තිස් එකේදී... -විසිවෙනි කොටස

“හොඳට බලා ගන්න රංජි. ඔයාටත් මේවා කරන්න වෙයි.” අම්මා කියන්නේ ‘හෙද නිලධාරි’ පට්ටමක් දැනටමත් මට හම්බ වෙලා වගෙනෙ.

“මෙයාලට නම් ඕනි සතියේ දවස් හතම මාව මෙහාට ගෙන්න ගන්න. ඒත් රංජි, මං මෙහාට එන්නෙ සුමානෙට දවස් තුනයි. දවසක් ඇර දවසක්. අනිත් දවස් තුනේ මම මේ වගේම ලෙඩ වෙච්ච තව එක්කෙනෙක්ව බලනවා. එක අත්තකම එල්ලීගෙන ඉඳල බැහැනෙ...”

එංගලන්ත වෛද්‍යවරුන් පවසා තිබුණු විදිහට නම් අම්මාට තව වැඩි කාලයක් ඔරොත්තු දෙන්නට…

අපේ අම්මා නිතරෝම හිතුවේ එහෙමය. ඒ පැත්තෙන් නං අපට අම්මා එක්ක හැරෙන්නටවත් බැරිය. අම්මාට බලා ගන්නට ලැබෙනවා යැයි කියූ ලෙඩුන් වැඩි හරියක් හොඳටෝම අබල-දුබල වූවන්ය. එහෙම අය කාලයක් අල්ලා නොහිටින බව ඇත්තකි. ඒත් ඔවුන්ගෙන් කෙනෙකු මියයන්නටත් කලින්ම තමන් ගත යුතු ඊළඟ පියවර ගැන හිතා බැලීම පොඩ්ඩක් විතර හෝ අමානුෂික නැද්ද?

මං එහෙම හිතුවේ එදා; 1985දීය!

අද... මට එහෙම හිතෙන්නේ නැත!
දැන්; 2023 අප්‍රේල් 30 වෙනිදා සිට අපේ අම්මා ඉන්නේ මානෙල් නංගිලාගේ ගෙදරය. ඇයත් දැන් අර වාගේ රෝගිනියකි. තරමක ඩිමෙන්ෂියා තත්ත්වයෙන් හිටි අපේ අම්මා බඩවැලේ පිළිකාවකිනුත් පෙළෙන්නීය. එංගලන්ත වෛද්‍යවරුන් පවසා තිබුණු විදිහට නම් අම්මාට තව වැඩි කාලයක් ඔරොත්තු දෙන්නට බැරි වෙන විදිහය.
ඒ විත්තිය කියවුණාම එංගලන්තයේම සිටින අජිත් මල්ලී අම්මාගේ තනියට එහාට ආවේය. සමන්ති, දීපාල්, දීපානි තුන් දෙනාමත්- අම්මාගේ මුණුබුරු මිනිබිරියනුත්- හිත මිතුරනුත් හැකි හැම වෙලාවකම අම්මාගේ ළඟින් සිටියහ.

‘නර්ස් කෙනෙකුත් daily ඇවිත් අම්මව clean කරලා wash කරලා බෙහෙත් දීල යනවා.’ / ‘ඒ වුණත් අම්මා එයාලට wash කරන්න එපැයි කිව්වොත් එයාලා බල කරන්නේ නෑ.’ / ‘... කෑම ගැන වුණත් එහෙමයි. වැඩි appetite එකක් නෑ වගෙයි.’ / ‘දැන් අම්මගේ ළඟින් කව්රු හරි ඉන්නම ඕනි කාලේ.’

“එහෙම නං- අම්මත් ලංකාවට එන්න කැමතියි නං, මම අම්මව බලා ගන්නම්!” මානෙල් යෝජනා කළාය.
චූටි නංගී දීපානිය, ඉස්සෙල්ලාම ඒකට විරුද්ධ වුණේ. “මම අම්මව අපේ ගෙදර ගෙනියන්නං. එහෙ ඉඩත් තියෙනවා...” ඒත් ඒකට අකමැති වුණේ අම්මාය. බෑණාත්; ලොකු මහත් වුණු දරුවන් පස් දෙනෙකුත් ඉන්න එහෙට ගියොත් නිදහසේ ඉන්නට බැරි වෙතැයි අම්මා කියා තිබිණි.

“අම්මගේ හුස්ම තියෙනකල්ම එයාව බලා ගන්න අපිටත් පුළුවන්!” සුනිලුත් ඉදිරිපත් වුණේය. “ අම්මව ලංකාවට එක්ක එන්න බැරිද?”
“පොඩා, ඔයා ඉන්නේ බලංගොඩනෙ... මානෙල් අක්කත් දැනටම ගාමිණී අයියලගෙ අම්මව බලා ගන්නවා නේද?”

මානෙල් ඒකට විසඳුමක් හෙව්වාය. “අපේ අම්මා ලංකාවේ ඉන්නකල්, ගාමිණීල අම්මව බලා ගන්න එයාලගේ කෙනෙකුට කියමු.” ඒත් ගාමිණීට ඉන්නෙත් සොයුරන්ම තිදෙනෙකි. එක ලේලියෙක්, ඒ යෝජනාව ඇසූ විගසම ‘නැන්දම්මාව බලා ගන්නට බැරි යැයි’ පොලිසියේ පැමිණිල්ලක් පවා දැම්මාය.

පොලිසියේ අර විදිහේ පැමිණිල්ලක් දාල තියෙන්නෙත් ඒකෙ එකෙකුට ජරාව දීල වගෙයි!

පැමිණිලි විභාගයේදී නැන්දම්මාව ‘වැඩිහිටි නිවාසයක’ නවත්වන්නට උපදෙස් ලැබිණි. “අපි ඉන්නකල් ඒ මනුස්සයව එහෙම තැනකට යවන්න බෑ. කමක් නෑ, කාලයක් හිටිය වගේම ඒ මනුස්සයා අපේ ගෙදරම හිටියාවේ. අපේ අම්මත් ආවාවේ! මම දෙන්නවම බලා ගන්නං.” මානෙල් තීරණය කීවාය.

“පොලිසියේ අර විදිහේ පැමිණිල්ලක් දාල තියෙන්නෙත් ඒකෙ එකෙකුට ජරාව දීල වගෙයි.”
“කමක් නෑ මානෙල්, අම්මලා දෙන්නව බලා ගන්න එකට අපිත් ඔයාට උදව් කරන්නං. උදේටයි හවසටයි එයාලව හෝදවල ඇඳුම් මාරු කරනකොටනේ ටිකක් අමාරු. අපි ඒ වෙලාවට එන්නම්.” අසල්වැසි අම්මලා දෙන්නෙක්; හේමමාලි හා නිල්මිණි දෙන්නා අපේ මානිට පොරොන්දු වෙලාය.
දැන් සති හතරකටත් වැඩි කාලයක් තිස්සේ වැඩ සිද්ද වෙන්නේත් එහෙමය.

