. නෙවිල්ගේ මිතුරන් වුණු W.A. ප්‍රියන්ත, ඔහුගේ සොහොයුරු නලින් ප්‍රියදර්ශන, දයානන්ද, අජන්ත, තුවාන් මිස්කින්, D.K. රවීන්ද්‍ර චන්ද්‍රලාල්, හරිශ්චන්ද්‍ර, දයා රණසිංහ වැනි ලොකු පිරිසකුත් ඒ මිතුරු ගොන්නටම එකතු වුණෝය. ඒ කාලේ නලින් අපොස උසස් පෙළ විභාගයට සැරසෙමින් හිටියේය. එය සමත්වී වෛද්‍ය විද්‍යාලයට ගියායින් පස්සේ නලින්ගේ බැචාලා පිරිසකුත් මේ මිතුරු ගොඩට වැටුණාහ. අයස්මන්ත පීරිස්, චමින්ද පෙරේරා, ශිරන්ත පෙරේරා, හඳුන්ගේ අරුණලාල් පෙරේරා,  HAD ඩොනල්ඩ්....

W.A.L. ප්‍රියන්ත, නලින් ප්‍රියදර්ශන දෙන්නා මට මුණ ගැසුණේ නැතිනම්.... චිත්තම්මා පෝස්ටුවත්, අපේ trip ගැන ලියවුණු විස්තරවලින් බාගයක්මත් ලියවෙන්නේ නැත. (තව ලියන්නටත් තිබෙයි.)

‘බක්කරේගේ pork දානය’ ඒ එක trip එකක් ගැනත්, හිතවත් දයානන්ද ගැනත් ලියැවුණකි. 

A.C.පෙරේරා දොස්තර මහත්තයා, ශිරන්ත දොස්තර මහත්තයා, ඩොනල්ඩ් දොස්තර මහත්තයා මේ ලියන නිදිගේ ජීවිතයට බලපෑම් කළේ එක වතාවක් - දෙකක් විතරක් නොවේ.

‘යකුන් බලන්නට ගිය යක්කු’...,‘අකල් මරණෙකට හවුල්වී’..., ‘අපේ කුණු අපට එපාවී’ posts ත්‍රිත්වය විතරක්ම වුණත් කියවලා ඇති කෙනෙකුට ඒ කාරණය අමුතුවෙන් කියන්නට ඕනෑ නැත. ඒවා ගැන විශේෂයෙන් ලිව්වේ, ඒ විස්තර ලියුවේ කාලයකට ඉහතදී බැවිනි.

ඔය නියුඩ් පෝස්ටරයක් එහෙම කාට හම්බ වුණත්, ගෙනැල්ලා ගහන්නේ නෙවිලගේ කාමරේ බිත්තියක!

අයස්මන්ත, මර්වින්, ඉන්දිරා වැනි තවත් බොහෝ දෙනෙකුත් මගේ ජීවිතයෙදී අමතක කරන්නටම බැරි උදවිය අතරේ සිටිති. හැමදාම ඒ හැම දෙනා ගැනම ලියන්නට බැරිය. අදාළ වෙලාවට කරළියට කැන්දන් එනවා විතරය.

දැන් කුමුදුලාල්ව කැඳවා ගන්නෙත් එහෙමය!

ඉතින්, මං එහාට යන දිනවල නෙවිල්ගේ අම්මා තාත්තාට අමතමින් හිටියේ ‘බාසුන්නැහේ’ නමින්ය. ඉක්මනින්ම එය ‘බාසුරු’ වුණේය. ඒ ටෙලි නාට්‍යයක ‘සුමින්ද සිරිසේන’ බාසුරු චරිතය රඟපාන විටදීය.

මේ අලුත් බාසුරු හැබෑම අයිඩියානන්ද කෙනෙකු වුණේය. ඒ විත්තිය වැඩියත්ම දැක්කේ මං වහන්සේ වෙන්නට ඇතිය.

“නිමල් අයියේ, මූ නැතත් අපි සේරම වළ බහින්නේ මුගේ කාමරේ. හරියට ඒක අපේ එකක් වගෙමයි. ඒ කාලේ ඔය බාගෙට හෙළුවෙන් ඉන්න කෙල්ලෙක්ගෙ පෝස්ටරයක් එහෙම හම්බ වුණාමත්, අපි ඒක ගහන්නේ මුගෙ කාමරේ බිත්තියක.

