තිස් එකේදී... තිස්හත්වෙනි කොටස

“ඇයි වදේ, මට ආඩම්බර නැද්ද, මගේ දුවෙකුට නිවුන්නු හම්බ වුණොත්? මමත් දරුවො දහ දෙනෙක්ගෙ අම්ම කෙනෙක්නෙ. මමත් ඔයාලව බලා ගත්තෙ... දරුවො බලා ගන්න එක මහ වැඩක්ද සමන්ති.”

“මහ වැඩක්ද? අම්මා අපිව බලා ගත්ත හැටි නං අපිට මතක නැති වෙලා නෑ අම්මේ. අම්ම එංගලන්තෙට ආවෙ අවුරුදු තුනේ චූටි නංගිවත් ලංකාවේ දාලනෙ... මානෙල් අක්කටයි මටයිනෙ දීපාල්වයි දීපානිවයි බලා ගන්න වුණේ...” සමන්ති නංගි වගපල කියන්නේ කලාතුරකිනි. ඒත් එහෙම වෙලාවට...

දේශපාලුවන්ගෙන් ඉගෙනගෙනද කොහෙදය. කොයි විදිහෙන් හරි…

“දැන් ඇති සෑම්! දැන් ඔව්වා කතා කරල වැඩක් නැහැනෙ. කොයි කාලෙ වෙච්ච දේවල්ද ඔය... යං යං, අපි උඩට යං.” අනිල් සෑම්ව සනසවන්නට හැදුවේ එහෙමය. එතකොටත් අම්මා කඳුළු පෙරන්නට පටන් අරංය.

අපරාදේ කියන්නට බැරිය. ඕනෑම සටනකදී සැණෙන් රූරා වැටෙන්නට සූදානම් කඳුළු ගංගාවක් අපේ අම්මාගේ ගබඩාවේ තිබෙයි.

“උඹල ඔක්කොම එකයි. අනේ මාත් වැදුවනේ මෙහෙම කෙළෙහිගුණයක් නැති දරුවො... එහෙම හරි මම එංගලන්තෙට ආවෙ නැත්තං උඹල අද කොහෙද ඉන්නේ?”

Sam ඒකට උත්තර දෙන්නට හැදුවත් අනිල් ඉස්සර වුණා. අන්නා වමතින් සමන්ති නංගිව අල්ලාගෙන, දකුණතින් සමන්තිගේ කට මිරිකලා වහගෙන එයාව උඩ තට්ටුවට ඇදගෙන ගියා. “කිව්වම අහල කට පියාගෙන මෙන්න මෙහෙ එනව හලෝ!”

අපේ අම්මාගේ හැටි එහෙමය!
ලංකාවේ දේශපාලුවන්ගෙන් ඉගෙනගෙනද කොහෙදය. කොයි විදිහෙන් හරි තමන් ගැන කියවෙනවාට කැමතිය; කියවෙන්නේ නරකක් වුණත්; නොහොඳක් වුණත් එයාලට කාරි නැත. Center of the attraction වෙන්නට chance එකක් තිබෙනවා නං ඒ ඇතිය!!
සමන්ති නංගි නොපෙනී යන පමාවෙන්, අපේ අම්මගේ instant කඳුළුත් වියැකුණේ කඩිනමිනි.
“සැසිල්, ඔන්න දැන්මම කිව්වා, රංජියි අනිලුයි ලංකාවට යනකොට මාත් යනවා.”
අපේ රණ්ඩුවලට මැදිහත් නොවී ස්වාධීන නිරීක්ෂකයෙකු ලෙසින් හිටි ඩැඩාගෙ කට ඇරුණේ, අම්මාගේ එකී හදිසි නිවේදනයෙනි.  

“උඹත් ලංකාවට යන්න? ලීලා ලීලා ලීලා... last Sunday උඹ මට කිව්වා නේද, උඹ ළඟ සල්ලි නැහැයි කියල. මගේ කාර් එකට road permit එක ගන්න සල්ලි ඉල්ලුවම. දැන් උඹට මේ හදිසියේ සල්ලි කොහෙන්ද ලංකාවට යන්න...” (ඒ බලපත්‍රයට Road permit කියලා කීවේ මගේ මතකයෙ හැටියටය.)