“ඒ වුණාට ලොකා, අපේ අම්මා කැමති නෑ, මං අම්මව හෝදන වෙලාවට හේමමාලි හරි නිල්මිණි හරි වුණත් මට උදව්වට එනවට. එයාට ලැජ්ජයි වගේ...”

ඇඳටත්, රෝද පුටුවටත් සීමාවී ඉඳින ගාමිණීලගෙ අම්මා එක පැත්තකය. Walker එක නැතිව වුණත් ගාටමින් ඇවිදින්නට පුළුවන්කම තියෙන; ඩිමෙන්ෂියාවෙනුත් පෙළෙන අපේ අම්මා අනිත් පැත්තේය. එහෙ සිද්ද වෙන රසබර වැඩ එමටය! ලියන්නට තරං වටින දේවල්ය.

“මානෙල්, ඔයාට තියෙන්නේ ගෙදර වැඩිහිටි නිවාසයක් කර ගන්න. තව සාමාජිකයෙකුත් දෙන්නං ඕනි නං.” මර්වින් කියයි.
“ඔව්, ඔව්. ඒක හොඳයි මානෙල්. ලොකු අයියට වැඩිය මාස ගාණක් වැඩිමල් කෙනෙකුත් ඉන්නවනෙ. එයත් වැඩිහිටි නිවාසෙට එයි, හාමිනේත් එක්කම.” නෙවිලුත් හතර අතේම වනයි.
“අඩෝ! වයස අනුවම නෙවෙයි මචං ලෙඩ වෙන්නේ. වෙලාවත්...” අයස්මන්ත මහත්තයාත් ඩිමෙන්ෂියා- පිළිකා රෝගීන් කිහිප දෙනෙකු ගැන කියයි. “අලුත් පරම්පරාව රට යන විදිහට, ඉස්සරහට තව කොච්චර වයසක අම්මල තාත්තලා තනි වෙයිද මන්දා. කවුද එයාලව බලා ගන්නේ...”

අපේ පවුලේ අලුත්ම තත්ත්වය ඔහොම ලිව්වේ ලංකාවේ දැන් තිබෙන කණගාටුදායක තත්ත්වය ගැන ඔබව දැනුවත් කරන්නටය. ඒ එක්කම මං වහන්සේ පත්වී සිටින ගැටලුකාරී තත්ත්වයක් ගැනත් කියන්නටය.

හැකි හැම විටෙකම මං ස්තුති භාවනාවක යෙදෙන විත්තිය ඔයාලට කිව්වනෙ. එහෙම භාවනාවේ නියැලෙද්දී අපේ අම්මාටත්, ගාමිණීලගේ අම්මාටත් ප්‍රමෝදය- සැනසීම- සතුට- සහනය ලැබේවායි කියලා ප්‍රාර්ථනා කළත්... ‘මොකක්ද නිදි, ඇත්තටම තමුසෙ ඔව්වයින් අදහස් කරන්නේ?’ යටි හිත අහයි. ‘මොකක්ද තමුසෙ පතන ඔය සහනය?’
ඇත්ත තත්ත්වය තේරුම් ගැනීම අමානුෂික වීමක්ද?

මට ඕනි වුණේ sex partner කෙනෙක්ම නෙවෙයි. හොඳ කම්පැනියන් කෙනෙක්.

කය දුබල වුණත්; අත-පය වාරු නැති වුණත්; ජීවත් වෙන්නටමද මිනිසුන් කැමැත්තේ? ‘ඔවුහු විඳවති’යි හිතෙන්නේ බලා හිඳින අපට පමණක්ද...  

අපේ අම්මාට දැන් එයා ඉන්නේ ලංකාවේ විත්තියත්, මානෙල් දුවගේ ගෙදර විත්තියත් අමතකය; බනාසේ පවුල ගැන විතරක් නොව අතීත දිවියේ ගොඩාරියක් දේවලුත් අමතකය.

නමුත් මගේ සමහර මතකයන්; ගොඩක් මතකයන් තවමත් ඉතාම තියුණුය. බනාසේ නිවසෙන් පිටත්ව එද්දී අම්මා සතුටෙන් ඉපිලී සිටි හැටිත් එහෙම මතකයන් අතරේ වෙයි.

“බනාසේ මහත්තයාගේ ලොකු පුතා කැමති වුණා මං නැති දවස් තුනට ඔයාව ගෙන්න ගන්න... එයා මට කිව්වා පළවෙනි සුමානෙ ඔයාවත් එක්ක ඇවිත් පුරුදු කරවන්න. හැබැයි මට තරං ගෙවන්න නං බැහැයි කිව්වා... ඒත් කමක් නැහැනේ රංජි. නිකම්ම ඉන්නවට වඩා.”

“ඩැඩාත් මොකක්ද වැඩක් ගැන මට කිව්ව අම්මෙ.”
“දැක්කෙ නැතැයි එයා හොයල දීපු එකේ තරම. පුළුවනි නං හොයපුවාවෙකෝ.”

ඊළඟ දවසේ අම්මා නැති වෙලාවකය, ඩැඩා බනාසේ වැඩේට එයාගේ අකැමැත්ත කිව්වේ.
“Please නිමොල්, don’t misunderstand me. උඹලගෙ අම්මා උඹටත් පුරුදු කරවන්න හදන life එක ජීවිතයක් නෙවෙයි සන්. Being honest; අවංකවමයි මම මේවා කියන්නේ... උඹට මේවා තේරුම් ගන්න පුළුවන් නිසා.
මට ලීලාව හම්බ වෙනකොට පෙනුණේ එයා මෙච්චර සල්ලිවලට ආසා කෙනෙක් විදිහට නෙවෙයි. එතකොට මාත් ලෝන්ලි life එක ගැන fed up වෙලයි හිටියේ. මට හිතුණා උඹලගේ අම්ම හොඳ house wife කෙනෙක් වෙයි කියලා. මට ඕනි වුණේ sex partner කෙනෙක්ම නෙවෙයි. හොඳ කම්පැනියන් කෙනෙක්. උඹට තේරෙනවද?” ඩැඩා කියන්නේ පරෙස්සමෙන් වචන තෝරා-බේරා ගනිමිනි.

“... Council Flat එකක් හම්බ වුණාම මම හිතුවේ ලීලාත් එක්ක බොහොම calm & quite ජීවිතයක් ගෙවන්න. ඒත් ලීලා හරි ඉක්මනට වෙනස් වුණා. හම්බ කරන එක ගැනම හිතන්න ගත්ත...
උඹම හිතල බලපං, බනාසේලගේ ගෙදරට යන්න පැය දෙකක්- එන්න පැය දෙකක්... ලීලා පැය අටක් එහෙ වැඩ කළොත් ඔක්කොම 12 hours! දවසෙන් බාගයක්. ඒකට වටිනා ගණනක් හම්බ වෙනවද?”

අනේ! ඔය ඩැඩා කියන්නේ එයා දන්නා තරමේ විදිහටය. ඒ මනුස්සයා ඇත්තම ඇත්ත දන්නවා නං...