-Drink එකකට set වුණාමත් එහෙමයි... නෙවිලා නැත්තං තාත්තම බයිට් හදවලා දෙනවා.... full සපෝර්ට්. මේකා එන්න කලින් පොරත් ෂොට් එකකුත් දානවා සමහර දවසට....” නෙවිල්ගේ මිත්‍රයන්ට තවමත් රසබර මතකයක්ව තියෙන්නෙ නම් තාත්තාගෙ ඒ ගතියයි.

ඒ ආප්ප සූදානම අරලියගහ මන්දිරයේ එකටත් වඩා ඉහළ විදිහය!

“අපේ තාත්තා කිව්ව හලෝ, ඔයාලගෙ අම්මලාව අපේ ගෙදර එක්කන් එන්න කියලා රෑ කෑමකට.... ආප්ප පාටියකට.”

නෙවිල් අපේ ගෙදර හැමෝගෙම හිතවතෙකු වුණාට පස්සේ දවසක කීවේය!

එතකොට ආප්ප කාලා පනින ජාතියේ; අරලියගහ මන්දිරයේ ආප්ප දන්සැලේ කතන්දර එහෙම සිද්ද වෙනවා තියා හිතලාවත් තිබ්බ කාලයක් නොවේ. බාසුරු උන්නැහේගෙන් ඒ ආරාධනය කෙරිලා තිබුණෙත් අපේ අම්මා ලංකාවට ඇවිත් හිටි දවසකය!

මට මතක හැටියට නම් ‘Hong Kong’ වැඩේ සිද්ද වෙච්චි වතාවෙමය.

ඉතිං අපි නෙවිල්ලාගේ ගෙදරට ගියෙමු. එතකොට එයාලා හිටියේ තලපත්පිටියේය. “ඔන්න නිමල් ඔයාලටමයි ආප්ප පුච්චගෙන කන්න තියෙන්නේ!” නෙවිල්ල තාත්තා කිව්වේය. එහෙම කිව්වේ මාව ගෙයි වම් පැත්තේ පිළිකන්නට කැන්දා ගෙන ගිහින් පෙන්වලාය. එතැන වෙරළු ගහ යට මේසයක් තියලාය. මේසයේ වටේටම අඟල් දෙක තුනක විතර උසට ලී පටිවලින් රාමුවක් ගහලා වැලි පුරවලාය. ඒ වැලි උඩ ලයිසන් ගල්වලින් හැදුව හුරුබුහුටි ළිප් දෙකකි.

මොනවා තිබ්බත්, ඒවා සූදානං කෙරෙන්නේ නෙවිල් අතිනි...

ඒවාට වම් පැත්තෙන් ආප්ප පිටි මුට්ටිය, තලතෙල් දැමූ පීරිසිය හා  කුඩා රෙදි පොට්ටනිය, ආප්ප හැන්ද වගේ අඩුම-කුඩුමය. මේසයේ දකුණු පැත්තේ කෙළවරේ එකම මිම්මට මැනලා කැපුවා වගේ හීනි ලී පතුරු දරය. ඊට ටිකාක් එපිටින් තවත් මේසයක් උඩ ‘සීනි සම්බෝල, කට්ට සම්බෝල, ලුණුමිරිස්, මාළු ඇඹුල් තියල්, කුකුල් මස් හා පරිප්පු දීසි හා පිඟන්ය....’

මගේ මනසේ ඒ foto එක තවමත් තියෙනවාය.... එදා දැනුණු ‘ගතිය’ තරු පහේ හෝටලයකදීවත් මට නම් දැනිලා නැත. එහෙම විභූතියක්....

බාසුරු උන්නැහේ එහෙව් අයිඩියානන්ද කෙනෙකි! ඒ ජානවලින් නෙවිල්ට ඇවිත් තියෙන්නේ කොටහක් විතරයි වගේය. මට නං හිතෙන්නේ ඒ කොටහ වුණත් හොඳටම ඇති කියලාය.

කවුරු එක්ක trip එකක් ගියත්, මධු සාදයට වීදුරු- බෝතල්- අත් පිස්නා- bite දීසි- අයිස්- shandi සේරම සූජානං කෙරෙන්නේ මේ හාදයාගේ අතිනි. ‘මේ දෙන්නා තමයි අපේ මිනිස්සුන්ව නරක් කරන්නේ... මෙයා ඒ මිනිසුන්ට ඕනි කියන බයිට් හදලා දෙනවා... අරයා ඒවා ලස්සනට අඩුක් කරලා වැඩේ ලැහැස්ති කරනවා!’ අපේ හිතවත් නෝනලා හිටි ගමන් සොඳුරු දෝස්මුර දාන්නෙත් ඔය prepare කර දීම හින්දාය.