“මම නෑ කිව්වා නේන්නං!”
“එතකොට උඹ මට එදා කිව්වේ බොරු...”
“නැතිව? බොරු තමා කිව්වේ. ඔය කෙහෙල්මල් කාර් එක park කරලා තියෙනවට සල්ලි ගෙවන්නේ අපරාදෙනේ සැසිල්. මං උඹට එදාත් කිව්වා. අවුරුද්දකට සැරයක් හරි දෙසැරයක් හරි විතරයිනෙ අපි ඕකෙන් යන්නෙ. ඉතිං මොකටද ඔය ඉලව්වට ලයිසමක් ගන්න තව සල්ලි නාස්ති කරන්නේ...”

එහෙම කියාගෙනම අම්මාත් නැඟිට්ටාය. ඒ හදන්නේ ඩැඩාව මඟ ඇරලා උඩ තට්ටුවට යන්නටය. ඒ විත්තිය ඩැඩාටත් තේරිලාය. “Wait a second. I have to tell...” ඩැඩී ඉතිරි හරිය කියන්නටත් කලින් අම්මා උඩට ගිහිං ඉවරය!

මටත් ඔයාල එක්කම ලංකාවට යන්න chance එකක් හම්බ වුණානෙ!

‘දෙන්න දෙමාල්ලන්ගෙ රණ්ඩු බත් හැළිය ඉදෙන තුරු විතරයි’ කියනවා වාගේ පහුවදා උදේ වෙනකොට අම්මලා සමාදාන වෙලාත් ඉවරය! එදාම දහවල් ඩැඩා අම්මාගේ ගුවන් ටිකට්ටුව වෙන් කරවා ගන්නටත් තැත් කරලාය.

“මම තැප්‍රෝබේන් ට්‍රැවල්ස් එකටම කතා කළා. හෙට වෙනකොට වැඩේ කෙරෙයි. උඹල දෙන්නගේ ටිකට්ස් ගත්තේ එහෙන්නෙ. නැත්තං ලීලට තනියෙන්ම යන්න වුණොත්... ඒක නෙවෙයි නිමොල්... උඹල කැමතියි නං February මාසෙත් උඹලට මෙහෙ ඉන්න පුළුවන්. ඒකටත් එක්ක වීසා දීලනේ තියෙන්නේ.”

“නෑ ඩැඩී. Manel wants me to be there as soon as possible! ඩොක්ටර්ස්ලා මුලින් එයාලට කියල තිබ්බේ ජනවාරි 17 වෙනකොට දවස් හරි කියලයි. දැන් කියනවලු ඩිලිවරි එක වෙන්නේ පෙබරවාරි මුල කියලා. Twinsලා කිව්වමයි මානි බයවෙලා තියෙන්නේ!”

මානෙල්ගෙන් අලුත්ම ආරංචිය ආවේ ඊට පස්සේ; ඊළඟ සුමානේ. ‘දොස්තර මහත්තුරුන්ට වැරදිලා. නිවුන්නු නෙවෙයිලු...’

“Are they barefoot doctors?” ඒ විත්තිය දැනගත්තාම ඩැඩා ඇහුවේය. / ‘ඒකට මොකද? මටත් ඔයාල එක්කම ලංකාවට යන්න chance එකක් හම්බ වුණානෙ, මාසයකට වුණත්.’ අම්මා කිව්වාය. / “මාසෙකට හරි අම්මා ලංකාවට ගියාම, මට තමයි ලොකූ- හොඳටම වැඩ වැඩි වෙන්නේ. උයන්නයි... ඒ සේරටම හපන් ඩැඩීගෙයි දීපාල්ගෙයි රණ්ඩු බේරන්න ගියාම...” Sam කිව්වාය. / “ඔයාට කරන්න තියෙන්නේ එකයි සෑම්. ඩැඩීට කියන්න මම කරන හැම එකටම හොම්බ දාන්නැතිව ඉන්න කියලා. එතකොට safe!” දීපාල් කිව්වේය.