අම්මලාගේ උපන් ගමේදී; බදුල්ලේදී ඒ කාලයේ මෙහෙම මුදල් හැංගූ...

අපි එංගලන්තයට ගිය වහාම, අපේ අම්මා අතන-මෙතන හංගගෙන හිටි පවුම් සිය ගණනාවක් රහසේම මගේ භාරයට පත් කළාය. “ඔයාලා යන දවස වෙනකල් මං සුමානෙන් සුමානේ දෙන සල්ලි පරෙස්සමට හංගල තියන්න. වැඩ කරනකොට හම්බ වෙන ගණන් අඩුවෙනුයි මං සැසිල්ට කියල තියෙන්නේ...” මේස්වල, පුංචි රෙදි උරවල හා පරණ ඇඳුම් අස්සේ සුරුණ්ඩි කර හංගා තිබුණු නෝට්ටු හොයා එකතු කර ගන්නට එදා අම්මා වෙහෙසුණු තරමක්...

අම්මලාගේ උපන් ගමේදී; බදුල්ලේදී ඒ කාලයේ මෙහෙම මුදල් හැංගූ ‘උණ බම්බු බැංකුව’ක් ගැනය ඒ වෙලාවේ එකෑවරම මට සිහිපත් වුණේ. ඒ සිදුවීම මගේ පළමු නවකතා පොත ‘යුවති කිරිල්ලී’ ලියද්දීත් ප්‍රයෝජනයට ගත්තෙමි.

“ඉතිං අම්මට පුළුවනිනේ මේවා එකවුන්ට් එකක දාලා තියන්න.”

“මෙහෙ ලංකාව වගේ නෙවෙයි රංජි. වැඩියෙන් හම්බ කරනවා නං වැඩියෙන් tax ගෙවන්න වෙනවා. ඒකයි...”
කතාව අතරේම- කඩදාසි කොළයක අම්මා දුන් සල්ලිවල විස්තර ලියා ඒක දික් කළාම, මට අපේ අම්මගෙන් අපූරු සහතිකයකුත් හම්බ වුණේය. (අදටත් මා එය සිහි කරන්නේ ලොකු ආඩම්බරයෙනි.)
“ඔය ගණන් හිලවු ලියල නුදුන්නත් මං දන්නවා, ඔයා අනුන්ගේය කියන සතයක්වත් ගන්නැති බව.”

“ඒ වගේම තමයි අම්මෙ, අම්මගේ ළඟ සල්ලි තියෙනවයි කියල ඩැඩා දැන ගත්තත් එයා ඒවට අත තියන එකක් නැහැ.”

“ඒක නං ඇත්ත. ඒ වුණාට රංජි- මගෙ ළඟ සල්ලි තියෙනවයි කියල දැන ගත්ත ගමන් සැසිල් අරක කරමු- මේක කරමු කිය-කියා මට වද දෙන්න පටන් ගන්නවා... අලුත් කාර් එකක් ගන්නත් එයාගේ හිතේ තියෙනවා... දැනටමත් ඩොරතිලව බලන්න සවුත් ඇෆ්රිකාවට යමු කියලත් තුන් හතර පාරක්ම කියලයි තියෙන්නේ.
මහ ලොකු අක්කා! දරුවොත් නෑ... සල්ලිත් තියෙනවා ව..කා..රෙ..ට. එවපංකෝ අපි දෙන්නට එහෙ එන්නයි කියලා ටිකට් දෙකක්. ඒ..ව බෑ!!”
අම්මාගේ තර්කවලට ප්‍රතිඋත්තර නොදී එදා නිස්සද්දව හිටියා වගේම ඉඳීමය, මෙදා ඩැඩා ඉදිරියේදීත් මං කළේ.

එයාම කතා කරගෙන- කරගෙන ගියේය. මම නිහඬව කන් දීගෙන උන්නෙමි.
“I do know Nimal, ලීලා ළඟ ඉතුරු කරගත් සල්ලි තියෙනවයි කියලා, මං හොඳටම දන්නවා! ලීලා ඔහොම හිතන්නේ එයාට තිබිච්ච hard life එක හින්දයි. එහෙම අය future එක ගැන බයයි. They don’t trust other people...”

Past කියන්නේ අතීතෙ... ඒක වෙලා ඉවරයි.

මම හිතුවේ ඩැඩාට අපේ කතාවේ මුල අමතක වෙලා ඇති කියලාය. ‘ඒත් කමක් නෑ, කියවන එකෙන් මේ මනුස්සයාගේ හිත හරි නිදහස් වෙනවනේ... පව් ඩැඩා! එයා මේ වගේ දේවල් අම්මා එක්ක කියන්න ගියොත් නං...’

වෙලාව ගත වීගෙන ගියේය. ඩැඩාගේ හිතේ හිරවී තිබුණු දේවල් ගොඩක් කියැවුණේය. ඒ මනුස්ස ප්‍රාණියාට දිග කාලෙකින් වෙන්නැති, හොඳ සවන් දෙන්නෙකු හමුවී තිබුණේ.
එහෙම ගිහිං ගිහිං ඊටත් පස්සේය, එයා කතාවේ මුල් කාරණයට බැස්සේ.

“Be careful my son! පරෙස්සම් වෙයං!!
Past කියන්නේ අතීතෙ... ඒක වෙලා ඉවරයි. උඹටත් හොඳටම අමාරු ජීවිතයක් තිබිලා තියෙන බව ඇත්ත. ඒක අත්තිවාරමක් කර ගනිං. ඒ foundation එක උඩ හිටගනිං මිනිහෙක් වගේ. එහෙම නැතිව ඒ අතීතය ‘ඔළුව උඩ තියෙන බරක්’ කර ගන්න එපා, my son.”

ඒ ළයාන්විත ‘my son’ කීල්ල මගේ බොක්කටම වැදුණේය. කඳුළුවලින් මගේ ඇස් දෙකම තෙත් වෙනවා මට දැනුණේ නැත. කෙනෙකු දරුවන් හා බැඳෙන්නේ ජාතක කිරීමෙන් හෝ කුසෙන් වැදීමෙන් හෝ විතරක්ද? අදහස්වලින් සමීප වීමෙනුත් පිටස්තරයන් එක්කලාත් එවන් නෑකම්- බැඳීම් ඇති වෙනවා නේද...

ඩැඩා කෝපි උගුරක් බී සිගරට්ටුවක් දල්වා ගත්තේය.

“Think again my son. උඹ බනාසේලා ගෙදර වැඩට යනවයි කියන්නේ, උඹත් අම්මගේ frame එකටම වැටෙනවා කියන එක. මං හෙටම ජෝට කතා කරන්නං. ජෝ මට කිව්වා උඹට දෙන්න job එකක් එයා ළඟ තියෙනවයි කියලත්.”