හරි හැටියටම ඒ බණේ තේරුම් ගියේ.....

වියපත් වීම ගැන හිතන්නටවත් අකැමතිව හිටි නිමල් දිසානායකට හරි හැටියටම ඒ බණේ තේරුම් ගියේ ආච්චී; දසනායක රත්නවතී වාරු නැතිව යන හැටි දැක්කාමය. ඊළඟට නෙවිල්ලාගේ තාත්තා අසනීප වුණාමය. ඒ පෝලිමට ඊළඟට එකතු වුණේ කුමුදුලාල්ලගේ අම්මාය; නෙවිල්ලගේ ලොකු අයියා නිමල්ය.

අපේ ආච්චී නම් බලාගෙන හිටිද්දී දිරාපත් වුණේ වයස හින්දාය.

නෙවිල්ල තාත්තා- ලොකු අයියා, කුමුදුල අම්මා වගේ අය කඩා වැටුණේ ලෙඩ-රෝග හින්දාය.

‘අනිච්චා වත සංඛාරා’, ‘ආරෝග්‍යා පරමා ලාභා’ කියන්නේ ඕනෑම කෙනෙකු අහලා ඇති දේවල්ය. ඒත් එව්වා හරි-හැටියට ඒත්තු ගැන්වෙන්නේ අපේ ඇස් ඉදිරිපිටටම ආවාමය; අපේ ඇඟේ හැපුණාමය.

නෙවිල්ලා තාත්තාට හැදුණේ මුඛ පිළිකාවකි. වගකීම් රහිත කෙනෙකු විදිහට මා දැක තිබුණු නෙවිල් අනුරසිරි පිළිකා රෝහලේ තාත්තා ළඟ රෑට-රෑට තනි රකිනවා දැක්කාමය, මට පුදුම හිතුණේ. (එයාලගේ ලොකු අයියා නිමල්, පොඩි අයියා මෙරිල් එහෙම ඒ ඉස්පිරිතාල රාජකාරි කරද්දී නම් මට අරහෙම පුදුමයක් දැනුණේ නැතිය.)

හොඳ හිතවතුන් ගොඩක් කල් ඇතිවම මගේ ජීවන මාර්ගයට එවා...

ජීවිතය එහෙමය! පාඩම් කියා දෙන්නට ගත්තාම කිසිම ලෝබකමක් නැත.

දෙපා අවසඟ පාපන්දු ලෝලියා; රාජමනී අංකලුත් පිළිකාවට ගොදුරු වෙද්දී..., අපේ සුනිල්ගේ බිරිය මල්ලිකා පිළිකාවට බිලිව දුක් විඳිද්දී.... මටත් ඒ රෝගයම ‘කොකම් පාවි’ යැයි කවදාවත් මට නොහිතුණු හැටි!

නමුත් ඒ කාටවත්ම නොලැබුණු වාසනාවකුත් දෛවය මට උරුම කර දුන්නේය.

ඒ ව්‍යාපාරික- ඉංජිනේරු- දොස්තර වැනි විවිධ වෘත්තින්හි නියුතු හිතාදර කල්‍යාන මිත්‍රයන් රැසක් කල් ඇතිවම මගේ ජීවන මාර්ගයට එවීමෙනි. අදටත් මට මහෝපකාරී වෙන ඒ අයගෙන් 95%ක්ම ආවේ නෙවිල්ගේ contacts හරහාය! ඉතිං නෙවිල් ගැන වෙනම නොලියා කොහොමද?

මට කොච්චර උදව්-උපකාර කර තිබෙතත්, තවමත් කරනවා වුණත් මට නෙවිල්ව පෙනෙන්නේ ලොකු අඩු-පාඩු ගොඩක් තියෙන කෙනෙකු හැටියටය. ‘තමුසෙ මහ කොන්ද පණ නැති සෙවලයෙක් හලෝ!’ මගේ පඩික්කම් කටෙන් තවමත් ඒ මනුස්සයාට කියවෙයි. එහෙම කියවෙන්නේ මේ මනුස්සයා අවශ්‍යම වෙලාවටවත් ‘පෙණය පුප්පන්නේ නැති’ නිසාය. ඉතිං සමහරු මේ පෙණය කරන්නේවත් නැති හිත හොඳකම නිසා දර මිටිය බඳින්නටත් මේ යකාව පාවිච්චියට ගනිති.