සමන්ති නංගි කියූ කතාව ඇත්තය!
එහි සිටියදී දිගටම මට දැනුණේ, ඩැඩාගෙත් දීපාල්ගෙත් අතරේ තිබුණු නොපෑහීමයි.

දීපාල්ගේ ඇට්ටර ගතියත්, ‘මැචෝ’ ගතියත් ඩැඩාට එච්චර දිරෙව්වේ නැත. එයා හිතුවේ ගෙදර ලොකුම පිරිමියාගේ තනතුර අපේ මල්ලියා ඉක්මනින්ම අත්පත් කරගනු ඇතැයි කියලාය. ඒ හින්දාමදෝ නිතරෝම අපේ ඩැඩීගෙන් බඩා මල්ලියාට සිද්ද වුණේ චූටි-චූටි කෙණෙහිලිය.
වැඩේ කියන්නේ, අපේ මල්ලා ඒ කෙණෙහිලි පයිසෙකටවත් මායිම් නොකිරීමයි. ඩැඩාට කාලා ඉන්නට බැරි වුණේත් ‘ඒක’ය!

එහෙම නොරිස්සීම්- කාලා ඉන්නට බැරි වීම් සිද්ද වෙන්නේ කරුණු සහිතවම නොවේ. සමහරවිට නිස්කාරණේත් සිද්ද වෙයි. මං වහන්සේගේත් එහෙම ගොංකමක් තිබිලාය! ඒ විත්තිය කියන්නේ මගේ දිනපොතයි; 1985 මහපොළ දිනපොතයි. දෙසැම්බර් 10 වෙනිදා ඒකෙ ලියවී තියෙන්නේ මේ ටිකය.

පතනෙමි ඔබට මට හෙළයන්හට සැමට
සවිබල ලැබෙන්නට සතුරන්     එලවන්ට

‘මර්වින්ගෙන්, මානිගෙන් ලියුම්.

අම්මට පුංචි ගවුම් පොඩි දෙකක් මහල දුන්නා, ප්‍රේම්ගේ බබාට තෑගි කරන්න. ඒ කරලා උපාලිට යවන්න පොදු ලියුමකුත් ලිව්වා.

  දැඩි වෙන සීත කිළිපොලවන විටදි     ගත
  උණුහුම් කරයි මව්බිම ගැන හිතන    සිත
  සිනහව සතුට සැප සුව එහි ගැබ්ව    ඇත
  හමු වෙමි සිහිනයක ඔබ හෙට සුහද මිත

හමුදාවේ පිහිට ලැබ දළදා           සමිඳූ
හිඳින අයුරු දැක හෙළුවෙමි කඳුළු බිඳූ
මද්දුම, මොණරවිල හෙළයන් දිවිය පිදූ
වැළපෙනු නිසකමයි අද හිඳ අතර කඳූ

  නොපතමි ඔබට දළදා සමිඳුගෙ      පිහිට
  නොපතමි  ඔබට ජය සිරි මහ බෝ පිහිට
  පතනෙමි ඔබට මට හෙළයන්හට  සැමට
  සවිබල ලැබෙන්නට සතුරන්      එලවන්ට’

සතුරන්?
ඇත්ත කියනවා! පොදු ලියුමට ලියා තිබුණු තුන්වෙනි කවියේ ‘සතුරන්’ පදය එදා තමුසෙ ලියලා තිබ්බෙත් ඔය විදිහටද?
ඇත්තය. දිනපොතේ ඒ පදය මා ලියා තියෙන්නේ වෙනස් විදිහටය. ‘දෙමළුන්’ කියලාය. ඒ එවක මගේ හැඟීම් අනුවය. අද වෙද්දී නං ඒ මෝඩ හැඟීම ගැන නිමල් දිසානායකයා ආඩම්බර වෙන්නේ නැත. එනිසාමය වචනයත් වෙනස්කොට ලිව්වේ. ඒත් එය තරමක හෝ වංචාවක් ලෙසින් හිතුණු බැවිනි; මේ විස්තරයත් ඔබට හෙළි කළේ.