‘අම්මට සිරිගජ වේගෙන එනකොට දූලගෙ තොලකට වේලෙන්නේ
ගිංතොට නැන්දගෙ දූවරු හින්දයි ගඟබඩ පත්තුව     වැනසෙන්නේ’ කියල සව්දම් කවියක තියෙනවනෙ. ඒ වගේ, මට කරන්නට jobs හරි යාගෙන එන්නේ අම්මාත්- ඩැඩාත් අතර ඇති වෙන තරගයක් මැදින්ද?
ඒ දෙන්නා අතර විරසකයක් ඇති නොවෙන විදිහටය, කරන දෙයක් කළ යුතු.
“අම්මා බනාසේලගෙන් අහලත් ඉවරයිනේ, ඩැඩී. දැන් මම නොගිහිං හිටියොත් අම්මට හොඳ නෑ. ඒ නිසා මම ටික දවසක් එහාට යන්නං. ඊට පස්සේ අමාරුයි කියලා හරි මට නවතින්න පුළුවනිනේ. එහෙම කරන එක නේද හොඳ?”

Youth & Population Committee එකේ සන්නිවේදන හා නායකත්ව වැඩ සටහන්වලදී ඉගෙනගත් ශිල්පෝපක්‍රම මෙතැනදීත් මට උදව් වුණේය. නසරානි නිමල් දිසානායකයා අඩු නැතිවම ඒවායින් වැඩ ගත්තේ සැරයක්- දෙකක් විතරක් නොවේ. එදාත් ඒ ප්‍රශ්නය මං ඩැඩාගෙන් ඇහුවේ Yes කියලා කියවෙන්නට; ප්‍රශ්නය විමසන්නා හා එකඟ වෙන්නට වැඩි ඉඩක් ලැබෙන විදිහටය.

මගේ උපාය හරි ගියේය.
ඩැඩා ‘හ්ම්!’යැයි කිව්වේය.

කොත්තමල්ලි කොළ යහමින් දමා පිසින ලද chicken කරියකින් හැන්දක්, බනාසේ මැඩම් මට බෙදද්දී...

බනාසේ ගෙදරට යන වැඩේ ඉළ ඇදෙන්නක් විත්තිය පළමුවෙනි දවසෙම මට හිතුණේය. ඒ උදේ පාන්දරින්ම ඇහැරෙන්නට ගියාමය. පට්ට සීතල පරිසරයක... උණුහුම් සයනයක සැතපී හිඳිද්දී... අඩ නින්දෙන් පිබිද බලන්න- ඔබටත් ඒ අසීරුව පසක් වෙනවා නිසැකය!

ඊට හපන් වෙන්නේ කට්ට සීතල හුළං කපාගෙන යන ඩබල් ඩෙකර් බසයේ අසුනක නිඳි කිරමින් පැය දෙකක් විතර කෙරෙන ගමනය.
“අම්මට එපා වෙන්නේ නැද්ද අම්මෙ?”
“එපා කියලා බෑ රංජි. මේ අමාරුකම්වලටත් එක්කමනේ අපිට පඩි හම්බ වෙන්නේ කියල හිතනවා නම් අමාරුකම් වැඩිය දැනෙන්නෑ.”

අපේ අම්මා හොඳ ගුරුවරියක නොවෙන බවය මගේ ළමා අවදියේ අත්දැකීම වුණේ. ඒ අකුරු සාස්තර ඉගැන්නිල්ලේදීය. හෙද සාස්තරය ඉගැන්නිල්ලේදී නං අම්මා සුපිරිය. එහෙම වෙන්නට ඇත්තේ අපේ අම්මා ඒ දැනුම ලබා ගත්තේ අත්දැකීම්වලින්ම නිසා වෙන්නැති.

දවස් දෙක තුනක් යනකොටම ගුරුවරිය ගෝලයා ගැන සෑහීමට පත් වුණාය.
“Nani මැඩම්, ඔයා මහත්තයගෙන් අහන්නකො අපේ රංජිගේ වැඩ කොහොමද කියලා...” දෙවෙනි දවසේ දවල් කෑම ගන්නා වෙලාවේ අපේ අම්මා බනාසේ මහත්මියට කීවාය. ඒ, කොත්තමල්ලි කොළ යහමින් දමා පිසින ලද chicken කරියකින් හැන්දක්, බනාසේ මැඩම් මට බෙදද්දීය.

(එතකොට; 1985දී ලංකාවේ සාමාන්‍ය ගෙවල්වල අප වැනි උදවිය කොත්තමල්ලි කොළ ගැන දැනගෙන උන්නේ නැත. දැන් නම් මහරගම පොළෙත් කොත්තමල්ලි කොළ විතරක් නොව බෙල් පෙපර් වගේ ජාතිත් විකිණෙයි.)

එයාලා කුකුළු මස් ඉව්වේත් අප උයන විදිහට නොවේ.

ලොකු බී ළූණු ගෙඩි තුන- හතරක්ම පෙති කපා රන්වන් පාට වෙනතුරු තෙලෙන් බැදගෙන, මැරිනේඩ් කළ මස් ඊටම එකතු කිරීමෙනි, ඒ උයමන පටන් ගන්නේ. ඊට පස්සේ සැරෙන්-සැරේ පියවරෙන්-පියවර ඒකට උණු වතුර- ගරම් මසාලා කුඩු- කැබලිවලට කැපූ තක්කාලි එකතු කෙරෙයි. අන්තිමටම කොත්තමල්ලි කොළ... එතකොට එන සුවඳ එක්කත් බත් පිඟානක්ම කන්නට පුළුවනිය.

අපේ කිරි හොද්දකින් එනවා වගේ වෙනමම (මට නම්!) ඉමිහිරි සුවඳකි, ඒ.
(ඉන්දියානු ගෙවල් තුන-හතරකින්ම මේ ක්‍රමයට හැදූ චිකන් කරි රස බැලීමේ අවස්ථා ගණනාවක්ම මේ ලියන්නාට ලැබිණි. ඒ එකේක ව්‍යංජන, එකේක ගෙදර ඇත්තන්ටම ආවේණික රසයන්ගෙන් යුතු වුණු බවත් මෙතැනදී නොකියාම බැරිය.)

“... අහනවද මැඩම්.” බනාසේ නෝනා එතෙක් මොකුත් නොකීවාට පසුබැස්සේ අපේ අම්මා නොවේ. ඇය ප්‍රශ්නය repeat කළාය.

“ලීලා, ලීලා...” ඒ වයෝවෘද්ධ ගැහැනිය තරවටු බැල්මකින් අපේ අම්මා දිහා බලලා, ඊළඟ විනාඩියේ වත පුරා විහිදුණු හිනාවකින් මුව සරසා ගත්තාය. “මම මොකටද ලීලෝ ඒක අහන්නේ... ඕක අහල බලන්නයි කියලා, උඹ අපේ ලොකු බේටාටත් තව ටිකකින් කියනවා නේද, උඹට පඩි බේරද්දී?”
à ඊළඟ කොටසට...