එයාගේ ගතිය මට නැති එක ඒ මනුස්සයා දකින්නේ මගේ ‘පොළොං’ ගතියක් විදිහටය. එහෙමත් නැතිනං කිසිම සීමාවක් නැති දරදඬු - ගතියක්; නපුරුකමක් විදිහටය.

මිනිස්සු ගොඩක් දෙනා ප්‍රතිපත්ති වෙනස් කරනවා, වාසියට!

මං එළිපිට පිළිගත්තේ නැතත් ඒ අදහසෙන් වැඩි කොටහක් ඇත්තය. මං නපුරුය; දරදඬුය; පළිගැනීම නොකරත් පොඩි hint එකකින්වත් return එකක් හෝ දෙනසුලුය.

ඊයේ පෙරේදා දවසකත් ඔය කතාව ඇදිලා ආවේය. “ඔයා කියන ජාතියේ මිනිස්සු මේ ලෝකේ නැහැ නිමල් අයියේ....  නෙවිල් අයියා ළඟ විතරක් නෙවෙයි, මගෙ ළඟත් ඔය සෙවලකම තියෙනවා... මිනිස්සු ගොඩ දෙනෙක් මෝඩයි; තමන්ගේ වාසිය බලනවා; බොරු කියනවා; ප්‍රතිපත්ති වෙනස් කරනවා... නැද්ද නෙවිල් අයියේ...”

“මොනා කියනවද මචං...? පීරිස්, මේ යකාගේ හැකර කට නැත්තං....” ඉතිරි හරිය කියන්නට ඉඩක් මගෙන් නෙවිල්ට ලැබෙන්නෙම නැත.

“හිතේ ඇති... එහෙනං අනිත් මිනිස්සු මාවත් තමුසෙ වගේම මස් කඩේ කොක්කේ එල්ලලා හුඟක් කල්....”

“හරි හරි.... ඔයා හරි....” අයස්මන්ත, මර්වින් වගේ අය එහෙම වෙලාවට ‘ගින්න නිවන්නට’ තැත් කරති.

“මට එහෙම නිකම්ම දිනුම එපා. මගේ පුරුදු මට. මගේ පොළොං ගති මට... මට වැරැද්දක් කරපු අයගෙන් මං පළි ගන්න යන්නෙ නෑ... හැබැයි ඒක කීයටවත් අමතක කරන්නෙත් නෑ.... මං ඉපදිලා තියෙන විදිහ වෙන්නැති, මට නිකම්ම නිකං දේවල්වත් ලේසියෙන් අමතක වෙන්නෙ නැති එකේ එව්වා විතරක් අමතක වේවිය.”

අපොයි ඔව්, මේකගෙ හෙනහුරු මතකේ හින්දනේ...

“අපොයි ඔව්! පීරා, මේකගෙ මේ හෙනහුරු මතකේ හින්දනේ මචං, අපිටවත් මතක නැති අපේ රෙද්දවල් මූ චීත්තවාහිනියට ලියන්නේ... අපි එපයි කියද්දී.... ලියා ගන්නවකො තමුසෙගෙ xත්තවල්, අපේ ඒවා ලියන්නේ... නැද්ද පීරා?” 

“ඒකට ඉතිං තමුසෙලා මාව අතහැරල දානවා. මට හම්බ වෙන; මගෙත් එක්ක කතාබහ කරන; මගේ දුකට-සැපට ඉන්න අය කියන්නෙත් මගේ ජීවිත කතාවේ කොටසක්නෙ.... මම ඒවා ලියනවා තමයි...” මගෙන් කියවෙන්නේ එහෙමය. එහෙම කිව්වත් මා කොතරම් වෙනස්වී ඇත්දැයි හොඳින්ම දන්නෙත් මාය. මේ මිතුරන් නිසා මම පෙරට වඩා යම් තරමක් හෝ මෘදුවී සිටින්නෙමි. ඍජුවම කිව යුතුය. යම් තරමකට විතරය!

මිනිහෙකු යම් තරමකට මිස, 100%ක් වෙනස් වෙනවාද? එහෙම වුණොත් මුල් මනුස්සයාගේ අනන්‍යතාව ඉතිරි වේවිද?

ඒවා හිතා බලන්නට ඉඩක් ලැබෙන්නෙත් හැමෝටම නොවේ! සමහර දෙනෙකුට විතරය.