අප ළමා වියේදී දකින විදිහෙන් නොවේ තරුණ වයසේදී බොහෝ දේවල් දකින්නේ. ඒ අවදියේදී අප දරන ආකල්ප- මතවාද ආදියත් අපේ කෙස්ස පැහෙන කාලයෙදී වෙනස් වෙන්නට පටන් ගන්නා බවයි, මට දැනෙන්නේ. එහෙත්, කෙස්ස පැහුණත්- හොට බිම ඇනුනා වුණත්- හොම්බෙන් ගියත් සමහරුන්ගේ ආකල්ප නම් කල්පයකටවත් වෙනස් වෙන්නේ නැත! ඔවුන්ගේ මොළය පෑදෙන්නේ නැත!!

සතුරන්...! සතුරන් යැයි කියනවිටම, දැන් ඉබේම මගේ හිතට එන දේශපාලකයනුත් ඒ වරිගයේ ඇට මෝඩයන්ය.
‘... ශ්‍රී ලංකාව වැනි දේශපාලන පක්ෂ 75ක් පමණ ඇති රටක් ලෝකයේ තවත් නැති බව...’ දේශපාලකයෙකුම කියද්දීත් සිරි ලංකාවේ දේශපාලුවන්ට ඒ විත්තිය ඇහෙන්නේ නැත. දැන් තවත් අලුත් පක්ෂ බිහි කරන්නට තැතනෙයි. ඒ ඔවුනගේ සිතේ අප කෙරෙහි තිබෙන ‘පතළ මහා කරුණාව’ නිසාලු!

පසුගිය දවස් තුනේ යෙදුණු සංචාරය එයින් එකකි.

මගේ මිතුරු සංසද සාමාජික සාමාජිකාවන්ගේ ‘පතළ මහා කරුණාව’ නිසාම මට ලැබෙන අවස්ථාවන් ගොඩකි. පසුගිය දවස් තුනේ යෙදුණු සංචාරය එයින් එකකි. අද රාත්‍රී පැවැත්වෙන විශේෂ භෝජන සංග්‍රහය තව එකකි.

ඒ අතරේ ‘පොඩි අයියාගේ බාල ළදරු ටිකිරි මල්ලී අරවින්ද ඉන්ද්‍රසිංහ’ හිතවතාගේ මෑණියන් අහාවප්‍රාප්ත වෙලාය. Trip එක නිසා ඒකට සහභාගි වෙන්නටත් ඉඩක් ලැබුණේ නැත. හිතාගෙන හිටියේ හත්දොහේ බණ පිංකමට සහභාගි වෙන්නටය. ඒකත් චාං-චඃ වෙලා ගියේය. එහෙම වුණේ ඒ පිංකමත් අදටම යෙදී තියෙන බැවින්ය.

නිදිගෙ පංච තන්තරේ බ්ලොගය හරහාම හිතවත්වූ සිරිබිරිස් උන්නැහෙත් අද; 2024 ජනවාරි 21 උදෙන්ම මට call එකක් දුන්නේය. “ඊයේ රෑ නේද ගෙදර ආවේ? නිමල් අයියේ, Pra Jayගේ අම්මා අන්තරා වෙලා. ආරංචි විදිහට හෙට හවසලු පිළියන්දලදී funeral එක. ඔයාට එහෙ යන්න ඕනි නං, මම එන්නං එක්කගෙන යන්න.”

ඒ අතර කැලැන්ඩරයත් මට ‘සිහි කැඳවීමක්’ කරයි. ‘ලබන සුමානෙත් trip එකකට අඬගහල නේද තියෙන්නේ? යන්නම වෙනව නේද?
ඒ විතරක් නොවේ. පෙබරවාරියේත් මා සංචාර දෙක තුනක් යැවෙන පාටය!
(ඒ මේ විස්තර කියන්නට කලින්; අමතක වෙන්නට කලින් හිතවත් අරවින්දගෙත්, Pra Jayගෙත් ආදරණීය මෑණිවරුන්ට සගමොක් සුව ප්‍රාර්ථනා කර සිටින්නෙමි!)