තිස් එකේදී... -දහනවවෙනි කොටස

පසුගිය කොටස කියවූ සහෘද Lalith කමෙන්ටුවක් එවමින් කියා තිබුණේ ‘චැ... හොඳම කෑල්ල ලියල නෑ... නාට්‍යාගාරයේදී නීලියා නිදි ගාවින්ම ඉඳගනී කියල මන් හිතන්නේ....’ යනුවෙනි. අපේ අම්මා දත කෑවෙත් එහෙම කරවන්නටය. ඒත් ඒ උත්සාහයට නීලියා රුකුල් නොදුන්නීය. ඇය හිඳ ගත්තේ එක කෙළවරකට වෙන්නටය; මගේ ළඟින් නොවේ.

“බෑ ලීලා, මම ඔහාට ඇවිත් බෑ. මගෙ ළඟින්ම එහා පැත්තෙ සීට් එක book කරල තියෙන්නෙත් මගෙ යාළුවෙක්!” නීලියා එහෙම කිව්වාම නම් අපේ අම්මාගේ මූණ ‘නාලු’ වුණේය. ඒක හොඳටෝම නරක් වුණේ නීලියාගේ යහළුවා ආවාමය; නීලියා ඔහුව අපට හඳුන්වා දුන්නාමය.
“මේ අස්වර්!” නීලියාගේ ලජ්ජාශීලී මුකුළුවත්, රතු පැහැ වෙලා තිබුණු උවනතත් ඉතිරි හරිය අපට නොකියා කිව්වේය.

නාට්‍ය ශාලාව දැවැන්ත එකකි. වේදිකාවත් අතිදැවැන්ත එකකි. කොච්චරද කියනවා නං…

ඊට පස්සේ අපේ අම්මා දිගටම හිටියේ ඇඹුල් කර ගත් මුහුණින් යුතුවය. ඒ මන්දැයි කියැවුණු කතන්දරේ ගෙඩිය පිටින්ම එළියට ආවේ ඊට පහු දවසකය.

“ලජ්ජාවේ බෑ... නීලියා මටත් හංග හංගනෙ ඉඳල තියෙන්නේ. නාට්‍ය බලන්න යන දවසට කලින් දවසේ මං ඔයා ගැන තව පාරක් අහලා නීලියාට call එකකුත් දුන්නා. මහ කට්ට අම්මණ්ඩි. නාට්‍යය බලන්න එන්නකෝ කියලයි එතකොට කිව්වේ. මම එතකොට හිතුවේ...
කවුද දෙයියනේ දන්නෙ, ඒ අම්මණ්ඩි බඩේ බිජු තියාගෙන කතා කරපු බව.
ඔක්කොමත් හරි, අපට පේන්නම වගෙයිනේ- නීලියා අරූගේ ඇඟේ වෙළි වෙළී හිටියෙත්...” රහස හිතේ තියාගෙන ඉන්නට බැරිම තැන වෙන්නැති, අම්මා මයෙත්තෙක්කම විස්තර කියන්නට ගත්තේ.

“ඔයා තරං ලස්සනක්වත් තියෙන එකෙක්ද රංජි ඌ. ඊටත් මරක්කලයෙක්ද කොහෙද... දැන් උනුත් හරි හරියට මේ රටේ ඉන්නවනෙ.”
“ඉතිං මොකෝ අම්මෙ. අපිත් මෙහාට ඇවිත් ඉන්නේ. මොකෝ මේක අපේ රටයැ.”

හුඟක් වෙලාවට මං අම්මත් එක්ක පැටලෙන්නේ ඔහොම තර්කානුකූල නොවන; එලොව මෙලොව දෙකටම පලක් නැති කතන්දර නිසාය.

නීලියා අස්වර්ව අපට හඳුන්වා දීමට තීරණය කරන්නට ඇත්තේ, අපේ අම්මාගේ මංගල යෝජනා කරදරයෙන් බේරෙන්නට විය යුතුය. “දැන් අපේ එෆෙයාර් එකට අවුරුදු කීපයක් ලීලා. ඔන්න අද තමයි ඔයාලට වුණත් කියන්නේ. අපි ඉක්මනටම මැරි කරන්නත් අදහසක් තියෙනවා.”යි නීලියා එක එල්ලයේම අම්මාට කියන්නට ඇත්තෙත් ඒ නිසාම වෙන්නැතිය.

හොඳ වැඩේ නීලියා, ඔයා කළේ!
‘ඉඟියෙන් කිව්වාම නොතේරෙනවා නං කෙළ මෝලෙන් අනින්න’ කියලනෙ කතාවටත් කියන්නෙ.

තව චුට්ටෙන් නාට්‍යය ගැන නොකියාමය, මං තව ඉස්සරහට යන්නේ. මෙන්න ඒ ගැනත් හොඳටම ටිකක්...
නාට්‍ය ශාලාව දැවැන්ත එකකි. වේදිකාවත් අතිදැවැන්ත එකකි. කොච්චරද කියනවා නං, ඒ නාට්‍යයේ කියවුණු තට්ටු ගෙවල් දෙකක් වේදිකාවේ විණි; ඒවායේ සඳලු තල මත සිටගෙන, එහා-මෙහා යමිනුත් පාත්‍රයෝ රඟපෑහ. ඒ තට්ටු ගෙවල් දෙකේ වේදිකා සැරසිල්ල තත්ත්පර ගණනාවක් ඇතුළත වෙනස් කරන්නටත් පුළුවන් සැහැල්ලු; නම්‍යශීලී එකකි. හොඳේ ඒකය!

මං අපේ දේට ගරහනවා නොවේ. නමුත් අපේ ‘නෙළුම් පොකුණ’ වේදිකාව වුණත් එච්චර දියුණු; සංකීර්ණ නැති පාටය.

ඉතිං, එදා වේදිකාගත වුණු නාට්‍යයේ වැඩකිඩ මිස වෙනින් මෙලෝ හසරක් මගේ මතකයේ නැත. මතක හිටීවිද? කියැවුණු කිසිම දෙබසක් අනුමානයෙන්වත් හිතා ගෙන- තේරුම් ගන්නට මොට්ට මං වහන්සේට බැරි වුණුකොට...

අප යමක් දිහාව බලන විටෙක සමහර වැදගත් දේවල් පවා හරිහැටි ඇස නොගැටෙන්නටත්; හරිහැටි නොපෙනෙන්නටත් ඉඩ තියෙනවා නේද?

“නීලියා, How are you going home?” නාට්‍යය අවසන් වීමෙන් පස්සේ ඩැඩා ඇහුවේය.

“Thanks Cecil. ඒ ගැන කරදර වෙන්න එපා. අස්වර් මාව drop කරනවයි කිව්වා.”
නීලියාගේ ඒ ඍජු උත්තරයෙන් පස්සේ ගෙදරට එන තුරාමත් අපේ අම්මා හිටියේ තිත්ත කසායක් බීපු ගොළුවා වගෙය!