“අම්මේ, කවුද ඇවිත් ඉන්නේ බලන්නකො.”

“කවුද චූටි?”

“ඔයා අඳුරන එක්කෙනෙක්.... කවුද කියලා බලන්නේ නැතිව දැනගන්න පුළුවන්ද?” නෙවිල් අම්මාට නොපෙනෙන්නට මට ඉඟි මරමින් කිව්වේය.

මම දන්නෙ නැහැනෙ!

“අම්මට මොකද මාව අමතක... නේද අම්මේ...” මම ඇසුවෙමි. ම්හු! අම්මා නෙවිල්ගේ පැත්තට හැරුණාය.

“මම දන්නෙ නෑනෙ බං... හොරෙක් වගෙයි චූටි.”

“හොරු එනවද අම්මේ මහ දවල්ට?”

“දවල්ට නේන්නං හොරුන්ට එන්න ලේසි! කවුද බං මේ?”

නෙවිල්ලා අම්මාට මාව හඳුනා ගන්නට බැරි වුණු මුල්ම වතාවය මේ. දැන්-දැන් ඇයගේ ඩිමෙන්ෂියා රෝගී තත්ත්වය උග්‍ර අතට හැරෙමින් පවතී. අපේ මානෙල් නංගිලාගේ ගෙදරට යමින් ගමනය මා එහාටත් ගොඩ වැදුණේ.

“ඔය ළමයා කොහෙද යන්නේ? අපේ චූටිත් එක්කද යන්නේ? ඉක්මනට ආපහු එනවා නේද?” ප්‍රශ්න කෝටියකි. ඒ මදිවාට එකම ප්‍රශ්න නැවත නැවත.....

නෙවිල් ඇඟපත දොවාගෙන එන තෙක්මත් අම්මාට මා කවුරුන්දැයි මතක් වුණේ නැතිය. ඒත් අප දෙන්නා පිටත් වෙන්නට හදද්දී අම්මාගේ සිහිය ආවේය. “ඉක්මනට එනවා නේද නිමල්?”

ඒක ඔය ලෙඩේ හැටි... එයාලා ටිකෙන්-ටික පුංචි කාලෙට යනවා...

සංසාරය මෙහෙමය! එදා ආප්ප පාටිය දවසේ, අර හුරුබුහුටි ළිප් දෙකට දමන්නට පසෙකින් තියා තිබුණු දර සේරම මේ අම්මාගේ දුම් මැස්සෙන් අරගත් ඒවාය. කෝපි ගස්වලින් කපන අතු, වත්තට එළිය වැටෙන්නට පාහින අඹ- පේර අතු, වැටෙන පොල් අතු සේරම එකම මිම්මකට කපලා- තීරු කරලා- වේළලා දුම් මැස්සේ අඩුක් කළේ මේ අම්මාය. වත්තේ වෙරළු ගහෙන්, පොල් අඹ ගහෙන්, පැණි වරකා ගහෙන්, සුදු ජම්බු ගස්වලින් වැටෙන කොළ සේරම දවසට දෙපාරක් අතුගාලා දැම්මේ මේ අම්මාය. දැන් හැරමිටියක වාරුවෙන් ඇවිදින්නේ මේ අම්මාය!

“මේ දවස්වල අපේ අම්මට එයාගේ අම්මවයි තාත්තවයි තමා වැඩියත්ම පෙනෙන්නේ.”

“ඔය ලෙඩේ එහෙම තමයි මචං... එන්න එන්නම එයාලා එයාලගේ පුංචි කාලෙට යනවා. වර්තමානය ඉක්මනට අමතක වෙනවා....” අයස්මන්ත පීරිස් මහත්තයා කියන්නේ ඩිමෙන්ෂියා රෝගයේ ස්වභාවයයි.

“හරිනෙ මචං..... -අන්න අම්මයි තාත්තයි දෙන්නා මාව හොයනවා බං.... චූටි... චූටි. කොහෙද බං උඹ ගියේ?- කියලත් පෙළක් වෙලාවට අම්ම කියනවා මම ළඟ ඉද්දිම...

-මේ මම මෙතැන ඉන්නෙ අම්මේ- කිව්වමවත් මාව අඳුරගන්නෙ නැහැ සමහර වෙලාවට. උඹ චූටිද? කියලා අහනවා.... අර ජංගි කොටේ ඇඳගෙන දුව-දුවා ඉන්න අපේ චූටිව බං මම හෙව්වේ- කියලත් කියනවා පීරා!” ....