ඔය ගමන්; ඇරයුම්; හා වැඩ විස්තර මා බ්ලොගයට ලියන්නේ පම්පෝරියක් වශයෙන් හෙම නොවේ. ‘සමාධිය භජනය කරන්නැයි කෙරෙන ආයාචනයක් වශයෙනි.
පසුගිය මාස කිහිපයේම නිදිගෙන් මේ posts ලියැවුණේ ක්‍රමවත්ව නොවේ; දුරාවාරයේය. ඒ මදිවාට නුදුරු සති කිහිපයේත් එලෙසින්ම වෙනවා වගෙය. එබැවින්, මේ අඩවියට ගොඩවැඩෙන ආදරණීය පාඨක පිරිසට මගෙන් ‘විය යුතු මෙහෙවර’ මේ ටිකේ නිසි පරිද්දෙන් ඉටු නොවෙන බවකි; මට සිතෙන්නේ.
‘නිමා කරනු මිස වැඩ ඇති තමා අත - සමාවට කරුණු මට උවමනා නැත’ යන දහම ඉගෙන ගත්තු දවසේ පටන් ඉහළින්ම එය අගයන නිදිටත් මේ වංගියේ ඒ බණේට අනුව වැඩ කරන්නට බැරි වෙලා වගෙයිද?

‘ඒක නේන්නං මිනිහෝ. මේ පෝස්ටුව වෙනදාට වැඩිය කෙටියෙන් හරි ලියල ඉවර කරලා, ඉක්මනට publish කරපං නිදි.’
මගේ යටි හිතෙන් කෙරෙන තන්වැසි නිවේදනයට අනුව වැඩ කරන්නටය; මේ සැරසෙන්නේ.

What is that idea...

“නිමොල්. දැන් උඹ කීයක් විතර එකතු කරගෙන තියෙනවද ලංකාවට ගෙනියන්න?” ආපසු ලංකාවට එන්නට දවස් කිට්ටු වෙද්දී  ඩැඩා මගෙන් ඇහුවේය.

එතකොටත් මං වහන්සේ ඒවා ගණන් බලා තිබ්බේ නැත. නමුත් අම්මාගේ සල්ලි වෙනමත්- මගේ සල්ලි වෙනමමත් මගේ කාමරයේ හංගලාය තිබුණේ. ඩැඩා අර ප්‍රශ්නය ඇහුවේ අම්මාත් අප දෙන්නා ඉස්සරහින් හිටි වෙලාවකය.
“I have to count...”

ඊළඟට ඩැඩී හැරුණේ අපේ අම්මා දිහාටය. “Yes මිසිස් ශ්‍රෝඩර්. How much money is in your hidden bank?”
“ඒකෙන් උඹට වැඩක් නැහැනෙ සැසිල්.”
“Why not? I do want to know that... I am having a very important idea!”

“අනෙඃ... එයාගේ වැදගත් කෙහෙල්මල්...’ අම්මා මුණු-මුණුවෙන් මට කියලාය; ඩැඩීගෙ පැත්තට හැරුණේ. ‘What is that idea... tell me first. ඊට පස්සේ බලමුකො මොනවද කරන්න පුළුවන් කියලා.”
“If it is so, listen carefully. අනිල් මෙහාට ආව දවසේ ඉඳලා දිගටම වැඩට ගියා නේද? But, නිමොල් එච්චර ලකී වුණේ නැහැනෙ... මම කියන්නේ ලීලා... කෝ උඹ අහගෙන නෙවෙයි වගේනෙ ඉන්නේ...”
“මම අහගෙන තමයි ඉන්නේ සැසිල්... කියපංකො ඉතිං...’

“Anil was not the breadwinner of your family. නිමොල් තමයි උඹලගේ පවුලට කන්න දුන්නේ. අපි ඒ ගැනත් අමතක කරන්න හොඳ නෑ ලීලා!”
“හරි සැසිල්. ඉතිං උඹ මට මොකක්ද කරන්න කියන්නේ. ඒක පත්තරේකට දාන්නද?”
“කියන්නෙද... කියන්නේ මෙන්න මේකයි... අනිල් ලංකාවට ගෙනියන්න දැනට ඉතිරි කරගෙන තියෙන ගණන අහලා...”
à ඊළඟ කොටසට...