අමාරු තත්ත්වයක් මතු වුණාමවත් එහෙම ගොළුවෙකු වගේ හිටිල්ල මට පුරුදු නැත. ප්‍රශ්නයක් මතු වුණත් එහෙමමය. දන්නා ඩිංග හරි කියල දාන්නටය, මට හිතෙන්නේ. Lotus රසිකාවිය මේ postsවල දාහත් වැන්නේදී මගෙන් අසා තිබුණේ ඒ වැනි පරෙස්සමෙන් උත්තර දෙන්නට වෙන ‘යකාගේ ප්‍රශ්නය’කි.
‘නිමල්ගෙ sexuality වෙනස් තමයි, නමුත් එන්ගලන්තෙදි නිමල්ට කවුරුත් බටහිර කාන්තාවන් attract වුනේ නැද්ද, මන් අහන්නෙ නිමල්- නිමල්ගෙ වයසෙම තරුණ කාන්තාවන්. සාමාන්‍යයෙන් ඒගොල්ල නිමල්ගෙ වගේ demeanour එකට කැමතියි.’

Demeanour (ඩිමීනර්) වචනය මට අලුත්ය. ඉස්සෙල්ලාම එහි තේරුම සෙව්වෙමි. මලලසේකර ශබ්ද කෝෂය ඒ වදනට දෙන්නේ ‘හැසිරීම, ලීලාව, චරිතය’ යන අරුත් ත්‍රිත්වයයි.
තේරුම දන්නවනෙ. දැන් ඉතිං ‘වංගු නොගසාම’ උත්තර දෙන්නයි තියෙන්නේ, නිමල්.

1.එංගලන්තයේදී කිසිම බටහිර තරුණ කාන්තාවක් මට ආකර්ෂණය නොවීය. එහෙම කිව්වාට මදි මදිත් වගෙය. ඊට හේතු කිහිපයකුත් තිබෙන හින්දාය.
එවන් අය තනිව හමුවීමේ අවස්ථාවන් ඉතා විරල වීම පළමුවැන්නයි. අප හැම තැනම ගියේ පවුලේ අය සමඟිනි.
දෙවැන්න: එවැන්නියන් හමු වීමේ ඉඩකඩ බහුල Pubs, Clubs හෝ මත්පැන් සාද ආදියටත් මා යැවුණේ නැත.
තෙවැන්න මා උස මහතින් අඩු වීමය. එංගලන්තවාසීන් සාමාන්‍යයෙන් සිරුරෙන් පිරිපුන් අයයි.
සිව්වැන්න ලෙස මා දකින්නේ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන්ගේ සිතේ ඉන්දියානු- පකිස්තානු හා බංග්ලාදේශ ජාතිකයන්* කෙරෙහි තිබුණු නොපහන් බවයි. ඒ සුදු ජාතිකයන්ට ශ්‍රී ලාංකිකයන් පෙනුණේත් ඉන්දියානුවන් ලෙසිනි.
පස්වැන්නය, ඉතාම වැදගත් කාරණය ලෙසින් මා දකින්නේ.

මේ නිගමනයට මා එන්නේ දෙවතාවකදී; 1985 හා 1994 එංගලන්තයට ගිහිං, එහි ගත කළ මාස 17ක කාලය තිස්සේ ඇසූ- දුටු- දැනගත් දේවල් ඇසුරෙනි.

ඒත්, සමහර වෙලාවට අප යමක් දිහාව බලන විටෙක සමහර වැදගත් දේවල් පවා හරිහැටි ඇස නොගැටෙන්නටත්; හරිහැටි නොපෙනෙන්නටත් ඉඩ තියෙනවා නේද?
එහෙම නිසාය කියන්නේ, මට වැරදී තිබෙන්නට තියෙන හැකියාවත් වැඩිය!

එවක එංගලන්තයේ මා දුටු විවාහ හෝ living together සබඳකම් ගැන විතරක් නොවේ. මිතුරුදම්වලට පවා ඒ තියරිය වලංගුය...

අපේ අම්මලාගේ මිතුරු- මිතුරියන් සේරම වාගෙ සංක්‍රමණිකයන්ය. අපේ සමන්ති, දීපාල්, දීපානිලාගේත් ඒ වගෙය. දැන් ඔවුන්ගේ දරුවන්ගේ මිතුරු- මිතුරියනුත් වැඩි දෙනෙකු ඒ වාගේම බවයි, එයාල එවන fotoවලින් නම් පෙනෙන්නේ. ඒ කියන්නේ British සුදු ජාතික පවුල්වල අය හා ඔවුන්ගේ දරුවන් සංක්‍රමණික පවුල්වල අය එක්ක පවත්වන පයුරු පාසනය පවා අඩු විත්තිය නේද?

එහෙම වෙන්නේ ඇයි?
අපේ ඩැඩා වගේ වියපත්- පෙන්ෂන්කාර වැන්දඹුවෙකු හරි, මොකක් හෝ අඩුපාඩුවක් ඇති කෙනෙකු හරි, එහෙමත් නැත්නම් මිශ්‍ර විවාහක ඥාතීන් සහිත පවුලකට සබඳකම් ඇති සුදු ජාතිකයන් මිශ්‍ර කසාදයකට එනවා මිස...
එලෙස වන්නේ සමාජමය බලපෑම් නිසාවත්ද?

නීතියක් නොවුණත් රීතියක් විදිහට හෝ යම් යම් සම්මතයන් අදෘශ්‍යමානව සමාජයන්හි සැඟවී පවතියි.
මධ්‍යම පංතියේ පවුල්වල ඉස්ලාම් ආගම අදහන්නන් අතරෙත් මෙවන් දෙයක් තිබෙන බවය මා දැක ඇත්තේ. මුස්ලිම් ජාතික තරුණයෙකු හා පෙමින් වෙළෙන තරුණියකට හැම විටම සිදු වෙන්නේ විවාහයට පෙර ඒ ආගම වැළඳ ගැනීමටයි. නමුදු මුසල්මාන තරුණියකට වෙනත් ලබ්ධික තරුණයෙකු හා විවාහ වෙන්නට ඉඩ ලැබෙන අවස්ථා නම් ඇත්තේ නැතිම තරම්ය...

තවත් සුවිශේෂ කරුණක් මෙතැනදී මට සිහිපත් වෙයි. සිරි ලංකාවේ නම් ජාති- ආගම්- කුලමල- දේශපාලන භේද සියල්ලම තියෙන්නේ මධ්‍යම පාංතිකයන් අතරේ පමණකි. පළමු පෙළැන්තියේ වත්-පොහොසතුන් අතරෙත්, තෙවෙනි පංතියේ දුගී-දුප්පතුන් අතරෙත් යටකී භේදයන්- පරතරයන් කිසිවක් නොපවතී!

මේ වැනි කරුණු ගැන විධිමත් අධ්‍යයනයන් සිදුකොට තිබෙනවාදැයි මා නම් දන්නේ නැත.

ඉතිං, මා කියන්නේ එවක එංගලන්තයේ මා දුටු විවාහ හෝ living together සබඳකම් ගැන විතරක් නොවේ; මිතුරුදම්වලට පවා ඒ තියරිය; ජාතිකත්ව කාරණය වලංගුය...
එසේ දුරස් වීමට තවත් හේතුවකි මේ.

ඉන්දියානු- පකිස්තානු හා බංග්ලාදේශ ජාතිකයන්*:
දිගු කලක් ලන්ඩනයේ වෙසෙන Ajith Dharma මහතා පසුගිය කොටසට එවූ comment එකක් ලෙසිනි; මේ අවධාරණිත උද්ධෘතයට අදාළ විස්තරය ලැබුණේ.
‘අපි ඉස්සර රුසියාවේ ඉඳන් සමර් එකට ආවහම බංග්ලාදේශ් එවුන්ට අයිති කවුන්සිල් ගෙවල්වල තමා නතර වෙන්නේ. ඒවා කුලියට දෙන්න තහනම් නිසා ගාන අඩුයි. දැනුත් ඔය සීන් එක එහෙම්මමයි. බංගලි, පකිස්තාන්, ඉන්දියන්, ශ්‍රී ලන්කන් කට්ටිය දුක කියල, රස්සා නැහැ කියල ඔය ගෙවල් ගන්නවා. ඊට පස්සේ හීන් සීරුවේ ගෙයක් මොර්ට්ගේජ් කරලා ගන්නවා. කවුන්සිල් ගේ කුලියට දෙනවා. ඕක තමා බිස්නස් එක. එහෙම කරගෙන හිටිය කෙනෙක් පස්සේ අප්‍රිකාවේ බිස්නස් කරලා සෑහෙන ධනපතියෙක් වුනා. ලංකාවේ පත්තරෙත් ගියා.’

එංගලන්තයේ හැම බස් නැවතුම් පොළකම එතැන හරහා යන බස්වල මාර්ග අංක, ධාවන මාර්ග හා වේලාවන් ඇතුළත් සටහනක් ප්‍රදර්ශනය කෙරෙයි.

එහෙම වෙද්දී අප වැන්නවුන් කෙරෙහි සුදු ජාතිකයන්ගේ සිතෙහි අප්‍රසාදයක් ඇති වීම පුදුමයක් නෙවෙයි නේද?

ඉතිං, නීලියාගෙන් කෙරුණු කෙළ මෝලෙන් ඇනිල්ලට පහුවදාම ‘බනාසේලාගේ ගෙදරට ගීහින් එමු’යි අපේ අම්මා මට කිව්වාය.

“එයාලට කලින් නොකියා එහෙම යන එක හරි නැහැනේ අම්මෙ. මෙහෙ චාරිත්තරේ ඒකනෙ.”
“ඔච්චරටම නීති ආරස්සා කර-කර හිටියා නං රංජි, මං තවමත් ලංකාවේ...” අකැමැත්තෙන් වගේ අම්මා කිව්වේ අමිහිරි සත්‍යයකි. තාත්තාගේ මරණයෙන් පස්සේ දරුවන් නව දෙනෙකු තනිකොට දමලාය, අම්මා එංගලන්තයට ආවේ. ඒ එද්දී චූටි නංගීට අවුරුදු තුනකි. පවුලේ නෑදෑයන් හැමෝම එක හඬින්ම ‘රට යන්න එපා ලීලා’ කියද්දීවත් අම්මා ඒ ඉල්ලීම්වලට නැමුණේ නැත.

“රංජි, ඔයා ලැහැස්ති වෙනකං මං සැසිල්ට කෝපි ප්ලාස්ක් එකක් හදන්නං. නනා ඉන්න ගියොත් පරක්කුයි. ගිහිං ඇවිත් නාගන්න. දවල්ට කෑවට පස්සේ බනාසේ නෝනා පැය දෙකක් විතර නිඳියනවා. ඊට කලින් අපි එහාට යන්න ඕනි.”

“ඉතිං අම්මෙ, තවම අටවත් වෙලා නැහැනෙ”
“ඒ වුණාට රංජි, අපිට බස් දෙක තුනක යන්න වෙනව. පැය දෙකක් විතරම මඟට යයි... හා හා, කතාව තියලා ඔයා ටක් ගාලා ලැහැස්ති වෙන්න.”

Bus Stop එක ඇතුළට ගිය ගමන්ම අම්මා කළේ ‘Time Table’ එකට එබී බැලීමයි. එංගලන්තයේ හැම බස් නැවතුම් පොළකම එතැන හරහා යන බස්වල මාර්ග අංක, ධාවන මාර්ග හා වේලාවන් ඇතුළත් සටහනක් ප්‍රදර්ශනය කෙරෙයි. ඒ සටහන අකුරටම වැඩ කෙරෙන්නකි. නියමිත වෙලාවටම බස් රිය නැවතුමට ළඟා වෙයි. මඟීන් නංවා ගනියි. පිටත් වෙයි. ඒ බස්වල කොන්දොස්තරලා නැත. රියදුරු තැනමය, ඒ රාජකාරියත් කරන්නේ...

Bus Stop එකේ සිටින්නවුන් ඉන්නේ එතැනට ආ පිළිවෙලටය; පෝලිම කඩා-බිඳගෙන බස් එකට නඟින්නන් මගේ ඇසට නං හසු වුණේ නැත.

හැබැයි රජෝ, ඒ එංගලන්ත busකාරයන් නං මරි මෝඩ තකතිරුවන්ය. මට එහෙම හිතුණේ නිකම්ම කියලද ඔයාල හිතුවේ? නෑ දෙයියනේ!
දවස් දෙක තුනක්ම බස් නැවතුමේ තවත් මඟීන් රොත්තක්ම ඉතිරිව හිටිද්දීත් ‘Sorry’ කියල ඒ බස් ඩ්‍රයිවර්ලා දොර වහ ගන්න හැටි දැක්කාමයි; මට එහෙම හිතුණේ... එයාලා බස් එකකට නංවා ගන්නේ නියමිත මඟීන් සංඛ්‍යාව විතරකි.
‘හරි අපරාධයක්නේ. කිසි කරදරයක් නැතිව ඒ බස්ව‍ලට තව විස්සක් තිහක් ඔබලා ලෝඩ් කර ගන්න පුළුවන්නෙ!’

මං වහන්සේ ඒ ජවනිකාව බලා හිඳිද්දී, එක එක තරාතිරමේ; එකේක වයසේ ඉන්දියන් අංගනාවන් පෙරහරක්...

ඒ සිදු වීම අපේ පෞද්ගලික බස් කොන්දොස්තර මහත්වරුන් දැක්කා නම් හෙම...
‘එවන්ඩ දොරේ කස්ටියම ලංකාවට. අපි එයාලට නොමිලේම දෙන්නං එල ටියුෂන් පාරක්... බස් එකකට ‘කෑලි’ ටිකක් පටෝගන්න සිස්ටම් එක ගැන.’ යැයි කියනවා සැක නැත.  

කොහොමෙන් හරි අපි බනාසේ මහත්තයලගේ ගෙදරට ගියා කියමුකො... බස් දෙක තුනකින්ම ගිහිං.

අපේ අම්මලාගේ council flat එකත් එක්ක බලද්දී නං ඒක ගෙයක් නෙවෙයි. සාගරයක්. ඒ මහා සාගරයේ ඉස්සරහ කොටස; වත්ත විතරක් වුණත් අපේ අම්මලාගේ ගෙදර තරං දෙකක් විතර... එතකොට ඔයාලට තේරෙයි නේද- ගෙදර කාමරවල තරම. එව්වයෙ බඩු මුට්ටුවල මහිම. ගෙදර වසන්නන්ගේ පොහොසත්කම.
ඒ ඔක්කොම තියෙද්දී කියන්නෙපැයි, බනාසේ නෝනා අපේ අම්මගේ හදිසි කඩා පාත්වීම ඒ තරං ගනිච්චියකට නොගත්තු බව. එතකොටයි මට හිතුණේ ඒ අංගනාව ඉන්දියාවේ ඇටුවන් බැහැපු ගහක් කියල.

එහෙම ගස්, තිබුණු තැනින් උගුල්ලලා වෙනින් රටකට ගෙනිහිං පැල කළත් වෙනස් වෙන්නෙ නැහැනෙ!

බනාසේ නෝනයි, අපේ අම්මයි කතා කරන්න ගත්තම තමා, මට ‘ඒ දෙන්නගෙ හිතවත්කමේ රහස’ තේරුණේ. ඒ වයසක මහිලාවත් අපේ අම්මගේ පලේමයි; ඉංගිරිසිය කතා කරන පැත්තෙන් බැලුවොත්. දෙන්නම හරි අපූරුවට කතා කළේ ‘මම්බල් ජම්බල්’ ඉංගිරිස්. හින්දි බනාසේ නෝනා හිංගිරිස්වලින් කතා කරගෙන කරගෙන ගියා; සිංහල අපේ අම්මා සිංගිරිස්වලින් කතා කරගෙන කරගෙන ගියා...

මං වහන්සේ ඒ ජවනිකාව බලා හිඳිද්දී, එක එක තරාතිරමේ; එකේක වයසේ ඉන්දියන් අංගනාවන් පෙරහරක් සැරෙන්-සැරේ එතැනට කඩා පාත් වුණා. Nani කියාගෙන එක්කෙනෙක් ආවා. තව එක්කෙනෙක් Didi කියාගෙන ආවා. බනාසේ නෝනාත් එන එන අංගනාවන්ට Bahu, Bhabi, Beti කිය-කියා උත්තර දුන්නා.
කෙනෙක් දෙන්නෙක් ඇවිත් යනකොටම මට වැඩේ ‘පත්තු වුණා’. ගෑනු ‘කෂ්ටිය’ ඒ පෙරහරේ එන්නෙ නිමල් දිසානායකව බලාගන්නයි.

අපි සැරෙන්-සැරේ ගිහිං බලා ඉඳිද්දී සත්තු වත්තේ ඉන්න සතුන්ට කොහොම දැනෙනවා ඇද්ද කියල ආන්න එවෙලේයි, මට වැටහුණේ.
උන් වගේම අසරණ; අහිංසක නිමල් දිසානායකයාත් ‘බලා ගන්න තරමක් බලා ගනිල්ලා’ කියල හිතාගෙන ඔහේ වාඩි වෙලා බලා උන්නා. එහෙම හිටිද්දී මට එයාලාවත් ප්‍රදර්ශනය වෙච්චි විත්තිය ඒ බවලතියන්ට කල්පනා වෙන්ඩ නැතිව ඇති.

බනාසේ family එක extended family එකක්. සිංහලෙන් කියනවා නං විස්තෘත පවුලක්.

චලෝ බේටා චලෝ with යුවර්ර් මදර්ර්ර්!

විස්තෘත පවුලක් කියන්නේ හතර වරිගයක විතර නෑදෑයන් සේරම, පවුල් පිටින් එකම ගෙදරක ජීවත් වෙනවා නං. එතකොට ආච්චිලා- සීයලා- එයාලගේ සහෝදර සහෝදරියෝ- ඒ පවුල්වල දූලා පුතාලා- එයාලගේ කලත්‍රයෝ... මං දැකල තියෙනවා, හින්දි චිත්‍රපටිවල එහෙම පවුල් වැඩියෙන් පෙන්නන විදිහ.

“බනාසේ මැඩම්, ලොකු මහත්තයාට මගෙ පුතා රංජිව පෙන්නලා එන්නං, මේ ග්‍රේෆ් ෆ්රුට් ජූස් එකත් මහත්තයට පොවන ගමන්.” අවසරය ලැබෙන්නත් කලින් අපේ අම්මා ට්‍රේ එක අතට අරගෙන ඉවරයි; (ට්‍රේ එකේ තිබුණේ අම්මාම සූදානං කරපු යුෂ වීදුරුව. ලස්සන කියන්නේ ඒක හදන වැඩෙත් අපේ අම්මා බාර ගත්තේ පැනලා.) මෙන්න බොලේ මං හැරෙන්නත් කලින් අම්මා ‘යං’ කියාගෙන ඉස්සර වෙලත් ඉවරයි. ඉඳගෙන හිටි පුටුවෙන් නැඟිටින ගමන් මං බැලුවේ බනාසේ නෝනා දිහා.

එතකොට එයා හිනාවෙලා ‘චලෝ බේටා චලෝ with යුවර්ර් මදර්ර්ර්!’ කියලා කිව්වද කොහෙද!
“ලීලා, උඹ ඔය වැඩේ ඉවර කරලා එනකොට මම දෙන්නටම ‘චායි’ හදල තියන්නං.”

බනාසේ මහත්තයා ඇඳටම වැටිච්ච පරාණයක්. සනීපෙන් හිටිද්දී සද්දන්තයෙක් වෙන්නැති විදිහයි නටබුන්වලින් පෙනුණේ. අම්මා එයාව ඇඳේ විට්ටමට හේත්තු කරවල- ඉන්දවලා, එයාගේ කර වටේ බරෙත්තුවක් ගැට ගහලයි, ග්‍රේෆ් ෆ්රුට් ඉස්ම ටික ටික හැන්දෙන් එයාට පෙව්වේ.
“හොඳට බලා ගන්න රංජි. ඔයාටත් මේවා කරන්න වෙයි.” අම්මා කියන්නේ ‘හෙද නිලධාරි’ පට්ටමක් දැනටමත් මට හම්බ වෙලා වගෙනෙ.

“මෙයාලට නම් ඕනි, සතියේ දවස් හතම මාව මෙහාට ගෙන්න ගන්න. ඒත් රංජි, මං මෙහාට එන්නෙ සුමානෙට දවස් තුනයි. දවසක් ඇර දවසක්. අනිත් දවස් තුනේ මම මේ වගේම ලෙඩ වෙච්ච තව එක්කෙනෙක්ව බලනවා. එක අත්තකම එල්ලීගෙන ඉඳල බැහැනෙ...”
 à ඊළඟ කොටසට...